Wie verdient onze stem deze verkiezingen?
J. Wieringa
18-11-23
Komende woensdag mogen we weer naar de stembus om volksvertegenwoordigers te kiezen. Dat is een grondrecht van alle Nederlanders van 18 jaar en ouder, en dat is iets wat we mogen koesteren. In menig land hebben christenen geen enkel recht, in ons land mogen we zelfs nog meedoen in de volksvertegenwoordiging. Laten wij dat recht dan ook gebruiken en woensdag weloverwogen en verantwoord gaan stemmen.
Ontzuiling
Door de jaren heen is er veel veranderd op het politieke toneel. Tot eind jaren ‘80 van de vorige eeuw was de invloed van de verzuiling nog goed te merken. Er waren globaal maar 3 grote stromingen in het politieke landschap: christelijk, socialistisch en liberaal. In 1982 was de bevolking in de Tweede Kamer vertegenwoordigd in 12 politieke partijen, na de verkiezingen van 1986 waren dat er zelfs nog maar 9: uiterst links van het politieke spectrum hadden 4 knalrode partijen zich verenigd tot GroenLinks. Tot eind jaren ’90 was het politieke landschap eigenlijk best overzichtelijk. Maar in 2002 werd de boel flink opgeschud, de flamboyante Pim Fortuyn ontregelde de Haagse stabiliteit en riep het sluimerende populisme wakker. De tijd was er rijp voor, de maatschappij was inmiddels los van de aloude zuilen.
Verdeelde individuen
De toen zittende politici hadden niet zien aankomen dat er zo’n massale verschuiving zou plaats vinden. Ze werden openlijk door Fortuyn te kijk gezet en hadden er geen antwoord op. Een deel van het volk kwam in opstand tegen de ‘oude politiek’ en ineens stond de deur wagenwijd open voor zgn. ‘nieuwe politiek’ (er is niets nieuws onder de zon…), wat nieuwe politiek dan ook mocht inhouden. Vooral de PvdA en de VVD moesten het ontgelden. De moord op Fortuyn resulteerde in een monsterzege van een partij die niet meer was dan een groep verdeelde individuen zonder ideologie en kompas. Dat het niets kon worden met zo’n beweging aan het roer bleek spoedig, in 2003 mochten we weer naar de stembus.
Nieuwe ideologie
Als ik het goed zie is individualisering één van de hoofdoorzaken dat onze moderne maatschappij zo vatbaar is voor allerlei ‘wind van leer’. De zuilen zijn afgebroken en een groot deel van de bevolking heeft geen vaste binding meer met een belijnde en allesomvattende ideologie. Als die al bestaan, immers door mensen bedachte ideologieën zijn onderhevig aan verandering omdat de omstandigheden in de tijd veranderen. Vroeger speelden abortus en euthanasie bijvoorbeeld helemaal niet en hoefden ideologieën daar geen standpunt over te hebben. Men kon lijnen uitzetten op gebied van eigendom, arbeid, gelijkberechting en wat al meer. Lijnen die van toepassing waren in díe tijd. Voor ethische zaken had men nog altijd de Bijbel en de natuur; de tien geboden hadden min of meer universele zeggingskracht. Dat was vroeger, tegenwoordig zijn de tien geboden iets uit een oud en achterhaald boek. Tegenwoordig mag ieder mens ‘zichzelf’ zijn en doen en laten wat hij of zij zelf wil. Feitelijk is dát de nieuwe ideologie: ieder individu mag zijn eigen keuzes maken en leven zoals hij of zij wil.
CDA
Het is dan ook helemaal niet verwonderlijk dat er nu veel meer verscheidenheid is in meningen en standpunten dan 20 jaar geleden. Ieder is vrij om een nieuwe politieke beweging te beginnen of, als de gang van zaken in je huidige partij je niet zint, je af te splitsen en voor jezelf te beginnen. Zelfstandige Zonder Partij, zeg maar. Dit heeft ertoe geleid dat we vandaag de dag maar liefst 20 fracties in de Tweede Kamer hebben! Er is dus genoeg te kiezen zou je zeggen, voor elk wat wils.
