GS Ede Verslag 05-414/Buitenlandse Kerken
D.J. Bolt
05-04-14
Traditiegetrouw houden de vrijgemaakte kerken een zgn. buitenlandweek op de synode. In deze week geven veel buitenlandse kerken waarmee de GKv betrekkingen onderhouden acte de présence. Er worden bezoeken aan diverse gereformeerde organisaties zoals de theologische universiteit gebracht. Ook is er een ontspanningsdag om kennis te maken met Nederland en zijn cultuur. De week wordt afgesloten met een publieke synodezitting op vrijdag en zaterdag waarin het werk van het deputaatschap Betrekkingen Buitenlandse Kerken (BBK) aan de orde komt. De bespreking wordt afgewisseld met toespraken en bijdragen van de buitenlandse gasten.
Het is alleszins de moeite waard om kennis te nemen van wat zoal is gepasseerd in deze twee dagen. Veel buitenlandse kerken lieten duidelijk merken hoe ze denken over de ontwikkelingen in onze kerken. Dat kan niemand zijn ontgaan en er valt veel van te leren want zij spraken luid en duidelijk. Overigens, verschillende buitenlandse kerken hopen in mei opnieuw de reis naar Ede te maken om de besprekingen rond vrouwelijke ambtsdragers en de vermaanbrieven persoonlijk bij te wonen.
We gaan niet alle gehouden toespraken hier verslaan. Dat zou een omvangrijk boekwerk opleveren en teveel inspanning vergen. Maar we maken een uitzondering voor een aantal sprekers die zaken aan de orde stelden die rechtstreeks van grote betekenis zijn voor het vervolg van deze synode. Hun toespraken geven we, vertaald in het Nederlands, in de Bijlagen 2-6 in extenso weer.
Neem en lees!
Betrekkingen Buitenlandse Kerken - BBK
[VRIJDAG 28-03-14]
Preses
De vergadering wordt op christelijke wijze geopend door preses dr. Voorberg. Hij spreekt een kort woord naar aanleiding van het openen van de boekrol als beschreven in Openbaring 5.
Van de Christelijke Gereformeerde Kerken is een afvaardiging aanwezig: ds. W.N. Middelkoop en ds. J.W. Wüllschleger.
Afgevaardigden CGK – Ds. W.N. Middelkoop
We hebben goede contacten met elkaar. We zijn dankbaar voor het lidmaatschap van de ICRC. Veel contacten in het buitenland delen wij, hoewel u er meer hebt. Ook wij ervaren de contacten als een verrijking van de gemeenschap der heiligen.
Er zijn goede contacten met BBK. ICRC en ECRC bezoeken we ook samen. En af en toe is er overleg over indringende zaken.
Fijn dat we hier mogen zijn. Wij wensen u een gezegende vergadering.
Preses
Er zijn hier ruim twintig buitenlandse kerken vertegenwoordigd. We zien het wereldwijde werk van Christus. Enjoy our love for you in Christ!
Er wordt wel eens gesuggereerd dat het deputaatschap BBK het meest gewild is om de vele reizen naar het buitenland. Maar er is heel wat stuurmanskunst, wijsheid en inspanning nodig om dit werk goed te doen. We hebben grote waardering en respect voor werk van deze deputaten. We gaan nu hun rapport en voorstellen behandelen.
De commissie Bakker, Soepenberg en Van Wijnen hebben deze bijeenkomst voorbereid.
[zie voor de concept besluittekst Bijlage 1]
Deputaten BBK – Voorzitter br. K. Wezeman
Het is ons een eer en genoegen u ons beleidsrapport te mogen aanbieden. Samen jaarrapporten geven ze een inzicht in het werk. De opdracht van Harderwijk is uitgevoerd. We willen nu decharge.
De aangeboden beleidsmatige voorstellen zijn van veel belang voor de toekomst.
BBK is een grote deputaatschap met 18 leden verdeeld over 5 secties. We zijn dankbaar en vinden het een voorrecht Gods werk in de wereldwijde kerk te mogen zien. Hij vergadert zijn kerk, soms op onvermoede plaatsen. Hij houdt zijn kerk in stand. God is groot.
Crossculturele contacten zijn niet altijd gemakkelijk. Soms loop je tegen je eigen vooroordelen aan.
