Donderslag in Enumatil 6
D.J. Bolt
18-01-12
Updates
In dit artikel zullen zo nodig correcties en aanvullingen worden gegeven. De aanduiding is steeds Unr waarbij nr een volgnummer is. De update kunt u gemakkelijk vinden door rechtsboven op de het rode icoontje met het 'vergrootglaasje' te clicken. In het invulveld kunt u dan een zoekterm invullen en op Zoeken clicken. Een of meer artikelen zullen verschijnen waarin de plaats waar de zoekterm geel is gekleurd. Zo kunt u heel eenvouding vinden wat is gecorrigeerd of aangevuld.
U001 - Correctie van een fout in het verslag van de voorlichtingsavond op 11 januari 2011.
U002 - Termijn waarop de basisschool in Enumatil open kan boven gecorrigeerd.
U003 - De naam van Van der Velden moet niet als op de GSGPO site worden gespeld maar als J.C.W. van der Velden.
Vorige week woensdag 11 januari werd door de lokale medezeggenschapsraad van de basisschool in Enumatil een informatieavond georganiseerd waarbij de ouders (leden waren niet uitgenodigd) vragen konden stellen aan de centrale directie van GSGPO/NoorderBasis over het sluiten van de school alsmede van die van Aduard.
Deze nieuwe voorlichtingsavond was nodig omdat, zoals het afdelingsbestuur en de LMR in een brief[1] schreven, "er op dit moment nog veel onrust en onbegrip heerst, door emotie en 'invloeden' van buitenaf". Op deze avond heeft de centrale directie m.n. bij monde van de centrale onderwijsdirecteur H. Schipper een uitgebreide toelichting gegeven en achtergronden geschetst van het voorgenomen besluit drie gereformeerde basisscholen in Noord-Nederland te sluiten[2].
Het laat zich gemakkelijk raden waar die "invloeden van buitenaf" op slaan. In de voorlichtingsavond sprak de Schipper over "tendentieuze, suggestieve en stemmingmakende losse flodders" van mij. Ik zou gesuggereerd hebben dat "bevoegd gezag en directie met duivels genoegen zomaar scholen sluiten". Kennelijk vinden het afdelingsbestuur en de LMR deze diskwalificaties zo belangrijk dat ze deze ook nog eens via het verslag van de avond aan alle leden van de schoolvereniging toestuurden. "Duivels genoegen", toe maar. Laat ik ronduit verklaren dat die gedachte in het geheel niet bij mij is opgekomen. Ieder die mijn bijdragen voor de instandhouding van het gereformeerde onderwijs zonder vooroordeel heeft gelezen, kan tot die conclusie komen.
Genoegen van de duivel? Ja, ik denk dat deze 'vernieler aller tijden' er genoegen aan zal beleven als hij er in slaagt in (o.a.) Enumatil weer een stukje gereformeerde infrastructuur af te breken, opnieuw een wit vlekje op de kaart kan zetten waar geen gereformeerd, zelfs geen christelijke onderwijs meer wordt gegeven, een slag heeft toegebracht aan het kerkelijk leven in deze plaats met op termijn ernstige gevolgen, de sociale cohesie in het dorp heeft ondermijnd en de samenhorigheid en verbondenheid in kerk en samenleving knap heeft verstoord. Maar dat genoegen is bij hem, niet bij het bestuur.
Waarom moet ik zo zwart worden gemaakt? Is dat om de aandacht af te leiden van een heel aantal vragen dat ik publiek stelde? Om te maskeren dat er meer wáár is in mijn stellingname t.a.v. de mogelijkheden tot instandhouding van de basisscholen dan men wil erkennen? Is men de zaak misschien als een prestigeslag gaan voelen en moet er nu gemept worden?
Feit is dat op de laatste voorlichtingsavond er allerlei apen uit mouwen kwamen die door mij al eerder waren gesignaleerd. Daar kon men ook niet om heen omdat de gestelde vragen onder de mensen leefden.
De onderwijsdirecteur gaf, volgens het verslag van de avond, toe dat er in mijn artikelen "hier en daar wel goede passages staan". Nu, kijk eens aan, daar troost ik me dan maar mee.
Nog iets.
Mogelijk is een snelle communicatie nodig de komende weken vóór de deadline van 1 februari a.s. verstrijkt. Op deze site zullen mededelingen blijven verschijnen zolang als dat in het belang van het voorbestaan van 'Enumatil' nodig is. Zie hiervoor Nieuwe artikelen op de homepage. Misschien zal er niet voor elk bericht een Nieuwsbrief worden verstuurd. Houd de website zelf daarom in de gaten.
1 - Verantwoording
Ik hoor nogal eens: "waar bemoeit hij zich mee". Die opmerking kan ik me voorstellen. Ik behoor niet tot de directe kring van school en kerk in Enumatil. Maar toch voel ik mee zeer betrokken bij het wel en wee van deze plaats. En niet alleen puur deze plaats, maar bij het gereformeerd onderwijs als geheel. Dat is de drive.
Artikelen die op deze site verschijnen worden altijd aangekondigd met een toelichtende Nieuwsbrief. In de Nieuwsbrief die bij het eerste artikel "Donderslag in Enumatil" verscheen voegde ik gelijk een verantwoording waarom ik over deze plaats en het onderwijs daar schreef. Dat ga ik hier niet herhalen maar neem het, voor hen die er kennis van willen nemen, hier op als bijlage 1.
Informatie
In de gesprekken die ik na de laatste voorlichtingsvergadering had met iemand van de LMR, met de onderwijsdirecteur Schipper en [U003] J.C.W. van der Velden (lid van het 'Bevoegd gezag' van het GSGPO) voor nadere informatie werd mij door de laatsten krachtig verweten dat ik niet eerder bij hen had aangeklopt om gegevens.
Dat was inderdaad verstandig geweest. Vooropgesteld dat men bereid zou zijn geweest mij inlichtingen te verschaffen, had een aantal van mijn vragen niet behoeven te worden gesteld. Jammer, dat had ik dus beter kunnen doen.
Onverlet het bovenstaande, wil ik in dit kader nog wel iets opmerken.
Schipper spreekt in mijn richting van "losse flodders" en over iemand die "de klok heeft horen luiden maar niet weet waar de klepel hangt". Op een bepaald punt heeft hij daarin gelijk, ik kom daar nog op. Maar ik wil wel opmerken dat ik juist veel tijd en energie heb gestoken in het op de hoogte komen van de feitelijke situatie. Door bestudering van onderwijsregelingen van de overheid, gesprekken met leden, ouders en zelfs de plaatselijke predikant. Ook was ik persoonlijk al op de eerste informatieavond van 6 december jl. en heb gehoord hoe de aanwezigen werden bewerkt met onder andere de dreiging dat als het centrale bestuur niet ingreep de minister van onderwijs het zou doen, en dat dan met nare ongewenste gevolgen. Ja, er zouden als we niets deden zelfs 5 scholen waaronder Enumatil worden gesloten. Er waren geen andere mogelijkheden dan Enumatil (en Aduard) te sluiten op óns initiatief. Enumatil had nu al vijf jaar onder de opheffingsnorm gezeten, nu was het einde bereikt. In mijn onderzoek naar overheidsvoorschriften en wetgeving kwam een heel ander, op z'n minst genuanceerder beeld naar voren, namelijk dat er beslist wél andere mogelijkheden zijn.
