Vrouwen op vrijgemaakte kansels 38 – Spuugzat
D.J. Bolt
18-02-17
Langzamerhand komt er een eind aan het kaarten-schudden. De een na de andere theoloog bekent kleur en maakt zijn positie duidelijk. We lazen een aantal opmerkelijke berichten.
Prof. dr. A.L.Th. de Bruijne is het ook spuugzat
ND 11/02/17 Column
De hoogleraar ethiek en spiritualiteit aan de TUK kent mensen die het geschrijf over vrouw en ambt spuugzat zijn. Toch waagt hij er nog een bijdrage aan. Want er gaat iets fout: er wordt teveel op Bijbelteksten gefixeerd!
Dat is niet goed want iets anders is doorslaggevend. De kernvraag is "niet wat de Bijbel zegt over vrouw en ambt, maar wat man- en vrouw-zijn betekent". Dus geen "exegetische veldslagen en hermeneutische conflicten" meer maar naast "Bijbelse ook buiten-Bijbelse informatie, wetenschappelijk onderzoek en dagelijkse ervaring, historisch inzicht en gevoel voor je eigen tijd, westerse en niet-westerse praktijken, redeneringen en intuïties".
Man en vrouw zijn verschillend. Uiterlijk, voortplanting, niemand kan het ontkennen. Maar verdere verschillen? Die krijgen vorm in de loop van de tijd, zoals ze in de schepping al waren gecreëerd. Paulus beriep zich er al op.
Augustinus leerde dat de verhouding MV in het komende koninkrijk anders zal zijn dan tijdens de scheppingsgeschiedenis. Nu hebben mannen nog gezag over vrouwen, straks niet meer. Dan is er helemaal geen gezag meer van mens over mens. En daar moeten we alvast een beetje op vooruitgrijpen - niet teveel want anders dreigt ordeverstoring.
Augustinus, als kind van zijn tijd, kon zich geen samenleving voorstellen waar mannen aan vrouwen onderworpen zijn. Maar wij wel! En daar komt echt geen chaos van, integendeel, het wordt juist ellende als we deze rol van vrouwen blokkeren in onze kerkelijke samenleving. Dus kunnen "we zonder een enkel probleem met vrouwelijke ambtsdragers iets meer vooruitgrijpen op de wereld van de toekomst dan mogelijk was in de tijd van Augustinus of Paulus."
En nu niet weer "een volgende ronde van het exegetische of hermeneutische steekspel"!
Kort commentaar
Als ik het goed begrijp is hier het ei van Columbus gevonden! Dat vrouwen willen regeren (heersen als mannen) over mannen is hen al ingebakken bij de schepping. Het was alleen even (nou ja, éven, eeuwen!) wachten tot het er in onze tijd en cultuur uitkwam. Dát bedoelde Paulus nu precies met zijn verwijzing naar Eva's eerste zonde in het Paradijs. Zo bezien, voel ik mee met het spuugzatheidgevoel van prof. De Bruijne bij al die nagekomen 'exegetische veldslagen en hermeneutische conflicten'. Die kunnen hiermee afdoende worden bezworen.
Ik heb net Zonen en dochters die profeteren (redactie Henk Folkers, Maaike Harmsen, Almatine Leene en Maarten Verkerk) doorgeworsteld en sta versteld hoe ingenieus 25 mannen- en vrouwen-auteurs (na 'constructieve discussie met en de kritische opmerkingen' van prof. De Bruijne en andere TUK medewerkers') in staat bleken de Schrift op een ongelooflijke knappe wijze te verbuigen. Bovenstaande is er een specimen van.
En dáár hebben wij nou weer schoon genoeg van.
Dr. Almatine Leene aan de mis
www.lazarusmagazine.nl 12 december 2016
"Hi, ik ben Almatine Leene. Inmiddels ben ik 27 jaar en nog steeds aan het studeren. Daarnaast werk ik als docent theologie op de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle. Ik vind het fantastisch om kennis over God, bijbel, geschiedenis enz. te delen."
Dr. Leene, lid van de GKv, is onderzoeker én predikante van de Nederduits gereformeerde kerk in het Zuid-Afrikaanse Stellenbosch. Van 2008-2011 was ze lid van het vrijgemaakte deputaatschap M/V in de kerk. Ze woont afwisselend in Nederland en Zuid-Afrika.
***
Met dertig gemeenteleden gaat Leene naar de lokale rooms-katholieke kerk in Stellenbosch. Al op jonge leeftijd woonde ze, op vakantie met haar ouders, de roomse mis mee. Die, met z'n uitbundige entourage, maakte grote indruk op haar.
Later ontdekte ze bij haar gemeente in Stellenbosch veel vooroordelen en onkunde over Rome. En nu bezocht ze dus met enkele tientallen gemeenteleden in het kader van een project 'Meet the neighbours', de RK St. Nicolas kerk.
Ze worden van harte welkom geheten. Er zijn opvallend veel studenten uit alle uithoeken van de wereld. 'Vader Wim' legt uit hoe fijn het is dat Latijn wordt gesproken: dat verbindt eentalig alle RK-gelovigen over de hele wereld. Misschien, vraagt Leene zich af, moeten we als protestanten toch eens overwegen het Latijn weer in te voeren!