We zijn dankbaar voor Gods bewarende hand op al die reizen die niet altijd zonder risico's waren. Het ondersteunende uitvoerend bureau BBK, met Anja Mijnheer en Joke de Haan, is onmisbaar.
Over het rapport is al een lange lijst met vragen ingediend en beantwoord.
Preses
Voor het materiaal ten grondslag aan besluiten, zie het rapport deputaten BBK dd. 14-10-2013, aanvullend rapport dd. 20-02-2014 en de toelichting op de netwerknotitie dd. 09-01-2014.
Besluit 2
Br. Kruse
Bijzonder veel respect voor het werk. Er zijn drie doelen waaronder leren en ondersteunen. Wat hebben we geleerd en hoe ondersteund?
Er zijn kritische opmerkingen gemaakt door zusterkerken. Als kerk hebben we een formeel standpunt ingenomen dat we alleen over officiële besluiten willen praten. Maar buitenlandse kerken zien daarnaast wel allerlei bewegingen in onze kerken. Als een zusterkerk moeiten ziet dan moet daar wel over kunnen worden gesproken. Er moet ruimte zijn voor een liefhebbende zus die ons aanspreekt op ons gedrag.
Volgens besluit 2 dijt het werk uit. Men zoekt wegen om een en ander te kanaliseren maar wil tegelijk méér werk doen. Want volgens 2a moeten er relaties op maat worden gemaakt. Wat is daarvan het nut?
Wat wordt precies met netwerken in 2c bedoeld? Het speelde al op de synode van Zwolle-Zuid maar we zijn er niets mee opgeschoten. En, netwerken uitbreiden is ook weer extra werk. Zo komen we steeds dieper in het moeras: nog weer meer, nog weer beter. Het zou goed zijn een en ander met het buitenland te doordenken. Misschien moeten we maar weer eens beginnen vanaf nul.
Br. Niemeijer
We kunnen hier iets van het wereldwijde werk van God zien.
Op twee plaatsen in de rapportage worden de zorgen tot op zekere hoogte erkend. Is het rapport BBK de plaats om deze kwalificerende opmerkingen te doen?
Netwerken kennen we ook uit de politiek: coalition of the willing. Wie mee wil doen stapt in, anders maar uit. Moeten we hier ook aan denken bij 'netwerken'?
De oude zusterkerkrelatie focust op de ware-kerk-gedachte, op institutioneel denken. In een netwerk verdwijnt dat naar de achtergrond. Is dat de bedoeling?
Wat is de CGK reactie op dit netwerk idee? Gaan die ook daarin mee? En hoe staat het met de NGK hierover of zijn die buiten beeld?
Samenwerking van kerken in Afrika komt moeilijk van de grond. Nigeria zou de ICRC organiseren maar dat lukte niet. En het zal ook gezien de situatie daar niet op korte termijn mogelijk zijn. Ligt hier niet een extra verantwoordelijkheid voor ons? Zij kunnen veel steun gebruiken.
Ds. W.L. de Graaff
Ik wil aansluiten bij Kruse, punt 2. Zijn we niet te formeel? Er zijn vragen en zorgen van het buitenland. Kan er naast het hanteren van formele regels ook niet sprake zijn van bemiddeling? Een mooi bijvoorbeeld is dat de TU in Hamilton uitleg heeft gegeven over wat er gebeurt in Kampen. Zo moeten we elkaar benaderen in verschillende culturen.
Br. Serier
Uitermate veel respect van wat er gepresteerd is in een lange periode.
Het voorstel over nieuwe netwerken is een kanteling in denken die een buiteling in het zand kan betekenen. Het is erg lastig. Niemand weet precies meer waar het over gaat. Wat is bilateraal en wat is netwerken? Er bestaan ook allerlei relaties met andere instantie zoals DVN en ZHT maar wie coördineert en bewaakt het een en ander? Als deze weg wordt ingeslagen is terugkeer niet meer mogelijk.
Wat is bilateraal contact op maat in 2a? Waar is de norm? Als het niet bevalt, wie maakt er dan een eind aan? Ontstaat er een nieuwe ring van multilaterale contacten? Is het niet verstandig om eens te stoppen en het geheel opnieuw te doordenken. Nu is het een lappendeken. Niemand snapt meer waar het over gaat.
Ds. Beiboer
Botsen de regels uit 1993 niet met netwerken?, zie Stefan Paas' Werkers van het laatste uur. Die regels passen niet bij missionaire gemeenten. Misschien moeten er toch andere regels komen. BBK moet dus nadenken over en zich bezinnen op zusterkerkrelaties.
