Over een gereformeerde theologische school in Kalimantan-Barat
Rien Hoving & Wilbert Heeringa
11-09-19
Inleiding
Op 4 april 2019 vertrokken we vanaf het Groningen centraal station richting Schiphol om vandaar verder te reizen naar Kalimantan Barat, Indonesië. Daar zouden we de theologische school ‘Sekolah Theologica Tinggi Reformasi’ (STTR) van de Gereformeerde Kerken in Indonesië (GGRI) bezoeken. Na een overstap van Jakarta naar Pontianak arriveerde we de volgende middag op Kalimantan-Barat waar we werden opgewacht door ds. Gunnink, inmiddels had hij alweer drie weken lesgegeven als gastdocent aan de STTR. Samen reisden we per auto verder van Pontianak naar Sentagi. Met de airconditioning op de maximale stand, passeerden we kort na het middaguur de evenaar. Aan het eind van de middag, na een reis van ongeveer 32 uren sinds ons vertrek uit Groningen, arriveerden we bij de campus van de STTR, de plaats waar ds. Gunnink van 1975 t/m 1983 met zijn gezin heeft gewerkt en wij nu tien dagen mochten verblijven. Daar werden we gastvrij onthaald en al snel zaten we aan onze eerste bord rijst, waarna nog velen zouden volgen.
Het schoolgebouw van de STTR
Opdracht
De volgende dag konden we direct aan de slag om in opdracht van de kerkenraad van DGK Groningen de kwaliteit en schriftuurlijkheid van de theologische opleiding aan de STTR te onderzoeken en een beeld te krijgen van de gereformeerde kerken op Kalimantan-Barat. Deze opdracht volgde naar aanleiding van een brief van de STTR met daarin een verzoek om financiële steun voor het aantrekken van drie nieuwe docenten met een masteropleiding in de theologie. Dat is nodig omdat de school anders niet geaccrediteerd zal worden door de Indonesische overheid en mogelijk haar deuren moet sluiten.
Uitvoering
Gedurende ons verblijf wilden we graag zoveel mogelijk mensen spreken die nauw betrokken zijn bij STTR. Ook wilden we graag een aantal kerkdiensten bijwonen om een beeld te krijgen van de GGRI. Aan het einde van ons verblijf konden we met tevredenheid terugkijken op een intensieve week waarin we - door de vele gesprekken met docenten, studenten, predikanten en ouderlingen en het bijwonen van een viertal kerkdiensten en verschillende vergaderingen - een indruk hebben gekregen van de STTR en GGRI, met dank aan ds. Gunnink die ons in alles veel heeft geholpen en zich de hele week beschikbaar had gesteld als tolk. En dan merk je hoe belangrijk het is dat er iemand bij is, die door de jaren heen een vertrouwensband heeft opgebouwd met de mensen daar. Daardoor konden zij ons veel vertellen over de STTR en de GGRI, en ook zaken benoemen die daar minder goed gaan. Voor ds. Gunnink was het een dubbel-intensieve periode omdat hij vanwege het tolken alle gesprekken in feite twee keer moest voeren. En ja, als de tolk aan het einde van de week steeds vaker Indonesische tegen je begint te praten, dan moet je concluderen dat het mooi is geweest. Ds. Gunnink, vanaf deze plaats nogmaals hartelijk dank voor het vele werk dat u heeft gedaan en al uw hulp bij de uitvoering van dit onderzoek.
Na terugkomst in Nederland is er een uitgebreid rapport geschreven met daarin alle bevindingen en een drietal aanbevelingen voor de kerkenraad. Hieronder volgt een beknopte weergave daarvan. Voor het hele rapport verwijzen we u graag door naar de website van DGK Groningen.
STTR
Met betrekking tot de schriftuurlijkheid van de opleiding hebben we de indruk gekregen dat de docenten van de STTR zich willen onderwerpen aan Gods Woord en daarnaar willen leven. Een docent noemde dat alleen Christus de weg van ons heil is.
Docent Anderius Bantan met zijn gezin
Als het gaat om de schepping wordt aan de STTR geleerd dat God hemel en aarde gemaakt heeft in zes dagen en dat Hij op de 7e dag ruste van al Zijn werk. Waarom? Omdat het zo in de Bijbel staat. Weer een ander noemde dat kinderen gedoopt behoren te worden omdat zij horen bij het Verbond. De hele man-vrouw discussie, die al jaren woedt binnen de GKV, houdt de docenten van de STTR niet bezig, die leeft daar niet. Bij het horen erover zei een docent dat de GKV hem in verwarring brengt. De Heere is daar toch heel duidelijk over? Het zal dan ook niet gebeuren dat het regeerambt binnen de GGRI zal worden opengesteld voor vrouwen. Hoewel vrouwen gelijkwaardig zijn aan mannen, zijn mannen en vrouwen immers niet gelijk en hebben zij van de Heere andere verantwoordelijkheden gekregen binnen Zijn kerk. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld wel lesgeven aan de STTR. Over de zogenaamde nieuwe hermeneutiek binnen de GKV zegt één docent dat Gods Woord zich nooit aangepast aan de heersende cultuur omdat Die altijd radicaal ingaat tegen de cultuur van mensen.
De school biedt voor zover wij dat kunnen beoordelen een heel compleet lesprogramma. Met betrekking tot de kwaliteit van de opleiding denken we dat die voldoende is. Als de studenten willen afstuderen dan kunnen ze dat namelijk alleen doen aan een dependance van SETIA (daar komen we later op terug) in Ngabang waar alle studenten tot op heden in één keer zijn geslaagd voor hun eindexamens.
Studenten
Studenten kunnen aan de STTR een opleiding tot predikant of leraar volgen. Momenteel studeren er 41 studenten aan de STTR waarvan zeven de predikantenopleiding volgen. Voor die laatstgenoemden geldt dat ze nu al weten dat zij straks voor een enorme uitdaging komen te staan. Zij zullen namelijk, net als alle andere predikanten binnen de GGRI, naast hun werk binnen de kerken, op een andere manier zich in het levensonderhoud voorzien. Voor alle huidige predikanten geldt namelijk dat zij niet kunnen leven van de Woordbediening alleen en hun geld vaak verdienen in de landbouw met het tappen van rubber, verbouwen van rijst, peper etc. Desondanks willen de studenten graag predikant worden, zij weten zich geroepen door de Heere. En dan is het mooi dat er op moeilijke momenten oudere predikanten zijn die de jonge studenten bemoedigen om toch door te gaan.