Angst
Mijn indruk is dat er een zeker 'angstklimaat' is in het dorp. Mensen, uitzonderingen daar gelaten, durven niet snel met allerlei kritische vragen op de 'hoge heren' af te stappen. Daarin zal ongetwijfeld in meespelen dat de 'notabelen' van het dorp, de dominee en het (voormalige) 'hoofd der school' Schipper, nu onderwijsdirecteur van de koepel, die ook op het dorp woont(!) en ouderling is, de opheffing van de scholen krachtig promoten. De predikant tot zelfs op de kansel! Weliswaar vindt hij het "jammer" dat de school verdwijnt uit het dorp maar daar moet men niet dramatisch over doen: we moeten "realistisch zijn", aannemen dat het bestuur het wel weet. Zij zijn deskundigen immers. Verder maar gewoon "je ding doen".
Op de informatieavond van 6 december bestond een andere ouderling het zelfs het bestuur te "feliciteren met de moed deze beslissing te nemen". En op de website van het LVGS staat in een introductieverhaal van zijn nieuwe[3] directeur J. Westert die 'gewoon' stelt dat de drie scholen gesloten worden. Terwijl het tot nu toe ging om een voorgenomen besluit waarvoor nog vele gesprekken en beslissingen nodig zijn.
Je hoeft geen groot psycholoog te zijn om te constateren dat in zo'n klimaat onder 'gewone' mensen een gevoel ontstaat van moedeloosheid, er toch niet tegen op kunnen boksen. Een sfeer van laat maar.
Ook dit vormt mede de achtergrond om aan deze zaak publiek aandacht te geven en zo mogelijk ondersteuning te bieden aan hen die nauwelijks stem hebben.
2 - Losse flodders
GSGPO/NoorderBasis onderwijsdirecteur Schipper heeft dus "losse flodders" in vier van mijn artikelen kunnen vinden, twee. Laten we ze gelijk onschadelijk maken.
TEB
De grootste 'flodder' is dat het bestaan van een zgn. TEB-verband mij niet bekend was. En de 'gewone' leden/ouders kennelijk ook niet, zo heb ik gemerkt. Ieder ging ervan uit dat de sluiting van de scholen van het GSGPO een zaak van dit verband was, waartoe 20 basisscholen van Friesland en het westen van Groningen behoren[4]. Op basis daarvan maakte ik berekeningen van de effecten die het zou hebben als een school zou worden gesloten of een nevenvestiging werd.
Maar!
Er is dus ook nog zo iets als een TEB-samenwerkingsovereenkomst. Deze Toerusting en Bereikbaarheid overeenkomst vormt de basis van een samenwerkingsverband dat alle gereformeerde basisscholen in Noord-Nederland omvat. Het biedt de mogelijkheid om de gemiddelde schoolgrootte aanzienlijk op te peppen, m.n. omdat een aantal grote scholen in Assen hierin ook meetelt. Deze overeenkomst, gebaseerd op een overheidsregeling,[5] werkt er aan mee dat kleine scholen in stand kunnen worden gehouden. Immers, op deze wijze brengen de aantallen leerlingen van grote stadsscholen het gemiddeld aantal leerlingen op een relatief hoog peil.
Nu is het is grappig dat dezelfde Schipper die mij de flodderige mantel uitveegt, naar aanleiding van het 150 jaar basisschool in Enumatil zich als volgt in het ND van 6 juni 2011 uitliet:
"Op het hoogtepunt had ik rond 120 leerlingen op school", weet Henk Schipper. Hij kwam in 1979 uit Rotterdam om schoolhoofd te worden in Enumatil. Sinds eind jaren negentig is hij directeur van de scholenkoepel waaronder twintig (vrijgemaakt) gereformeerde scholen vallen in Groningen en Friesland. Tijdens het 125-jarig jubileum waren er 77 leerlingen, nu heeft de school nog 60. Schipper: "Dat is onder de opheffingsnorm van de gemeente Leek, waaronder Enumatil valt. Dankzij de gemiddelde schoolgrootte van de scholenkoepel kan de school nog net in stand worden gehouden, maar het is heel dun", zegt Schipper. "Het is de vraag of de school kan blijven bestaan"
Jetty Zetstra,ze staat in Enumatil bekend als veelweter van de dorpsgeschiedenis, vindt de houding van Schipper te gelaten. "We moeten uitwegen zoeken, strijden en moed houden. Veel, zo niet alle scholen in de omgeving worden kleiner"".
Kan iemand hier 'TEB' in ontdekken?[6] Was Schipper misschien ook even zijn klepel kwijt?
Tussen haakjes, was het niet aardig geweest van het centrale bestuur, dat mijn publicaties volgde, om mij even een mailtje te sturen dat er een TEB-verband bestaat? I.p.v. van mij vijf weken lang berekeningen op een verkeerde aanname te laten maken?
Nevenvestiging Aduard
Inderdaad heb ik over het hoofd gezien dat Aduard voor een nevenvestiging van Zuidhorn te weinig leerlingen heeft, namelijk 44 terwijl, om als nevenvestiging voor rijksbekostiging in aanmerking te komen, minstens 50 leerlingen nodig zijn. Ook voldoet Aduard niet aan andere condities voor een nevenvestiging. Jammer, die vlieger van mij gaat dus helaas niet op.
Wil dat zeggen dat Aduard dicht moet? Nee, niet op basis van de opheffingsnorm. De school kan nog twee jaar gaan, ook volgens nieuwe informatie van het centrale bestuur. De minister van onderwijs heeft immers het afgelopen jaar de opheffingstermijn verlengd naar 5 jaar, zie bijlage 2.
Genoeg hierover. Het gaat om de sluiting van Enumatil zelf. Om gelijk te zaak scherp te stellen, begin ik met mijn conclusie.
3 - Conclusie
Op grond van overheidsinformatie, gesprekken en het verslag van de voorlichtingsvergadering van 11 januari jl.. kan de conclusie zijn:
De school in Enumatil behoeft niet te worden opgeheven;
indien dit wel gebeurt, is dit puur een initiatief van het centraal bestuur van GSGPO/NoorderBasis,
waaraan de lokale medezeggenschapsraad actief heeft meegewerkt.
Onze conclusie dient uiteraard te worden onderbouwd. Dat willen we in de volgende paragrafen doen.
4 - Onderbouwing
Om het zo overzichtelijk mogelijk te houden zullen steeds eerst een probleem noemen en vervolgens een oplossing of tegenargumenten geven.
Probleem 1
De gemiddelde schoolgrootte van de zelfstandige scholen in het TEB-verband is niet groter of gelijk aan de gemiddelde opheffingsnorm. Op grond daarvan zal de overheid slechts 35 van de 36 basisscholen in Noord-Nederland willen bekostigen.