Als we naar de grafiek van de zetelverdeling van de afgelopen 40 jaar kijken, dan zien we een aantal lijnen wat op en neer bewegen. Maar één lijn gaat de laatste 20 jaar alleen maar omlaag. Dat is de lijn van de christelijke partijen. De neergang komt helemaal voor rekening van het CDA. Als we een aparte lijn van de CU en SGP zouden maken, dan is die vanaf 2006 vrijwel recht. Voor 2006 hadden ze 2 zeteltjes minder, die 2 zetels zijn waarschijnlijk de enige winst die ze op het CDA behaald hebben. Het kan niet anders dan dat mensen die zich christen noem(d)en, massaal op niet-christelijke partijen hebben gestemd. En als we naar de prognose voor de komende verkiezing kijken dan zal dat opnieuw gebeuren. In de laatste peilingen staat het CDA nog op slechts 5 zetels, op gelijke hoogte met de CU. Wat is voor dat laatste CDA overblijfsel nog de reden om op het CDA te stemmen, vraag je je dan af. Daar zit toch weinig christelijks meer bij.
Zie ook de bijlage.
NSC en BBB
Het lijkt er op dat partijen als Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt en de Boer Burger Beweging van Caroline van der Plas vooral voor ex-CDA-stemmers serieuze alternatieven zijn. Als dat klopt hebben zij samen een potentieel van zo’n 30 – 40 zetels (het oude CDA minus het nieuwe CDA plus wat stoeltjes uit het midden). Ik vrees evenwel dat zij ook aantrekkingskracht uitoefenen op sommige gereformeerde kiezers. En het is waar, Omtzigt komt sympathiek en integer over. Dat geldt wat mij betreft in mindere mate voor mw. Van der Plas, die groene nagels doen er beslist geen goed aan. Op veel zakelijke punten kunnen wij misschien best met hen meegaan. Veel punten die door hen op de agenda zijn gezet spreken ook ons aan. Maar als een partij zijn uitgangspunten níet baseert op de Bijbel, dan hebben ze geen vaste grond. Dan is er ook geen principiële lijn t.a.v. medisch-ethische vraagstukken. NSC bijvoorbeeld beoogt de status quo ten opzichte van de huidige abortus en euthanasie wetgeving. Bij de BBB zijn medisch-ethische kwesties vrij, ieder kamerlid mag daarin z’n eigen afweging maken. Op die manier willen ze ook een alternatief voor twijfelende CU- en SGP-stemmers zijn. Maar wie werkelijk de HEERE God wil dienen en gehoorzamen, die kan daar toch niet in mee gaan? Die wil toch zijn stem alléén geven aan volksvertegenwoordigers die ál Gods geboden als norm hebben?
ChristenUnie
Maar kun je dan je stem nog wel geven aan de ChristenUnie? We hebben hierboven geconstateerd dat het CDA in de laatste 20 jaar bijna 90% van zijn kiezers is kwijtgeraakt. In die 20 jaar is het CDA steeds minder christelijk geworden, de 17 zinnetjes over medische ethiek in het huidige verkiezingsprogramma hadden ook in het PVV programma kunnen staan. We hebben de woorden “God” en “Schepper” ook niet meer in hun programma kunnen vinden. Nogmaals, wat is nog de reden voor christenen om op het CDA te stemmen? Maar geldt datzelfde niet ook voor de ChristenUnie? Zij noemen wel Gods Naam in hun programma en verwijzen meermaals naar de Bijbel. Maar hoe consequent hanteren zij Gods Woord in de praktijk? En zagen we in de afgelopen jaren niet dat de CU op veel zaken wel erg opschoof naar het progressieve links? We zagen het optreden van Mirjam Bikker bij Nieuwsuur op 3 november. Daar kon je volgens mij als gereformeerd christen niet blij van worden. In die uitzending kwam ook een jongedame van de jongerenbeweging van de CU aan het woord. Zij is van mening dat de CU op gebied van abortus en euthanasie met meel in de mond praat. Waarom je niet meer principieel profileren t.o.v. abortus en euthanasie, zoals de CU wel doet bij immigratie en klimaat? Door wie wil je aardig gevonden worden, vroeg zij zich af. Dat is een terechte vraag want die legt precies de vinger op de zere plek.
Regenboogvlag
Het antwoord van Mw. Bikker was:
“Ik heb grijze haren van het juist ook op het medisch/ethische dossier telkens het gesprek voeren, ook binnenskamers, want ja, het leven is voor de CU een geschenk. En dat betekent dat we ons altijd ten uiterste inzetten om dat te beschermen. En dan is het zo dat in Nederland veel partijen soms een andere afweging maken, soms lukt het om dat tegen te houden, soms lukt het om ervoor te zorgen dat je in ieder geval een aantal dingen wel bereikt, en soms lukt dat ook simpelweg niet. Maar dat verandert nog niet iets aan mijn standpunt.”