Ds. Van der Schee
Ik proef dat we hier de last meedragen van het begrip wettigheid dat wij ingesmokkeld hebben in de ware-kerk-denken. Die visie leeft nog maar bij een paar mensen en is aan het afsterven en zal geheel verdwijnen. Deze visie werd vertaald in het vreemde begrip zusterkerkrelatie. Maar de hele kerk is een netwerk. Dat we deze move nu eindelijk eens maken, gefaseerd zoals BBK dat voorstelt, is goed. Tegelijk is het niet helemaal duidelijk wat met een netwerk bedoeld wordt. Het kan namelijk op verschillende manieren gestalte krijgen. Dus vooral doen.
Wederkerigheid is problematisch want er zijn erg weinig kerken die vergelijkbaar groot zijn en opereren als de onze. We zouden moeten zoeken naar kerken die gelijkwaardig opereren als wij. Daarvan kunnen we leren omdat ze ons kunnen tegenspreken vanuit de toekomst.
Preses
Voor amendementen is het goed de koppen even bij elkaar te steken en te overleggen met BBK.
Deputaten BBK – Br. Wezeman
De opmerking over de zorgen zijn niet kwalificerend bedoeld. Er leven ook binnen de BBK verschillende taxaties. Dat is geen rechtvaardiging, maar deputaten BBK zijn ook maar gewone mensen. We herkennen dingen en vragen ons we af of de onderbouwing van de zorgen voldoende is. Dat gaat veel verder. Maar onze rol is niet veranderd, namelijk faciliterend om zorgen over te brengen. Zorgen moeten rechtstreeks van synode tot synode worden besproken. Harderwijk heeft gezegd dat een zekere objectivering nodig is. Het gaat niet om ons gevoelen maar om besluiten die door de kerken genomen zijn.
Dat brengt enige afstandelijkheid mee. Maar in mei komen de zaken inhoudelijk aan de orde. BBK geeft daarvoor niet de vertaalslag, dat moeten de zusterkerken dus zelf doen.
Bezwaren moeten op geordende wijze op tafel worden gebracht. Onze buitenlandse zusterkerken zijn geen extensies van de Nederlandse kerken. Van veel zaken in onze kerken kun je ook afvragen of die dezelfde rol moeten spelen in een buitenlandse zusterkerk.
We spreken met elkaar, ook al botst dat af en toe. Tegelijk is er begrip, we zijn broeders.
Het invullen van een formulier voor een kerkelijke relatie doen we om misverstanden te voorkomen. Het is dus geen bureaucratie.
Deputaten BBK – Ds. M.H. Oosterhuis
Als er zorgen door buitenlandse kerken worden geuit is de intentie waarmee dat gebeurt belangrijk. Je kunt ten allen tijd zorgen uiten maar een uitspraak van een synode is een ander verhaal. Een goede regel is dat kerkelijke zaken via de wettige weg op de synodetafel komen. Het zou heel vreemd zijn dat buitenlandse kerken daar een andere weg voor zouden mogen kiezen dan binnenlandse, dat kan dus niet. Bovendien zijn buitenlandse kerken geen extensie van ons kerkverband.
Netwerken is iets horen en dan je afvragen wat je er mee kunt, bij wie je er mee terecht kunt. Het is actie, geen structuur maar eerder een attitude. Dat moet je niet aan het toeval overlaten maar er gelegenheden voor zoeken. De ICRC is geen netwerk. Daar ben je namelijk lid van. De ECRC komt er al dichter bij. Of bijvoorbeeld de Asian Pacific Conference. Dus netwerk is actie.
Het gaat er om hoe de drie doelen inhoud krijgen. Steun en bemoediging bijvoorbeeld als er sprake is van een geïsoleerde positie in bijvoorbeeld een Boeddhistische of Hindoeïstische omgeving. Dan wordt informatie doorgesluisd naar DVN om er praktisch handen en voeten aan te geven.
Wederkerigheid ontmoeten we bijvoorbeeld in de Kosin kerken. In Kampen hebben Koreaanse broeders de Schriften leren kennen terwijl wij van hen bidden kunnen leren.
Het is normaal om daar 's morgens om zes uur een preek te horen en veel te bidden.