De oplossing is: maak van Enumatil een nevenvestiging van Zuidhorn. Daarmee zakt het aantal zelfstandige scholen in het TEB-verband met 1. Er wordt weer voldaan aan de geëiste gemiddelde schoolgrootte waardoor Enumatil open kan blijven.
Deze oplossing heb ik al in mijn allereerste artikel voorgesteld.[7]
Nota bene, denk er om het verzoek om de basisschool van Enumatil als nevenvestiging aan die van Zuidhorn te hangen door het bestuur vóór 1 februari 2012 aan de minister moet worden gericht.
Probleem 2
Deze oplossing (van Enumatil een nevenvestiging maken) werkt maar voor 1 jaar. Volgens de prognoses zullen er volgend jaar nog slechts 34 scholen in aanmerking komen. Dan moet er alsnog weer worden ingegrepen.
Er zijn meerdere oplossingen mogelijk:
- Wacht af, en zie hoe zich het leerlingenaantal werkelijk ontwikkelt. In elk geval hoeft er geen school dicht vóór augustus 2013.
- Maak van de school in Mussel nu al een nevenvestiging[8]. Op basis van de prognoses hoeft dan er dan geen school dicht voor 2014.
- Maak van de school in Mussel nu al een nevenvestiging en sluit Aduard. Deze variant heeft duidelijk niet mijn voorkeur maar als Aduard niet wil blijven bestaan kan de opheffing ervan helpen voor de instandhouding van andere scholen.
Er zijn nog geen prognoses van het bestuur voor ná 2014, daar valt dus niet veel van te zeggen. Maar het verslag zegt "als de prognoses gerealiseerd worden, kunnen we de overgebleven scholen in stand houden en moeten we de balans weer opmaken per 1 februari 2016[9]. Op basis van deze informatie is er dus 'rust' tot 2016 [U002] terwijl Enumatil in elk geval blijft bestaan tot dat jaar.
[U001] In paragraaf 12 van het verslag van de voorlichtingsavond op 11 januari jl. staat vermeld dat de overheid nu nog slechts 35 van de 38 gereformeerde basisscholen in Noord-Nederland zou willen bekostigen. En dat er dus drie scholen gesloten moeten worden. De keuze zou daarom op Aduard, Enumatil en Mussel zijn gevallen.
Echter niets is minder waar! Er zijn 36 basisscholen die nu worden bekostigd. Met het gemiddelde leerlingen op 1 oktober 2012 kunnen nog 35 worden bekostigd. Er zal dus zegge en schrijve 1 school zijn zelfstandig karakter moeten opgeven!
Voor de oppervlakkige lezer wordt hier bepaald misleidende informatie geboden dat, zoals ik van de heer Schipper heb begrepen t.z.t. wel zal worden gecorrigeerd. Maar het is goed daar nu al kennis van te nemen omdat het voedsel geeft aan de gedachte dat het openhouden van Enumatil als nevenvestiging van Zuidhorn toch niets helpt. [einde update]
Er is een goede kans dat de gunstige ontwikkelingen in de onderwijswetgeving een positief effect zullen hebben op de instandhouding van ook onze scholen. Daarover straks meer (zie 6 - Overheidssteun).
Probleem 3
De instroom van leerlingen bij fusies (lees opheffing) van de basisscholen van Enumatil en Aduard geeft maar onrust in Zuidhorn als die plaatsvindt in verschillende jaren.
Met de omvorming van Enumatil tot nevenvestiging van Zuidhorn is dat geen probleem meer. Enumatil blijft immers open. Alleen de leerlingen van Aduard komen, uiteraard eenmalig, bij de school in Zuidhorn.
Probleem 4
De kosten van een nevenvestiging zijn relatief hoog in vergelijking met die van een zelfstandige school.
Ja, die kosten zijn hoger[10]. Maar daar is ook de minister van onderwijs zich terdege van bewust. Dat probleem speelt natuurlijk in heel Nederland en niet het minst bij het openbaar onderwijs dat, naar kan worden ingeschat, met nog meer daling van geboorten heeft te maken. Daarom heeft de minister maatregelen genomen en de regeling m.b.t. nevenvestigingen eind december vorig jaar(!) aangepast. I.p.v. de huidige extra bijdrage van het Rijk in de kosten van 100% in het eerste en 50% in het tweede jaar, heeft zij deze opgeschroefd naar 100% in het eerste, 80% in het tweede, tot 20% in het vijfde jaar. Een verdubbeling dus van de Rijksbijdrage om de extra kosten die het instellen van een nevenvestiging vraagt te dekken. In bijlage 3 is het hele bericht van de minister te lezen.
In elk geval behoeft er zo op korte termijn, 2 à 3 jaar, niet een financieel probleem te ontstaan dat het TEB-verband niet kan dragen, lijkt ons. En ook hier mag toch gelden: draagt elkanders (financiële) lasten.
Probleem 5
Tegen te kleine scholen pleiten sociale, pedagogische en onderwijskundige problemen.
Dit probleem vergt wat extra aandacht omdat er sinds de informatieavond begin december en nu, een kanteling van argumenten heeft plaatsgehad. Was toe hét argument dat de minister vraagt om opheffing van de school (scholen) nú is het volle accent komen te liggen op onderwijskwaliteit die op de school niet gewaarborgd zou zijn.
Inderdaad is de situatie op kleine scholen niet ideaal. Een drieklassige school vergt extra inspanning van het personeel. Een klein aantal kinderen per groep beperkt mogelijke relaties tussen en relatiekeuzen van kinderen. Vergelijk het maar met gezinnen met heel weinig kinderen.
Toch is het niet alleen kommer en kwel. Een kleine school is ook overzichtelijker. Er kan meer aandacht zijn voor elkaar. Het klimaat lijkt meer op dat in een gezin met verschillende kinderen van meerdere jaargangen. In dit verband is het aardig te memoreren hetgeen directeur Van Esch van de basisschool in Aduard vorige maand zei tegen een ND-journalist. De laatste merkte op dat in de hal drie adventkaarsen brandden, gevaarlijk! Van Esch: "Dat kan hier, geen leerling die het in zijn hoofd haalt te gaan klieren met die kaarsen"![11].
Rust en overzichtelijkheid zijn positieve zaken die meekomen met kleinschaligheid. Grote "krachtige" regioscholen zoals men nu voorstaat met (over)volle klassen[12] hebben ook hun specifieke problemen.