Een wat onsamenhangend verhaal, en dat was ook niet wat de presentator wilde horen. Hij ging daarom verder met een vraag over de steun van minimaal 13 lokale CU-fracties aan het Regenboog-stembusakkoord. Daarmee ondersteunen ze bv. het hijsen van de regenboogvlag op Coming Out Day en de organisatie van andere LHBTI-evenementen. Op de vraag of zij als voorvrouw dit ondersteunt zegt Bikker dat ze het heel mooi vindt dat de lokale fracties daarin zelf een afweging maken. Voor haar is het belangrijk dat zij juist daarin ook die unie van christenen zijn. Wat haar in gesprekken opviel was dat mensen zeiden ‘wat mooi dat we bij de CU veilig zijn’. Zij vindt het heel belangrijk dat de lokale fracties uitstralen: “ja, alle mensen in mijn gemeente die zijn hier veilig en wij staan voor hen en zij kunnen hier in onze gemeente voluit deel maken. En dan verschilt per gemeente hoe dit wordt uitgelegd, ingeleid en met welke partij”.
Nieuwe koers
Het praat inderdaad niet gemakkelijk met meel in de mond, het wordt er niet duidelijker op. De presentator van Nieuwsuur was dan ook nog steeds niet tevreden en vroeg nog maar even door op het LHBTI-thema. De CU heeft sinds kort een openlijk homoseksuele senator die een vaste relatie met een man heeft. De volgende stelling was aan de CU achterban voorgelegd: ‘Getrouwde lesbiennes en homoseksuelen moeten politieke functies kunnen uitvoeren binnen de partij waarop ik stem’. Van de achterban was 34,9% het daarmee eens, 37,6% gaf hom noch kuit, maar 27,5% was het daar níet mee eens. De vraag was hoe Bikker die 27,5% gaat overtuigen dat dat gewoon de nieuwe koers is van de partij. Mw. Bikker benadrukte opnieuw dat de CU een unie van christenen is en dat daarover het gesprek met elkaar gevoerd wordt, zoals dat ook in de verschillende kerken gebeurt, ook met verschillende uitkomsten. Maar het staat voor haar “niet in de weg aan de missie die de CU heeft, nl. christelijke sociale politiek, voluit dienend in de samenleving zijn, zorgen dat je eigenlijk alles wat je ontvangen hebt, dat je daarin ook er helemaal bent voor de ander en voor de schepping”. Na wat verder aandringen van de presentator bekent Bikker toch maar kleur. Voor haar is het geen probleem, maar zij staat ook voor de vrijheid en ruimte ook voor mensen in haar partij die dat ingewikkeld vinden. Zij vindt het kostbaar dat ze dit gesprek voeren. “Dat er ook ruimte is, om juist ook in het zoeken van hé wat zegt de Bijbel hierover, dat mensen onderling de ruimte hebben. En ik zal daarin altijd staan voor welke keuze ook een jonge homo in mijn partij maakt en hoe hij leeft of hoe hij daarin de Bijbel uitlegt, dat we dat gesprek in onze partij op een veilige manier voeren. En dat wij weten, hé wat is het kostbaar dat wij allebei hier voor de ChristenUnie elkaar ontmoeten.”
Vriend van de wereld
Het is wel duidelijk dat we van de CU op dit punt geen betrouwbaar en helder Bijbels geluid meer kunnen verwachten. Ieder mag zelf weten hoe die de Bijbel uitlegt en welke keuze je ook maakt, dat is binnen de CU geen probleem. Puur postmodernisme en individualisme als je het mij vraagt. Voor elk wat wils, er is inmiddels ook een ‘doelgroepnetwerk CU4all’:
Het CU4all netwerk wil een plek zijn waar LHBTIQ+ leden van de ChristenUnie en leden met hart voor de plek van LHBTIQ+’ers in partij elkaar ontmoeten. Naast ontmoeting tussen leden wil het netwerk toerusting bieden aan leden en een klankbord zijn voor de partij. Zo willen we een netwerk zijn dat vanuit het christelijk-sociale gedachtegoed, werkt aan zichtbaarheid van LHBTIQ+’ers binnen de ChristenUnie, verbinding zoekt met alle leden en de partij inspireert en scherp houdt op dit thema. https://www.christenunie.nl/netwerken/cu4all
De jongedame die in Nieuwsuur aan het woord kwam heeft helemaal gelijk als ze vraagt: door wie wil je aardig gevonden worden? De Bijbel is er duidelijk in dat vriendschap met de wereld vijandschap tegen God is: Jakobus 4:4
Overspelige mannen en vrouwen, weet u dan niet dat de vriendschap met de wereld vijandschap tegen God is? Wie dan nu een vriend van de wereld wil zijn, wordt als vijand van God aangemerkt.