In India leren we van creatieve missionaire gezindheid. Van Sri Lanka waar kerken vernield worden, kruisdragen. We zijn bezig hoe we die wederkerigheid nog meer kunnen ontwikkelen.
Een kerkelijk contact bestaat uit bezoeken, corresponderen, een budget beschikbaar stellen, een brief sturen met een meditatie maar ook eerlijke informatie over ons eigen kerkelijk leven, over de secularisatie hier en afnemend kerkbezoek. Buitenlandse kerken hoeven niet de indruk te hebben dat het hier allemaal zo geweldig is.
Het DVN werk loopt grotendeel parallel met onze contacten. Buitenlandse kerken worden bijvoorbeeld uitgenodigd voor cursussen hier.
Of relaties op maat extra werk betekent moeten we ervaren. Onze zusterkerkregels zijn duidelijk en geven aan wat we van buitenlandse zusterkerken vragen. Zo worden b.v. acta uitgewisseld. Maar sommige kerken kunnen niet een volledige zusterkerkrelatie waarmaken. Andere wel, bijvoorbeeld de emigrantenkerken. Die schakering in relaties zit ook in art. 47 HKO. Daar wordt al een uitzondering gemaakt.
Sinds 2008 zijn we niet erg opgeschoten met het netwerkenverhaal. Maar leg er ook eens de rapporten van BBK naast, dan zie je een groei naar de voorstellen waarover de synode een besluit moet nemen.
We ontraden het amendement Kruse om het geheel opnieuw te doordenken. We handhaven onze zusterkerkrelaties. Daar zijn onze huidige voorstellen voor.
Inmiddels zijn we wel bezig met evaluatie van ons functioneren. En hoe we ons verhouden tot DVN. Kunnen we dichter naar elkaar toeschuiven? We zouden ons door het amendement opgejaagd voelen.
De reactie van CGK broeders op 'netwerken' is afhankelijk hoe je deze definieert. Met de NGK is hierover geen contact.
Zijn de kerken in Afrika zwak en zijn die geholpen met netwerken? De correspondentie met hen is wat minder intensief. We willen hen attenderen op bestaande netwerken die er al in dat continent voor kerken van gelijke identiteit bestaan.
Een netwerk is geen instituut maar een manier van acteren en hoe je elkaar kunt helpen. Het nadenken daarover gebeurde natuurlijk ook al.
Van een netwerk kun je ook gemakkelijk terug. Er is geen organisatie, geen lidmaatschap.
Voor bilaterale contacten op maat kijk je niet naar een externe norm maar naar elkaars mogelijkheden. Dat staat niet los van identiteit want het gaat om heuse gereformeerde kerken.
Ommen 1993 blijft in stand waar we dat kunnen afspreken. Het is het hoogste doel dat we willen bereiken maar soms loop je tegen de grenzen van je capaciteit aan en moet je prioriteiten stellen.
Wederkerigheid zoeken op basis van gelijkwaardige kerken is een stap terug in de geschiedenis.
AMENDEMENTEN
Br. Beiboer/Kruse
Wij vinden het van heel groot belang een lead te hebben van de deputaten. De deputaten zijn binnen een bepaald kader bezig, maar ze moeten daar buiten stappen.
Daarom stellen wij voor bij besluit 2 toevoegen een punt d: 'het geheel van onze contacten met buitenland kerken opnieuw te doordenken met betrekking tot de doelstelling, criteria en de diverse mogelijke vormgevingen van die contacten.'
Ds. Vreugdenhil
Duidelijker formuleren bij a: [rood/cursief is het amendement]
'bij het aangaan en onderhouden van relaties de regels voor zusterkerkrelaties niet langer ten aanzien van iedere buitenlandse kerk integraal als voorwaarde te stellen, maar per geval op maat afspraken te maken ten aanzien van de invulling van de relatie'.
BESPREKING RONDE 2
Ds. De Rijke
In amendement Beiboer/Kruse: 'doordenken' wordt 'laten doordenken' want het is heel gewikkeld.
Ds. Boerma
Vraag aan BBK en buitenlandse afgevaardigden. We leren veel van Tim Keller. Is dat officieel contact? Hebben deputaten BBK daar contact mee? En met Bill Hybels? Of is dit niets?
Br. Bomhof
Aangaan en onderhouden: voorwaarden gelden ook bij het aangaan.
Ds. W.L. de Graaff
Het is verhelderend dat BBK faciliterend werkt.