Inherent aan kleine dorpen is dat kinderen minder keuze hebben om vriendjes en vriendinnetjes te kiezen. Dat geldt ook in de kerkgemeenschap. Catechisaties en verenigingen zullen kleiner zijn. Maar is dat een reden om dus maar aan te sluiten bij grote entiteiten als Zuidhorn met zijn overgedimensioneerde kerk? In Zuidhorn zullen de kinderen op school meer keuze hebben, zeker. Maar als ze weer thuis komen uit school, waar zijn dan die vriendjes en vriendinnetjes om mee te spelen? Het is dan wel te hopen dat ze thuiskomen in een 'leefbaar' en niet sterk vergrijsd dorp.[13]
Ik wil het probleem niet bagatelliseren maar wel iets relativeren. De 'oplossing' hef de school maar op is te simpel en houdt onvoldoende rekening met de grote betekenis van dit sociale instituut voor de plaatselijke samenleving. Er mag gevraagd worden van bestuur, ouders en dorpsgemeenschap alle krachten en creativiteit in te zetten om een levensvatbare school in hun midden te behouden. Haak dus aan bij de gunstige ontwikkelingen in de (politieke) onderwijswereld waar de problematiek van kleine scholen in het brandpunt van de belangstelling staat en er allerlei initiatieven en plannen zijn om oplossingen te vinden. Ook daarover straks meer (zie 6 – Overheidssteun).
Last but not least, het centrale bestuur verzekerde op de informatieavond van 6 december bij hoog en bij laag dat het na de teleurstellende telling op 1 oktober alle moeite had gedaan Enumatil in stand te houden. Het zou de minister zijn die de school sloot als het bestuur het niet deed, zo werd gezegd. Terwijl de kwaliteit van het onderwijs goed is, ik citeer:
Nadrukkelijk willen we stellen dat bovengenoemde besluit [om Enumatil en Aduard te fuseren = sluiten, djb] dus niet ingegeven is door de kwaliteit van het onderwijs op de betrokken scholen. Deze scholen staan er namelijk allemaal goed voor, en dat is te danken aan de inzet van de kinderen en de medewerkers, maar ook van de ouders en leden. En het mag best gezegd worden dat we daar trots op zijn.
Ook de onderwijsinspectie is positief over Enumatil, zo hoorden we. Het komt dan nú bepaald ongeloofwaardig over als het "sociaal-pedagogische" aspect zo'n zware lading wordt gegeven dat je de school er maar voor moet opheffen. Dat is toch niet te rijmen tenzij je allerlei kronkelargumenten gebruikt?
Het is m.i. ook spelen met vuur. Want als dit argument zo prominent wordt gehanteerd dan zal dat ongetwijfeld zijn invloed hebben op andere kleine gereformeerde scholen. Andere ouders zullen ook overwegen om hun kinderen naar dichterbij gelegen scholen te sturen.
Dat is maar niet een uit de lucht gegrepen. Tot mijn verbazing zag ik bijvoorbeeld op de website van de gereformeerde basisschool in Mussel dat er 31 januari a.s. een open morgen op de Zandtange voor belangstellenden wordt georganiseerd. De Zandtange is een basisschool van het protestants christelijk onderwijs. Het signaal is duidelijk!
In elk geval wordt met de sterke nadruk op nadelen van kleine scholen krachten gemobiliseerd die moeilijk beheersbaar zullen blijken te zijn. De prognoses konden er dan wel eens geheel naast zitten, en dat in negatieve zin…
M.i. moeten we af van het defaitisme dat het hoofd in de schoot legt bij de huidige trend van lagere leerlingenaantallen. Er zijn vele mogelijkheden voor hen die willen. Een van de zaken die positief kan uitpakken voor de samenstelling van de bevolking in Enumatil is dat, naar ik hoorde, de burgerlijke gemeente van Leek in haar plannen voor ruimtelijke ordening ook mogelijkheden biedt in deze kleine kern te bouwen. Deze mogelijkheden zouden met beide handen moeten worden aangegrepen nadat dat jarenlang moeizaam is gebleken! Probeer door initiatieven en creativiteit de neergaande spiraal van richting te veranderen. Onderzoek de mogelijkheden om met de steun van het nieuwe overheidsbeleid in de toekomst weer te groeien naar een vierklassige school. Tracht ouders terug te halen naar deze basisschool die deze hebben verlaten om verschillende redenen[14].
Probleem 6
Het centrale bestuur beslist, ouders en leden kunnen dat niet tegenhouden.
Nee, dat is niet (helemaal) zo. Weliswaar hebben de ouders en leden van de schoolvereniging met het onderbrengen van hun school in de GSGPO-stichting hun directe zeggenschap over hun school uit handen gegeven maar er is ook nog de lokale medezeggenschapsraad. Daarin zitten twee ouders en twee leerkrachten. De medezeggenschapsraad heeft instemmingsbevoegdheid op zulke grote besluiten als opheffing van de school, zie bijlage 4. Dus als deze raad besluit niet in te stemmen met de opheffing gaat het niet door. Er ligt hier dus een hele grote verantwoordelijkheid[15]. Het is dus zaak deze mensen van alle kanten te steunen omdat ze onder hele grote druk staan met het centrale bestuur mee te gaan. Dat geldt zeker voor de leerkrachten die immers ook nog eens in een arbeidsrelatie staan met het bestuur. Hier zijn wel 'rechte ruggen' nodig.
5 - Gevolgen
Misschien is het goed om ons proberen in te denken van de gevolgen zullen zijn van het al dan niet sluiten van de school, ik beperk me hier maar weer tot Enumatil.
Bij opheffen
Opheffen van de school zal een zware tol eisen van de kerk- en dorpsgemeenschap. Velen zullen het niet begrijpen dat nú deze school moest verdwijnen. Zeker doordat vooraanstaanden in deze gemeenschap niet alle mogelijkheden hebben willen aangrijpen om het gereformeerde en het enige onderwijs in deze plaats in stand te houden.
Het gaat daarbij niet alleen om de kerkgemeenschap, dat zeker ook.
Het merendeel van de ouders zal het maar moeilijk kunnen verkroppen dat hun mooie school het loodje moest leggen voor de idealen van een grote regioschool terwijl dat de komende jaren nog niet nodig is. Ook niet voor de kracht van die de huidige regioschool in Zuidhorn die al groot is.
Maar ook de dorpsgemeenschap als geheel zal weinig begrip tonen dat een van de twee pijlers van de leefbaarheid van het dorp door hun gereformeerde dorpsgenoten omver werd gehaald. Terwijl er op dit moment zoveel overheidsinitiatieven zijn om juist die onderwijspijler te verstevigen. Om zo de samenleving in kleine kernen niet te laten verloederen op termijn. De 'fien'n' hebben dan wel heel wat uit te leggen…
Zo ontstaat er gemakkelijk sociale segregatie, desintegratie. In plaats van een bloeiende geschakeerde plattelandssamenleving ontstaat er een ontgroenende, vergrijzende bevolking waar de pit uit is. Omdat er gestreefd werd naar kwaliteit elders …
Bij blijven bestaan
Maar omgekeerd, als deze unieke[16] school blijft bestaan biedt dat vele kansen. In de eerste plaats kan er positief gewerkt worden aan herstel van eendracht. Er is naar mijn waarneming in de onderlinge verhoudingen nogal was schade aangericht. Met het, in elk voorlopig blijven van de school komt er ontspanning en ruimte voor herstel.
