Hamilton en Hermeneutiek (1)
Redactie een in waarheid
11-01-14
Volgende week vindt er in Canada een zeer belangrijke conferentie plaats waarin een aantal leden van het Reformed Seminary van de Canadian Reformed Churches te Hamilton de discussie zal aangaan met leden van de vrijgemaakte universiteit te Kampen. Het onderwerp is Reformed Hermeneutics Today (Hedendaagse gereformeerde hermeneutiek).
Ieder die meeleeft met de kerkelijke ontwikkelingen van de afgelopen jaren weet hoe juist op dit punt de ongerustheid in vrijgemaakte kerken sterk toeneemt en de tegenstellingen tussen de GKv en de zusterkerken in het buitenland groeien. Het is dan ook van buitengewoon belang kennis te nemen van de discussies die in Hamilton zullen worden gevoerd. We hopen en bidden dat er belangrijke impulsen vanuit mogen gaan om de koers van de GKv in gereformeerde zin bij te stellen.
Het is de bedoeling dat de organisatoren van de conferentie de toespraken die door de diverse sprekers zullen worden gehouden op het internet zetten zodat ieder kan meeleven. Ook wij hopen met grote belangstelling de gesprekken in Canada te volgen en daar verslag van te doen.
Hieronder laten we een aangeleverd (en door ons vertaald) overzicht volgen met informatie over de conferentie. De bijeenkomsten zullen wat de locatie betreft in de voorstad Ancaster van Hamilton plaatsvinden.
Agenda
(zie voor de vertaalde titels en beschrijvingen van de toespraken de volgende paragraaf)
Donderdag 16 januari
20:00 Opening
20:10 Toespraak & Antwoord
Dr. J. Van Vliet:
The Two Books Debate: What if Scripture and Science seem to say
Different Things
Antwoord door Dr. B. Kamphuis
Vrijdag 17 januari
08:30 Registratie
09:00 Welkom
09:15 Toespraak, Antwoord & Discussie
Dr. C. Venema:
Interpreting the Bible in and with the Church: The Imperative for and Challenges of a Confessional Hermeneutic
Antwoord door Dr. R.D. Anderson
10:25 Refreshments
10:55 Toespraak, Antwoord & Discussie
Dr. B. Kamphuis:
The Hermeneutics of Dogma
Antwoord door Dr. A.J. deVisser
12:00 Lunch
13:30 Dr. C. Van Dam:
Interpreting Historical Narrative: Questioning a Methodology
14:00 Dr. K. Van Bekkum:
Some Remarks on the Reformed Hermeneutics of Biblical Historical Narrative
14:30 Pauze
14:45 Dr. J. Smith:
The Structure of Jeremiah: Confessional Integrity and Quality Control
15:15 Panel Discussie: Dr. C. Van Dam, Dr. K. Van Bekkum & Dr. J. Smith
15:45 Algemene Discussie
16:30 Sluiting
20:00 Opening
20:10 Toespraak & Antwoord
Dr. G.H. Visscher:
1 Timothy 2:12-15: Is Paul's Injunction about Women still Valid?
Antwoord door Dr. P.H.R. Van Houwelingen
Zaterdag 18 januari
08:30 Registratie
09:00 Welkom
09:05 Toespraak, Antwoord & Discussie
Dr. A.L.Th. De Bruijne:
Christian Ethics and God’s Use of the Bible
Antwoord door Dr. T.G. Van Raalte
10:25 Pauze
10:55 Toespraak, Antwoord & Discussie
Dr. J.M. Burger:
A Soteriological Perspective on our Understanding
Antwoord door Rev. A. Strange
12:00 Lunch
13:30 Toespraak & Discussie
Dr. G. Kwakkel:
The Reader as Focal Point of Biblical Exegesis
14:20 Toespraak & Discussie
Dr. T.G. Van Raalte:
Accommodation: A Wax Nose?
15:20 Sluiting
(CRTS behoudt zich het recht voor dit schema zo nodig te wijzigen.)
Beschrijving toespraken
Het juist gebruik van het Woord der Waarheid: hedendaagse Gereformeerde Hermeneutiek
4de jaarlijkse CRTS Conferentie – 16 tot 18 januari 2014.
--------------
Vrij toegankelijke openbare lezingen (avond)
DONDERDAG, 16 JANUARI, 20.00 UUR
Dr. Jason Van Vliet
Het debat over de twee boeken: Wat als Schrift en Wetenschap verschillende dingen lijken te zeggen?
Het is gebruikelijk om van twee boeken van Gods openbaring te spreken: het boek van de Schrift (bijzondere openbaring) en het boek van de schepping (algemene openbaring). Steun voor deze stelling vinden we in Artikel 2 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Maar wat zegt Artikel 2 NGB over de algemene openbaring? Is het wel een boek en hoe is het dat dan? Moet het boek van de schepping en de wetenschappelijke ontdekkingen die daaruit voortvloeien ons verstaan van het boek van de Schrift beïnvloeden? Of moet het juist andersom zijn?