Ook is het gebouw met al die beelden en symbolen toch veel mooier dan de saaie gereformeerde kerkgebouwen? Geen beelden in de kerken? Dat was vróeger, nú zijn ze onmisbaar voor de beleving! Die betrokken beleving komt hier ook met staan, zitten, knielen – wel twintig keer! En de preek van vijf minuten is nog actueel ook. Niet iedereen is van deze liturgische 'bewogenheid' gecharmeerd overigens, vermeldt ze eerlijk.
Een dienst in de gereformeerde kerken geeft het idee dat je naar een show kijkt, vindt Leene, nauwelijks participatie immers. Want daar moet de preek je raken en je geloof verdiepen, de muziek en het gebed het liefst zo meeslepend zijn als mogelijk. Tja.
Grote verschillen dus tussen gereformeerd en rooms.
"Maar verbondenheid voert de boventoon omdat we samen – juist omdat we zo verschillen – God aanbidden. Vader Wim nodigt ons uit om de eucharistie mee te vieren en daarna eten en drinken we samen. Dit samen vieren en eten en drinken, versterkt onze banden. Zo wordt het meer dan een bezoek. Volgend jaar komen we weer, maar dan als vrienden en niet als buren."
Kort commentaar
Lid-zijn van de GKv, predikante in Zuid-Afrika, GKv-deputaat MV, docent aan de gereformeerde hogeschool in Zwolle, eucharistie-vieren in de RK? Zucht, we kunnen het niet allemaal op een bevredigende manier bij elkaar krijgen.
Wie wel?
Peter van der Laan
Kerkelijk werker in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
ND 02/02/17 Ingezonden
…Kerkelijke discussies worden algauw een emotionele uitputtingsslag. Laten we in plaats daarvan de liefde afkijken van de drie-enige God en de verbinding zoeken.
Kort commentaar
Kennelijk heeft Van der Laan het een en ander geleerd uit het boek van dr. Almatine Leene Samen dansen in de kerk.
Gerrit Jonker, Assen
ND 02/01/17 Ingezonden
Jonker heeft waardering voor het zorgvuldige rapport en het optreden van het deputaatschap 'MV en ambt'. Maar hij mist de tegenstem. Het is te 'rustig' terwijl we 'wel in een voortdenderende trein zitten'.
Hij doet daarom een beroep op theologen (voorgangers) die een andere mening toegedaan zijn dan de deputaten, van zich te laten horen.
Ds. A.H. Driest, emeritus GKv
ND 09/01/17 Ingezonden
Driest neemt de handschoen op en maakt een vergelijking met wat er in de synodale kerken gebeurde. In 1948 werd daar uitgesproken dat in kerkdiensten de vrouw niet lerend zal optreden. Vier jaar later erkende de synode dat Paulus de vrouw in het ambt verbood, maar dat verbod was vrucht van de opvatting in die tijd en niet zozeer het gevolg van Gods geboden uit het begin. De scheppingsorde wordt mee geconcretiseerd door gewoonten en zeden. Paulus stond nog in een joods-rabbinistische traditie.
Maar Dr. K. Deddens concludeerde (jaren zeventig): ‘Wanneer uitgangspunt en norm van de Schriften hier niet voluit gelden, dan worden de zaken scheefgetrokken.’
En prof. H.J. Selderhuis (TUA) schreef (RD dec. 2016):
‘Nu echter lijkt in een deel van de gereformeerde gezindte hermeneutiek weer op de agenda te worden gezet met als doel oude standpunten naar nieuwe standpunten te masseren. Onze voorouders hebben de Bijbel door een bepaalde bril gelezen en die bril is aan vervanging toe. Men wil de Bijbel als norm niet loslaten maar poogt toch standpunten in te nemen die maatschappelijk meer aanvaardbaar zijn.’ <
Ds. S. de Jong, GKv Drachten Zuid-West
ND 10/01/17 Ingezonden
De dominee is teleurgesteld dat ds. Driest refereert aan de synodale kerken destijds 'zonder ook maar één woord aan (de onderbouwing in) het rapport zelf te besteden'. Dat is geen recht doen maar stemmingmakerij, vindt hij.
Vergelijk het maar met de kwestie van het vrouwenkiesrecht in de GKv. Mocht eerst niet, later wel weer. Voortschrijdend inzicht toch? En slavernij, zelfde laken een pak.
Het moet gaan over de (omgang met) Bijbelgegevens. De Jong is onder de indruk hoe het MV-rapport dat doet. En van zijn 'kwetsbaarheid door vragen open te laten waarop men het antwoord (nog) niet weet'.
Kort commentaar
Heeft ds. De Jong zélf misschien wél een inhoudelijk woord te besteden aan het rapport?
Dr. ir. Jaap van den Berg, Hattem
ND 12/12/16 Ingezonden
Van den Berg is het niet eens met de absolute overtuiging dat 'de Bijbel zichzelf uitlegt; en dat we daar geen cultuur of tijdgeest voor nodig hebben'. Want 'wij kunnen ons bij het lezen en uitleggen van de Bijbel niet onttrekken aan invloeden van ‘de’ tijdgeest en ‘de’ cultuur'.
Daarom: de kracht van oude Bijbelse opvattingen over vrouw en ambt is niet zomaar verdwenen én 'nieuwe’ Bijbelse onderbouwing (van Maarten Verkerk en Gerrit Glas) is niet zomaar beter of slechter dan die van vroeger.