Er moet wel een goede balans gevonden worden in het formulier.
T.a.v. het amendement Vreugdenhil: je moet het beleid dat ingezet is door de vorige synode nu juist niet gaan inhouden.
Ds. Van den Geest
We kunnen hier nu niet het beleid 180 graden laten draaien. Wel kunnen we over de koers en de toekomst nadenken. Ik ondersteun de netwerkgedachte volledig. Het is het verschil tussen 'licht' en 'zout'. Licht is gemakkelijk, je zet het ergens neer en ieder kan het zien. Zo manifesteren we ons in de wereld en leren in een zusterkerkrelatie om een licht te zijn. Maar bij zout gaat het om verspreiden, mengen. Dat blijf je niet op je eigen plek maar begeef je je in de wereld. Dat heeft onherroepelijk consequenties, je verandert ook zelf, je groeit naar elkaar, verrijkt elkaar. Dat gebeurt in netwerken waarin je je voor elkaar open opstelt. We moeten afscheid nemen van het oude 'licht zijn' en nederig en vol verwachting de broederschap ontmoeten in de wereld. Niet vermanen en de les lezen zoals bij onze huidige instituten maar van elkaar leren. Elkaar ontmoeten en oproepen de weg te gaan die de Heer wijst.
Amendement Vreugdenhil steun ik omdat daarmee de regels uit het besluit zijn gehaald.
Steun amendement Beiboer/Kruse niet: deputaten zijn er al lang mee bezig.
Ds. J.W. Wüllschleger CGK
Wij hebben als CGK niet op 'netwerken' gereageerd want het is nieuw voor ons. Maar het is goed om hier over te praten op de komende vergadering. Wij werken met drie niveaus van kerkelijke contacten: volledige correspondentie, beperkte correspondentie en contact. Dat laatste benadert misschien het meest 'netwerk'.
Bij ondersteuning in het buitenland moet je wel weten om wat voor kerk het gaat. Soms is dat niet gemakkelijk na te gaan.
Br. Poutsma
Leren van elkaar, wederkerigheid, ik sluit me aan bij ds. Van den Geest. Maar hoe kunnen we dat concretiseren? We zouden moeten faciliteren om echt van elkaar te leren.
[Leiding br. Niemeijer]
Ds. Voorberg
We hebben gisteravond Avondmaal gevierd. Dat kan zonder problemen omdat we zusterkerkrelaties onderhouden. Laten we dat wel zo houden want dat is heel mooi. Het heeft te maken met de manier waarop in het geheel van de Schrift over contactoefening wordt gesproken. Eenheid is er niet op basis van een formulier maar eenheid rust in de Schrift. Dus we moeten niet met amendement Vreugdenhil meegaan.
[Leiding ds. Voorberg]
Toespraken
BESPREKING RONDE 2 vervolg
Deputaten BBK – Br. Wezeman
We hebben geconstateerd dat de tekst bij besluit 2 het misverstand kan oproepen alsof er voortaan andere eisen aan een zusterkerk zullen worden gesteld stellen. Maar dat is niet beoogd en willen we ook niet. Dus geen andersoortige relaties. De eisen aan zusterkerken blijven dezelfde. Om misverstanden te voorkomen zou 'aangaan en' uit het amendement Vreugdenhil moeten worden verwijderd. Dan kunnen we het overnemen.
Het amendement Kruse gebeurt inhoudelijk al en voegt daarom niets toe. Maar we zijn er ook op tegen omdat je niet een rijdende trein moet laten ontsporen door een afslag te willen die er niet is. Het brengt ons af van het werk dat we al begonnen zijn. Daarom ontraden we het amendement, dus ook dat van De Rijke.
Deputaten BBK – Dr. M.H. Oosterhuis
Keller en Hybels weten zelf wel het grote publiek te vinden, actief netwerken voor hen is niet nodig. Hun kerken komen we overal tegen.
We kunnen ons wel vinden in de suggestie van ds. Van den Geest, licht of zout. We willen ook met ons blad Lux Mundi, Licht van de Wereld, naar de ICRC en kerken daarin laten bijdragen aan het blad. Maar we moeten niet integraal afscheid nemen van de zusterkerkrelatie. Het heeft een eigen waarde om de gemeenschappelijke erfenis te bewaren en te versterken.
We zijn volop bezig hoe we wederkerigheid kunnen bevorderen.