Door een frisse blik te werpen op de tekst van Artikel 2 NGB en de Bijbelgedeelten die dit artikel ondersteunen, zullen we de hermeneutische vragen onderzoeken hoe de Bijbel vandaag de dag moet worden uitgelegd.
VRIJDAG, 17 JANUARI, 20.00 UUR
Dr. Gerhard H. Visscher
1 Timoteüs 2:12-15: Het karakter van Paulus' bevel voor vrouwen.
Deze lezing begint met het in beeld brengen van de rol van vrouwen in de Grieks-Romeinse wereld, het bespreken van een paar aspecten van de opvattingen van Paulus in de eerste brief aan de Korintiërs. Vervolgens wordt onderzocht in hoeverre zijn standpunt geworteld was in zijn overtuigingen inzake schepping en zondeval. Dit zal het stramien vormen voor een beter verstaan van het schriftuurlijke bevel in 1 Timoteüs 2:12.
--------------
Conferentietoespraken (morgen/middag)
VRIJDAG, 17 JANUARI
Dr. Cornel Venema
De Bijbel uitleggen in en met de Kerk: Het gebod voor en de uitdagingen van een confessionele hermeneutiek.
Deze toespraak zal opnieuw de zaak van het gezag en de functie van de kerkelijke belijdenisgeschriften bij de uitleg van de Schrift onder de loep nemen. Eerst laat ik de achteruitgang van en de aanvallen op een confessionele hermeneutiek gedurende de eeuwen na de Verlichting en de opkomst van de Schriftkritiek de revue passeren, daarna zal ik een overzicht geven van de opkomst van de 'theologische uitleg' van de Schrift binnen de huidige (evangelische) theologie. De toespraak zal vervolgens een verdediging bieden van een confessionele hermeneutiek (de uitleg van de Schrift in en met de kerk) tegenover hedendaagse uitdagingen en aanvallen.
Dr. Barend Kamphuis
De hermeneutiek van het dogma
Niet slechts de Bijbelse tekst, maar ook het Christelijke dogma vereist uitleg. Eerst wil ik, in gesprek met de stelling van Harnack over de Vergrieksing (Hellenisatie) van het evangelie, het belang laten zien van onderzoek naar het historische aspect van het dogma. Dit heeft consequenties voor het karakter van onze binding aan de belijdenis. Vervolgens zal zowel de katholiciteit van het dogma worden behandeld, als de ruimte die deze open laat voor verschillende benaderingen binnen de ene kerk van Christus. Tenslotte zullen het metaforische karakter van het dogma en de consequenties daarvan worden besproken.
Dr. Cornelis Van Dam
De uitleg van het historische verhaal: Een methodologie ondervraagd
In discussies over het verstaan van delen van de Schrift die historische gebeurtenissen beschrijven, wordt in behoudende kringen onderscheid gemaakt tussen waarheidsclaim en waarheidswaarde in de Schrift. Deze lezing stelt de vraag of zo'n onderscheid en zo'n methode van waarheidsbepaling en betekenis in verhalende teksten als model voor Bijbelse exegese, verdedigbaar en noodzakelijk zijn.
Ik zal betogen dat dit vooral om twee redenen niet het geval is. Ten eerste doet zo'n standpunt geen recht aan het karakter van de Schrift dat als het Woord van God helder en volkomen is; en ten tweede maakt zo'n methode uiteindelijk de zekerheid over de historiciteit van een gebeurtenis van menselijke redeneringen afhankelijk. In een concluderend gedeelte zal ik een m.i. meer Bijbelse benadering van historische stof voorstellen.
Dr. Koert van Bekkum
'Want het Woord des HEREN zal ongetwijfeld geschieden' (1 Koningen 13:32)
Een paar opmerkingen over de gereformeerde hermeneutiek van het Bijbelse historische verhaal.
De historische boeken van het Oude Testament spelen een belangrijke rol in de geschiedenis van onze verlossing. De Kerk aanvaardt deze boeken als het Gewijde Woord van God. Daarbij komt dat sinds het begin van de negentiende eeuw veel informatie beschikbaar is gekomen, die het mogelijk maakt om deze teksten tegen de achtergrond van het Oude Nabije Oosten te lezen. Mijn voordracht onderzoekt de vraag in hoeverre deze informatie bijdraagt aan een Gereformeerd verstaan van het Bijbelse historische verhaal. Daartoe bespreek ik de invloed van synchrone literaire observatie en historische geografie op het verstaan van 1 Koningen 13 en Richteren 1.
Dr. Jannes Smith
De structuur van Jeremia: Confessionele integriteit en kwaliteitscontrole.