De gebeurtenissen van de afgelopen maanden betekenen ook een zeer krachtige stimulans om nu werkelijk de handen ineen te slaan en nieuwe initiatieven te ontplooien zodat op termijn de negatieve trend wordt omgebogen. De gemeenschap heeft kunnen zien hoe er op het randje van de afgrond werd gebalanceerd. Het is nu menens.
In de wisselwerking tussen dorp-, kerk- en schoolgemeenschap kunnen mooie dingen groeien. Kan een nieuwe saamhorigheid en verbondenheid ontstaan.
We zijn burgers van een hemelrijk, maar God plaatst ons ook als burgers in onze woonplaats. M.n. wij zullen moeten laten zien dat het niet alleen om ons eigen belang gaat maar ook om dat van anderen.
Een mooi voorbeeld kregen we dat we graag willen doorgeven. Het dorp Westeremden worstelt ook met 'krimp'. Maar ze zett'n de kop d'r veur:
"De openbare Abt Emoschool in het Noord-Groningse dorp Westeremden heeft 'Dorp zoekt vrouw' gelanceerd. Deze ludieke actie is bedoeld om vijf vrijgezelle mannen aan een vruchtbare vrouw te helpen die in het dorp wil komen wonen. Het uiteindelijke doel van de actie is om Westeremden weer kinderrijk te maken.
De Abt Emoschool, met een historie van ruim 800 jaar de oudste school van het land, moet mogelijk dicht. Dat heeft te maken met de bevolkingskrimp in het gebied, hoewel de school nog ruim boven de opheffingsnorm zit, en met het voornemen van de Groningse gemeente Loppersum om het onderwijsaanbod te concentreren in vier brede scholen.
De bewoners van Westeremden willen dat de school open blijft. Om hun wens op een ludieke manier onder de aandacht te brengen, is een aantal bewoners de actie 'Dorp zoekt vrouw' begonnen, geënt op het populaire televisieprogramma 'Boer zoekt vrouw'.
In 'Dorp zoekt vrouw' stellen vijf vrijgezelle mannen uit het dorp zich voor. Het is de bedoeling dat vrouwen uit het hele land hierop reageren. Het uiteindelijke doel is dat de geïnteresseerde vrouwen een relatie met de mannen uit het dorp aangaan, daar gaan wonen en voor zoveel mogelijk nageslacht zorgen. Op die manier kan de leerlingenpopulatie in Westeremden weer op een leefbaar niveau komen."
Natuurlijk is dit een ludieke happening en geen blauwdruk voor Enumatil. Maar, ik durf het bijna niet naar voren te brengen, zouden we als gereformeerden niet ook weer eens wat moeten leren van onze vroegere voorgangers die onbekommerd een relatie legden tussen Gods koninkrijk en grote gezinnen? Is met alle verschillen de oproep van Westeremden misschien toch 'ergens' voor christenen iets wat tot nadenken moet stemmen? Een goed onderwerp voor een serie preken misschien over kindertal, verbond en Godsrijk?
Wellicht dat de problemen rond het behoud van de school dan als sneeuw voor de zon verdwijnen.
6 - Overheidssteun
In het voorgaande is meerdere malen gerefereerd aan de overheid die volop 'begaan' is met het lot van kleine scholen en leefbaarheid van dorpen en kleine kernen, en dat laat blijken ook. We willen van de informatie die door verschillende mensen is aangedragen, iets doorgeven.
Tijd om te groeien
Al in het eerste 'donderslag-artikel' vermeldden we het feit dat minister Bijsterveldt reeds in maart 2011(!) aankondigde (te) kleine basisscholen tijd te willen geven om te weer te groeien, zie bijlage 2.
Inmiddels heeft ze laten zien dat het maar geen loze woorden zijn. We citeren letterlijk uit het internetbericht:
Inmiddels heeft de minister bekend gemaakt dat de basisscholen Mids de Marren (Friesland), De Viking (Zuid Holland) en De Butte (Groningen), alle drie schooltjes met minder dan 23 leerlingen toch open mogen blijven. "De kwaliteit is er op orde en er is zicht op groei", aldus Van Bijsterveldt.
Naast deze aangekondigde wetswijziging voor kleine scholen neemt het kabinet meer maatregelen om kleine scholen op het platteland en in krimpregio’s open te houden en zo een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid op het platteland. Zo is de Tweede Kamer onlangs akkoord gegaan met het wetsvoorstel dat Samenwerkingsscholen mogelijk maakt. Hierbij mogen openbare en bijzondere scholen onder strikte eisen samenwerken.
Zou het te gewaagd zijn om te veronderstellen dat de minister er erg blij mee zou zijn als wij met z'n allen onze uiterste best zouden doen een enige en unieke basisschool in stand te houden? En daar wellicht ook geld voor over heeft? Zou dat niet eens haastvoets moeten worden onderzocht?
Maar niet alleen op het niveau van het ministerie wordt gewerkt aan het leefbaar houden van kleine plaatsen door het in standhouden van kleine scholen. Ook op gemeentelijk-, regionaal- en provinciaal niveau gebeurt dat. We geven een collage. (vetgedrukt djb)
Provincie Groningen
In het ProvinciaalOmgevingsplan 2009-2013 lezen we het volgende:
….
"Vragen over de manier waarop mensen willen en kunnen wonen, over voorzieningen zoals onderwijs, zorg en openbaar vervoer en over de beschikbaarheid van winkelvoorzieningen. Wij vinden het belangrijk dat de leefbaarheid zowel op het platteland als in de kernen van Groningen behouden blijft en waar mogelijk wordt versterkt." (p.17)
….
"We hebben de ambitie om een hoge leefkwaliteit te realiseren voor alle bewoners van onze provincie, met voldoende aanbod en kwaliteit van woningen, een aantrekkelijke woon- en werkomgeving en goed bereikbare voorzieningen zoals onderwijs en zorg." (p.26)
….
"In de context van leefbaarheid worden wij geconfronteerd met een forse opgave als gevolg van de bevolkingsdaling in de Eemsdelta en Oost-Groningen. Deze vraagt om een meer offensieve krimpstrategie in de komende periode. Een brede integrale aanpak is noodzakelijk om de leefkwaliteit in deze regio's in stand te houden. Wij zien dit als een majeure opgave in ruimtelijk, sociaal en economisch opzicht, inclusief de daarbij behorende aspecten van volkshuisvesting, arbeidsmarkt, onderwijs, en mobiliteit. Vermeden moet worden dat sociale segregatie ontstaat, te veel voorzieningen verdwijnen en sociale problemen zullen toenemen." (p.189) [vet djb]
De provincie laat het niet bij woorden alleen. In het Provinciaal Actieplan Bevolkingsdaling 2011-2013 van de provincie Groningen getiteld Kijk op Krimp dat bedoeld is voor de gemeente De Marne, de regio's Eemsdelta en Oost-Groningen staat o.m.:
….
"Het Rijk heeft aan de regio € 14,25 miljoen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van noodzakelijke transformatieplannen. Zowel de provincie als de gezamenlijke gemeenten hebben ook € 14,25 miljoen voor dit doel toegezegd." (p.15).
….