Juist als het erop aankomt, zullen we moeten staan voor het Woord van de Heere. Dat Woord is ook niet onduidelijk, zeker niet op dit punt. Als we dat Woord vasthouden, juist dán mogen we zegen verwachten. Dat hoeft niet te betekenen dat je dan een klinkende verkiezingsuitslag krijgt, dat je misschien wel mee kan regeren. Maar dat betekent wél vrede met God. En Die regeert álle dingen, ook wat er in Den Haag gebeurt. Als je openlijk opkomt voor Gods geboden, in het parlement en in de samenleving, dan ben je pas écht relevant. Dát is pas echt kostbaar!
SGP
Dan blijft er voor ons maar één optie over om onze stem aan te geven. Dat is de SGP. Wellicht zijn we het niet op alle punten eens met het programma van de SGP. Maar het belangrijkste voor ons is toch dat we ons willen laten vertegenwoordigen door mensen die zonder voorbehoud vast willen houden aan Gods Woord? Daar verwijst de SGP direct in het voorwoord van hun verkiezingsprogramma ook naar:
‘Woord houden’ is voor de SGP óók een verwijzing naar hét Woord. Dat Woord, de Bijbel, tekent de partij en stempelt ons gedachtengoed. Woord en Wet zijn voor ons leidend, en daar maken we geen geheim van. Ons programma is een poging om het goud van de klassiek-christelijke waarden en normen om te smeden tot de pasmunt van deze tijd. Onze speerpunten daarbij zijn bescherming van het leven, zorg voor de familie en een veilig Nederland. Het motto Woord houden verwijst echter bovenal naar de belijdenis dat God, de Heere, regeert in een zondige wereld waar ook wijzelf deel van uitmaken en onder gebukt gaan. Dat besef houdt ons klein. Het behoedt ons voor overspannen verwachtingen. Daarom is het ‘bidden en werken’, in het vaste geloof dat wij ons afhankelijk mogen weten van de God Die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat varen de werken van Zijn handen.
Duidelijk
Toegegeven, ook de SGP zou het lastig hebben gekregen als ze bij Nieuwsuur waren doorgezaagd. De partij heeft afgezien van deelname aan een uitzending. In het RD lazen we dat een woordvoerder van de SGP liet weten dat de partij elk verzoek apart beoordeelt en dat bij dit bedankje „ervaringen van de vorige keer” meewogen. Kees van der Staaij werd toen vooral doorgezaagd over het beginselprogramma, het verkiezingsprogramma kwam amper aan bod. Maar de SGP is in elk geval duidelijk in hun programma over de medisch/ethische thema’s en over Bijbelse opvattingen over huwelijk en seksualiteit. Dan hoef je niet te verwachten dat je vrienden wordt met de wereld. Smaad en hoon kan je deel worden. Maar voor lijden om Christus’ wil moeten we niet bang zijn zegt de apostel Petrus:
Maar als u ook zou moeten lijden vanwege de gerechtigheid, dan bent u zalig. En wees niet bevreesd zoals zij bevreesd zijn, laat u niet in verwarring brengen,
maar heilig God, de Heere, in uw hart; en wees altijd bereid tot verantwoording aan ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en ontzag (1 Pet. 3:14-15).
Nieuwe aarde
Wie krijgt uw stem deze verkiezingen? Populisme, individualisme, socialisme of welk isme dan ook, het brengt geen betere samenleving. Ook verwaterd christelijke politiek niet. Als Gods geboden worden losgelaten is dat ten diepste opstand tegen God, revolutie. Dan kun je niet verwachten dat het beter wordt. We hopen dat die eerder genoemde 27,5% van de CU achterban zich dat ook realiseren. Maar die betere samenleving komt beslist en daar kunnen wij ons het best voor inzetten door ons aan Gods Woord te houden.
Maar wij verwachten, overeenkomstig Zijn belofte, nieuwe hemelen en een nieuwe aarde, waar gerechtigheid woont. Daarom, geliefden, terwijl u deze dingen verwacht, beijver u om onbevlekt en smetteloos door Hem bevonden te worden in vrede (2 Pet. 3:13-14).
Bijlage