De structuur van het boek Jeremia kan zich niet in veel consensus onder OT-wetenschappers verheugen. Het eerste deel van deze voordracht zal een hypothetische structuur voor het boek voorstellen. Het is één ding om een hypothese te hebben, maar iets heel anders is om te bepalen of deze de toets der kritiek kan doorstaan. Daarom zal in het tweede deel van de voordracht een introductie worden geven van een paar kritische methoden en deze vervolgens toepassen om de waarde van de hypothese te testen. In een derde deel zullen het nut en de gevaren van de kritische methodes zelf worden beoordeeld en een suggestie gegeven van wat een gereformeerde Oud-Testamenticus wel en niet kan zeggen. De structuur van het boek Jeremia zal inductief als testcase dienen voor de wisselwerking tussen confessionele integriteit en kwaliteitscontrole.
ZATERDAG, 18 JANUARI (MORGEN/MIDDAG)
Dr. Ad L.Th. de Bruijne
Christelijke ethiek en Gods gebruik van de Bijbel
Eén van de gebieden waar de moderne en postmoderne hermeneutische uitdaging heel sterk wordt gevoeld is de Christelijke Ethiek. Er ontstaan nieuwe vragen waarover de Bijbel niet lijkt te spreken. Bestaande antwoorden op oude vragen worden aangevallen en maken plaats voor nieuwe ideeën. Bovendien wordt de visie op de manier waarop de Bijbel onze ethiek bepaalt onder veel Christenen steeds onduidelijker. Als reactie op de vroegere zekerheid waarmee antwoorden uit de Schrift werden afgeleid, neigen velen vandaag openlijk of bedekt naar een meer relativerende houding. Tegelijkertijd kent het Christelijke leven en het discipelschap zwakheden van velerlei soort.
In mijn voordracht zal ik het probleem verder analyseren, de bestaande spanning inzake de Geboden als Bijbelse basis voor Christelijke Ethiek evalueren en op basis van enige recente praktijkontwikkelingen een voorstel doen hoe men zich de relatie tussen ethiek en Bijbel ook kan indenken. Centraal hierin is openstaan voor de leiding van de Geest die de eerste 'gebruiker' van de Bijbel is.
Dr. Hans M. Burger
Een soteriologisch perspectief op ons begrip
Volgens Paulus in 1 Korintiërs 2 is het de Heilige Geest die ons leert en dat wij de geest van Christus ontvangen. Dit geeft het belang aan van een soteriologisch perspectief op hermeneutische vragen. In deze lezing zal ik de soteriologische dynamiek onderzoeken zoals die op het gebied van ons begrijpen werkt, en in het bijzonder op ons begrijpen van de Bijbel. Deel hebben aan Christus zal het centrale motief in mijn soteriologisch perspectief zijn. Ik zal deze benadering van de hermeneutiek confronteren met wat bekend is geworden als het 'fundamentalisme'.
Dr. Gert Kwakkel
De lezer als centrale figuur van de Bijbelse exegese
Sinds de opkomst van het structuralisme en verwante gelijktijdig voorkomende opvattingen hebben veel geleerden de idee geaccepteerd dat Bijbelse exegese zich meer op de tekst moet richten dan op de bedoeling van de schrijver. Meer recent werd een derde perspectief toegevoegd dat zich op de lezer richt. De invloed van deze latere ontwikkeling kan men bijvoorbeeld vinden in het boek van Eep Talstra: Oude en nieuwe lezers (2002).
Het zich concentreren op de lezer wordt voorts gestimuleerd door de postmoderne hermeneutische aanname dat teksten geen betekenis in zichzelf hebben. Kortom, de lezer (of: iedere lezer) bepaalt de (of: zijn/haar eigen) betekenis.
In mijn lezing evalueer ik deze discussie om te ontdekken of en – zo ja – hoe de Gereformeerde exegese voordeel zou kunnen putten uit de idee dat de lezer als centrale figuur bij de interpretatie moet worden genomen. De commentaar op Hosea in de serie The Forms of Old Testament Literature (2005) door Ehud Ben Zvi zal gebruikt worden en dienen als discussiepartner.
Dr. Theodore G. (Ted) Van Raalte
Accommodatie: een wassen neus?
In de tijd van de Reformatie beschuldigden beide partijen elkaar ervan een wassen neus van de Schrift te maken. Tegenwoordig kan men zich wel afvragen of de dogmatische constructie van Gods 'accommodatie' in de goddelijke openbaring een wassen neus is geworden.
Zelden ontmoet men theologen die expliciet grenzen stellen aan hun gebruik van accommodatie, hoewel een enkeling het probleem wel opmerkt. In deze presentatie evalueer ik het gebruik van accommodatie vanuit een Gereformeerd confessioneel standpunt. Ik wil betogen dat om de leer van de goddelijke accommodatie in de openbaring met vrucht aan te wenden, Gereformeerde exegeten zich door een paar centrale richtlijnen moeten laten leiden. Ik introduceer daartoe: a) een paar sleutelbegrippen en onderscheidingen die het onderwerp verhelderen; en b) een paar essentiële richtlijnen en grenzen die de toepassing van het concept omschrijven. Buiten deze grenzen kan het principe van accommodatie het gezag van de Schrift ondermijnen en zo destructief worden voor Gods openbaring zoals door Gereformeerde theologen uitgelegd.
Vertaling: R. Sollie-Sleijster