"Experiment Geïntegreerde kindvoorzieningen op het Groninger platteland; ondanks verminderde instroom kwalitatief, bereikbaar en betaalbaar onderwijs blijven bieden aan alle 0-12 jarigen.
Betrokken partijen: Provincie, schoolbesturen, kinderopvangvoorzieningen, peuterspeelzalen, ministerie OC&W en gemeenten in Noord-Groningen
Termijn: 2010-2012." (p. 19)
Maar liefst 28,5 miljoen euro! Het is kennelijk ernst. Niet alleen mooie woorden maar ook financiële daden.
Gemeente Leek
In de Woonvisie gemeente Leek 2010-2015, de gemeente waarin de school van Enumatil staat, vermeldt:
"In de regionale woonvisie hebben de gemeenten onderling en met de corporaties de volgende afspraken vastgesteld:
….
punt 13 Bestaande voorzieningen in de kernen worden ondersteund om de leefbaarheid op peil te houden en waar mogelijk te versterken." (p. 19)
…."
In de Regionale Woonvisie Westerkwartier 2009-2015, waarin Enumatil ligt, wordt als ambitie verklaard:
….
"Onze ambitie is leidend voor ons denken en handelen.
punt 13 - Bestaande voorzieningen in de kernen worden ondersteund om de leefbaarheid op peil te houden en waar mogelijk te versterken." (p.15)
Enumatil/Oostwold
Tenslotte uit het Bestemmingsplan Enumatil/Oostwold:
"Enumatil en Oostwold hebben in de regionale woonvisie de status van kleine kern gekregen. Ingezet wordt op het behoud van de huidige voorzieningen in de kernen. De basisschool en het dorpshuis zijn de dragers voor de leefbaarheid en worden waar mogelijk behouden." (p. 12)
….
"Zoals aangegeven in de Regionale Woonvisie Westerkwartier 2009-2015 wordt ingezet op het behoud van de huidige voorzieningen in de kernen. De basisschool en het dorpshuis zijn de dragers voor de leefbaarheid en worden waar mogelijk behouden. Enumatil heeft een gereformeerde basisschool aan de Dorpsstraat. Daarnaast nog een tweetal kerken aan het Hoendiep en aan de Dorpsstraat. Aan de Kerkstraat staat ook de molen Eben Haëzer, een gedeelte van de molen functioneert voor het dorp als een soort dorpshuis, beheerd door de Molenvereniging." (p. 33) [vet djb]
Conclusie
Als je al het bovenstaande verwerkt en vervolgens in het verslag van de voorlichtingsavond van 11 januari leest:
"Gemeenten spelen geen rol als het gaat om het bijzonder onderwijs. Soms schrijven politieke partijen wel stoere taal in hun verkiezingsprogramma's en soms komt dat ook in collegeprogramma's terecht, maar alleen het eigen bestuur gaat over het bijzonder onderwijs, ook als het gaat om instandhouding."
dan wordt het je vreemd te moede. Natuurlijk, het stichtingsbestuur is 'bevoegd gezag' over de scholen. Maar je moet toch wel echt lak hebben aan de overheid om zó haar beleid te doorkruisen dat zeer intensief gericht is een probleem dat ook ons probleem is. Het lijkt er nu op alsof het bestuur zijn eigen koers volgt en geen boodschap heeft aan wat overheid én samenleving graag willen behouden: een leefbaar sociaal milieu in kleine kernen ook door versterking van het onderwijs daar.
Er komt meer en meer aandacht voor het milieu in gereformeerde kring, aandacht voor besjes en beestjes. Maar wellicht is het ook goed juist als gereformeerden aandacht te hebben voor de samenleving als sociaal milieu.
Al weer lang geleden was een slogan van het GPV bij landelijke verkiezingen Om u te dienen! Die slogan had natuurlijk een dubbele bodem: God dienen én in de samenleving ook elkaar. Het lijkt me ten diepste dat ook deze slogan leidend zou moeten zijn in Enumatil.
We herhalen het nog maar eens weer: het is nog niet te laat! Met vereende krachten is wellicht de zaak ten goede te keren. Maar het is wel enkele minuten voor twaalf!
Ik hoop van harte en bid er om dat in Enumatil (en andere plaatsen) een school blijft bestaan waarin leerkrachten en leerlingen samen de Here dienen en 'de aangenomen leer' het onderwijs in alles blijft doordringen.
Dat als je 's morgens bij het begin van de schooldag door de Dorpstraat fietst, een lied kunt horen van kinderstemmen die hun God prijzen. Op die stemmen heeft God immers zijn sterkte gegrondvest, zijn lof bereid?[17].
Zal dat blijven?
Ook in Enumatil?
BIJLAGEN
Bijlage 1 – Motivatie
Waar bemoeit hij zich mee, hoor ik nogal eens. En dat is goed voor te stellen. Niet iedereen zal een abonnement hebben op de Nieuwsbrief die we met het verschijnen van nieuwe artikelen rondsturen en waarin de motieven voor de betrokkenheid voor de strijd voor het behoud van de school werden gegeven. Daarom mag ik misschien de tekst van de nieuwsbrief editie 11-49 citeren met de motivering waarom ik aandacht schenk aan de dreigende sluiting van twee gereformeerde basisscholen in het Noorden. Tussen haakjes, het zijn er zelfs drie, ook die van Mussel[18] wordt opgeheven!
In genoemde eerste Nieuwsbrief over de 'donderslag' schreef ik:
"Deze Nieuwsbrief komt er even 'tussendoor' met een schokkend bericht over de sluiting van twee gereformeerde basisscholen in Noord-Nederland. Daaronder is een school die vlak na de Afscheiding in 1834 werd gesticht en dus nu al meer dan 150 jaar oud is!
We willen het niet verhelen, we voelen ons hier diep door getroffen. En dat niet alleen omdat we daar zelf onderwijs hebben genoten en ook onze voorouders zich zeer hebben ingespannen voor het gereformeerd onderwijs daar. Maar vooral omdat hier de afbraak van gereformeerd onderwijs ook in de praktijk zichtbaar wordt. Onderwijs waar elke gereformeerde zich met hart en ziel aan verbonden zou moeten voelen.
Het is dringend noodzakelijk dat er op korte termijn een landelijke bezinning op gang komt om gezamenlijk het gereformeerd onderwijs in stand te houden. Wellicht moeten daarvoor weer offers worden gebracht zoals dat vroeger gebeurde en in onze buitenlandse zusterkerken nog heel gewoon is. Misschien kan zo onder de zegen van de Here nog veel afbraak van dit kostbare onderwijs worden voorkomen.
Om hiervoor een signaal te geven gaan we in het onderstaande artikel in op de specifieke situatie van het 'kerkdorp' Enumatil. Is het wel echt nodig wat daar gebeurt? Met enig lef zijn er toch best nog andere mogelijkheden?
We hopen dat het ouders en leden van deze en andere schoolconglomeraties wakker schudt om 'op hun tellen te passen'. En dat ook letterlijk."
Bijlage 2 - Kleine basisscholen krijgen meer tijd om te groeien
Nieuwsbericht | 01-03-2011
De regel dat de bekostiging van een basisschool wordt stopgezet als de school drie achtereenvolgende jaren onder de opheffingsnorm zit, wordt aangepast. Minister Van Bijsterveldt is voornemens om deze termijn op te rekken naar vijf jaar zodat scholen langer de tijd krijgen om zich aan te passen, zodat opheffing van de school voorkomen kan worden. Zij werkt aan een wetsvoorstel met deze strekking.
De opheffingsnormen, oftewel het wettelijk bepaalde minimum aantal leerlingen, variëren in het basisonderwijs op basis van het aantal leerlingen per vierkante kilometer. Als een gebied dunbevolkt is, is de opheffingsnorm laag om de toegankelijkheid van het onderwijs ook in dunbevolkte gebieden te waarborgen. Als een gebied dichtbevolkt is, zijn de opheffingsnormen hoger. Zo variëren de opheffingsnormen tussen minimaal 23 leerlingen per school in zeer dunbevolkte gebieden, tot maximaal 200 leerlingen per school in steden.
De opheffingsnormen worden eens in de vijf jaar aangepast aan de demografische ontwikkelingen. De algemene regel is op dit moment dat een school wordt opgeheven als de school drie achtereenvolgende jaren onder de opheffingsnorm zit. Aangezien de daling van het aantal leerlingen in een gebied eens in de vijf jaar leidt tot aanpassing van de opheffingsnormen, kan dat er toe leiden dat een school wordt opgeheven op basis van achterhaalde normen. "Dat zou onwenselijk zijn. Immers, het is belangrijk dat leerlingen in hun eigen buurt of dorp op school kunnen blijven. Dat is tevens goed voor de leefbaarheid van het platteland en de krimpregio’s", aldus de bewindsvrouw. Om die reden wil zij bij wet mogelijk maken scholen geen drie maar vijf jaar de tijd te geven om zich qua leerlingaantallen te herstellen. Op die manier wordt de termijn gelijk aan de termijn die geldt voor de herziening van de normen op basis van de demografische ontwikkelingen.
Scholen die onder de opheffingsnorm komen, kunnen gecompenseerd worden door leerlingen van andere scholen die onder hetzelfde bestuur vallen. De absolute ondergrens is 23 leerlingen. Voor schooltjes met minder dan 23 leerlingen geldt vanaf 1 januari 2011 een nieuwe wet waardoor het voor basisscholen mogelijk wordt om toch open te blijven als ze onder de opheffingsnorm van 23 leerlingen komen. Scholen kunnen hiertoe een verzoek indienen bij de minister van Onderwijs. De minister beoordeelt vervolgens of de school in staat is binnen afzienbare termijn boven de 23 leerlingen uit te komen. Ook moet de kwaliteit van de school op orde zijn. Tot slot kan de ligging van de school en de scholen in de omgeving worden betrokken bij de besluitvorming.
Inmiddels heeft de minister bekend gemaakt dat de basisscholen Mids de Marren (Friesland), De Viking (Zuid Holland) en De Butte (Groningen), alle drie schooltjes met minder dan 23 leerlingen toch open mogen blijven. "De kwaliteit is er op orde en er is zicht op groei", aldus Van Bijsterveldt.
Naast deze aangekondigde wetswijziging voor kleine scholen neemt het kabinet meer maatregelen om kleine scholen op het platteland en in krimpregio’s open te houden en zo een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid op het platteland. Zo is de Tweede Kamer onlangs akkoord gegaan met het wetsvoorstel dat Samenwerkingsscholen mogelijk maakt. Hierbij mogen openbare en bijzondere scholen onder strikte eisen samenwerken.
(deze wetswijziging is inmiddels van kracht geworden, djb)
Bijlage 3 – Extra bijdragen Rijk voor nevenvestigingen
Extra tijd en geld voor fusies kleine basisscholen
Nieuwsbericht | 21-12-2011
Minister Marja van Bijsterveldt (Onderwijs) geeft kleine basisscholen in demografische krimpgebieden meer tijd en financiële middelen om bij fusies een betere overgang te kunnen maken. Omdat de praktijk uitwijst dat de huidige termijn bij fusies van kleine scholen vaak te kort is om de organisatie daarop goed aan te kunnen passen, heeft de minister besloten de compensatieregeling te verlengen van de huidige twee jaar naar vijf jaar. Hierdoor krijgen deze scholen meer tijd en financiële ruimte om hun organisatie aan te passen aan het dalende aantal leerlingen.
Afgelopen tijd is met schoolbesturen en overheden in de verschillende krimpregio’s gekeken naar de uitdagingen die de demografische ontwikkelingen met zich meebrengen. Scholen in krimpregio’s, zoals Zuid-Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en Noord-Oost Groningen, hebben ieder jaar minder leerlingen. Ze worden daardoor geconfronteerd met afnemende inkomsten. Bij een daling van het aantal leerlingen neemt de bekostiging per leerling echter toe. De kosten kunnen worden aangepast door personeelsreductie en door lagere huisvestingslasten.
Brede regionale aanpak
In een aantal gevallen biedt fusie van twee of meer kleine scholen tot één minder kleine school vaak een goede oplossing. Toch blijkt het voor veel schoolbesturen op dit moment financieel vaak moeilijk om scholen te fuseren. Wanneer scholen worden samengevoegd, ontvangt het bestuur van de samengevoegde basisscholen in totaal minder bekostiging. Het schoolbestuur ontvangt nu gedurende twee jaar een aflopende compensatie voor de daling van de bekostiging. In het eerste jaar is dat een volledige compensatie, in het tweede jaar is dat 50 procent.
Minister Marja van Bijsterveldt heeft besloten deze compensatieregeling te verlengen naar vijf jaar: “Door een dalende bevolking in krimpgebieden staat in een aantal gebieden het voortbestaan van scholen onder druk. Juist in deze gebieden is een bredere regionale aanpak van het onderwijsaanbod belangrijk. Zodat er tijdig kan worden ingespeeld op de gevolgen van krimp. De praktijk wijst uit dat de huidige termijn voor veel scholen te kort is om de organisatie goed aan te kunnen passen. Door verlenging van de compensatie krijgen schoolbesturen meer tijd om de organisatie aan te passen aan het dalende aantal leerlingen.”
Volgens het nieuwe voorstel ontvangen de scholen het eerste jaar 100% extra bekostiging, het tweede jaar 80%, het derde jaar 60%, het vierde jaar 40% en het vijfde jaar 20%. Naast deze maatregel wordt een wetsvoorstel voorbereid dat het mogelijk maakt scholen vijf jaar in plaats van drie jaar onder de opheffingsnorm in stand te houden. Beide maatregelen geven de schoolbesturen meer ruimte om de organisatie aan te passen. De regelgeving voor samenvoeging van basisscholen wordt met ingang van 1 augustus 2012 doorgevoerd.
Bijlage 4 – Wet medezeggenschap op scholen
Artikel 10 "Instemmingsbevoegdheid medezeggenschapsraad"
Het bevoegd gezag behoeft de voorafgaande instemming van de medezeggenschapsraad voor elk door het bevoegd gezag te nemen besluit met betrekking tot in ieder geval de volgende aangelegenheden:
Sub h. overdracht van de school of van een onderdeel daarvan, respectievelijk fusie van de school met een andere school, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zaken, waaronder begrepen de fusie-effectrapportage, bedoeld in artikel 64b van de Wet op het primair onderwijs, artikel 66b van de Wet op de expertisecentra en artikel 53 f van de Wet op het voortgezet onderwijs.
Artikel 11 "Adviesbevoegdheid medezeggenschapsraad". De medezeggenschapsraad wordt vooraf in de gelegenheid gesteld om advies uit te brengen over elk door het bevoegd gezag te nemen besluit met betrekking tot in ieder geval de volgende aangelegenheden:
Sub c. beëindiging, belangrijke inkrimping of uitbreiding van de werkzaamheden van de school of van een belangrijk onderdeel daarvan, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake;
Artikel 15 "Tenuitvoerlegging bepaalde besluiten"
Lid 1. Een besluit met betrekking tot een aangelegenheid als bedoeld in artikel 11, onder c, d, e en m, wordt niet ten uitvoer gelegd voordat een definitief besluit is genomen over de regeling van de gevolgen van dat besluit voor het personeel, dan wel voor de ouders of leerlingen, tenzij dringende redenen in het belang van de school een eerdere tenuitvoerlegging noodzakelijk maken.
Sub d. het aangaan, verbreken of belangrijk wijzigen van een duurzame samenwerking met een andere instelling, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake;
Sub e. deelneming of beëindiging van deelneming aan een onderwijskundig project of experiment, dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake;
Sub m. het oprichten van een centrale dienst.
Noten
[1] 2 januari 2012.
[2] We blijven spreken van sluiten, de veel gebruikte term fusie verdoezeld waar het om gaat en is ook niet in overeenstemming het huidige gebruik van deze term door de overheid. In deze drie scholen is ook de basisschool van Mussel betrokken.
[3] Per 1 januari 2012.
[4] Het is ook merkwaardig dat in het ND artikel School moet ingrijpen voordat de groep Joep ontstaat van alles en nog wat voor het voetlicht komt maar juist niet dat TEB-verband. Ook R. van den Berg wordt in het artikel gepresenteerd als directeur van GSGPO een koepel van 20 scholen. Dit is natuurlijk juist maar juist in dit verband was het TEB-verband een relevant gegeven. Het is immers van levensbelang is voor onze kleine scholen?
[5] Zie artikel 157 3de lid WPO.
[6] Een soortgelijk verhaal stond er in het ND met als titel Sluiting gereformeerde basisscholen in Groningen. Afgezien van het feit dat dit voorbarig is of dat er achter de schermen allang een besluit is gevallen, zet het verhaal ook op het verkeerde been: " …Tot op heden konden we alle scholen openhouden", licht Vgponn-directeur Ruud Brandsma toe. "Er zaten wel scholen onder de opheffingsnorm, maar het gemiddelde leerlingaantal van de clusters telde. Inmiddels is de situatie zo, dat we toch moeten ingrijpen. We maken nu een keuze voor krachtige scholen, waarmee we jaren vooruit kunnen". Dus ook hier het gemiddelde leerlingaantal van de clusters, meervoud. Niets over één cluster of TEB-verband.
[7] Zie Donderslag in Enumatil, dd 10-12-11.
[8] Dat kan als het aantal leerlingen aan de nevenvestiging tenminste 23 bedraagt en binnen een straal van 5 kilometer bevindt zich geen school waar onderwijs wordt gegeven van dezelfde richting. (Deze bepaling wordt ook gebruikt voor de school van Harlingen.)
[9] Paragraaf 15.
[10] Het is niet duidelijk hoe groot de extra lasten zijn. In het verslag van voorlichtingsavond staat alleen dat "nevenvestigingen veel geld kosten, of beter gezegd, we ontvangen veel minder subsidie voor nevenvestigingen terwijl de kosten gelijk zijn". We hebben nog geen tijd gevonden om dat te kwantificeren. In elk geval lijkt het ons dat bij een nevenvestiging de locatiedirecteur vervalt. De school valt immers onder de directeur van de hoofdvestiging. Ook kunnen er meer dan anders faciliteiten en voorzieningen worden gedeeld, lijkt ons. En niet voor alles hoeft het wiel worden uitgevonden. Maar hier is nog enig onderzoek nodig. Hopelijk wordt dit niet als losse flodder gezien.
[11] ND 17-12-11, School moet ingrijpen voordat de groep Joep ontstaat.
[12] De voorgenomen regioschool in Zuidhorn zal ongeveer 240 leerlingen gaan tellen. Als die verdeeld worden over 8 groepen dan zijn er dus al 30 leerlingen per groep. Enige onevenwichtigheid in de samenstelling van de kinderen doet dit mogelijk hier en daar nog toenemen. Bovendien zal sluiting van de twee scholen in het voedingsgebied van Zuidhorn aanzuigende werking werking hebben met een navenant gevolg. De plaatselijk school in Zuidhorn is al meer dan groot genoeg, Enumatil is in het geheel niet nodig om daar "een krachtige regionale basisschool" van te maken.
[13] Het is ook opvallend dat de overheid zijn best doet om kleine scholen in stand te houden en als ondergrens 23 leerlingen hanteert. Zelfs bereid is tijdelijk ontheffing van deze norm te geven op voorwaarde dat er weer groei mogelijk is. Als kleine scholen sociaal-pedagogisch geheel onverantwoord zijn dan zou de overheid op dit punt toch een heel ander beleid voeren?
[14] Naar verluidt, speelden daar in Enumatil andere redenen een rol dan een drieklassige school, zoals het verslag suggereert. Mogelijk is een aantal problemen opgelost als de school een nevenvestiging van Zuidhorn is geworden. In elk geval is er alle reden om het gesprek met deze ouders die eigenlijk met hun kinderen in voedingsgebied van deze school wonen, aan te gaan.
[15] Het zou misschien aanbeveling verdienen dat de mening van alle ouders wordt gevraagd zodat de beslissing van de medezeggenschapsraadsleden niet alleen rust op de schouders van die twee leden maar gedragen worden door alle (of in elk geval de meerderheid van de) ouders.
[16] De school is enkele jaren na de Afscheiding in 1934 door gereformeerden gesticht en bestond vorig jaar 150 jaar. Op 9 juni a.s. wordt een reünie gehouden.
[17] Psalm 8, Mat. 21:16.
[18] De gereformeerde basisschool van Mussel is opgenomen in de VGPONN-koepel, de andere grote onderwijsconcentratie die samen met GSGPO (NoorderBasis) nu bijna het hele gereformeerde onderwijs in het Noorden omvat. Men wil ook Mussel sluiten zo kan blijken uit de open morgen die op 31 januari a.s. is georganiseerd voor de ouders op de Zandtange een protestants-christelijke basisschool daar.