De zusterkerkrelatie zoals we die nu kennen maakt het mogelijk samen Heilig Avondmaal te kunnen vieren. Die willen we handhaven want dan is er sprake van dezelfde identiteit. Bij netwerken gaat het niet om relaties. Netwerken is bedoeld als actie en niet als een nieuwe structuur. Na deze sessie moeten we misschien de teksten nog eens daarop screenen.
Br. Kruse
Wezeman is geruststellend want ze zijn er al mee bezig. Dat is heel goed maar we kunnen hem helpen met dit besluit. Dát laat de zaak niet uit de rails lopen. De bezinning krijgt een dimensie toegevoegd door breder te denken. Met kleine stapjes kom je er niet. Dat is de bedoeling.
Ds. Beiboer
Het misverstand komt doordat 'netwerk' gerelateerd wordt aan zusterkerkrelatie.
Ds. Vreugdenhil
Ik heb geen bezwaar tegen weglaten van 'aangaan en'.
Ds. De Rijke
Als je denkt in termen van een trein steunt BBK mijn voorstel.
STEMMING
Amendement Kruse/Beiboer: O00T18V16, verworpen.
Amendement De Rijke is met het vorige vervallen.
Amendement besluit: met algemene stemmen aangenomen.
Preses
Er worden steeds toespraken in clusters van drie kerken.
Toespraken
- United Reformed Church in Congo, rev. A. Kabongo
- African Evangelical Presbyterian Church, Kenia, rev. D.K. Kithongo
- Gereformeerde Kerke in Suid Afrika, rev. F. Coetzee
Ds. E.J. Sytsma antwoordt.
Besluit 3
BESPREKING RONDE 1
Br. De Vries
Uitstekend voornemen gezien de doelstellingen. Er zit een breedte in. Maar moet ook de ECRC er niet bij worden betrokken, en misschien nog breder?
Br. P.G. Bakker
Ik sluit aan bij De Vries. Moeten we onderdeel b wel meenemen? Schatten we onze positie wel goed in? Lijkt teveel op zelfdoen, moeten we dat wel zelf willen?
Ds. De Rijke
Het is mij te onbepaald. Er is geen termijn gespecificeerd. Beter scherper formuleren. Ik kom met een amendement om het in drie jaar te verwezenlijken.
Br. Serier
Het is een open eind. Is het een idee dat er een punt d bijkomt: als het niet lukt, dan stoppen er mee of gaan op eigen kracht door.
Deputaten BBK – Ds. J.M. Batteau
Ik ga aan Lux Mundi werken. De intentie is niet versmalling maar juist een uitbreiding van de intentie.
Br. De Vries
Breder? Dan ook de ECRC en andere kerken erbij betrekken.
Deputaten BBK – Ds. Batteau
ICRC is een dynamisch gebeuren. We willen juist niet als Nederlandse kerken dicteren maar op broederlijke wijze de realisatie bevorderen. De bedoeling is een internationaal blad dat ook internationaal gesteund wordt. Dus met een internationale redactie.
Br. P.G. Bakker
Geef de redactie zelf de ruimte om het te organiseren. Bevorderen heeft wel de klank van dicteren.
Deputaten BBK – Ds. Batteau
We willen het elk jaar verder opbouwen volgens een plan. Bijvoorbeeld dit jaar aanvullen van de redactie met internationale bronnen. En dan het onder brengen bij de ICRC. Het zal hopelijk binnen drie jaar klaar zijn.
Ons ideaal is dat het een blad van de ICRC wordt. Als dat lukt dan willen we vanuit Nederland helpen met de financiën. Als de ICRC niet wil dan kijken wat we verder kunnen doen. Misschien stoppen we dan met de papieren versie.
Wij zoeken namen van mensen in onze zusterkerken, mensen die geschikt zijn voor dit werk.
AMENDEMENTEN
Amendement De Rijke
Niet gesteund.
Amendement br. Bakker
Onderdeel b weglaten.
Buitenlandse afgevaardigden - Ds. D.J. van Garderen, Nieuw Zeeland
Deze besluit komt wat onverwacht. Het is nooit besproken op de ICRC. Hoeveel belang is er in de ICRC om zo'n blad te onderhouden? Het internet is al heel gemakkelijk. Lux Mundi is prachtig en geeft informatie over de kerken. Als het voorstel overgenomen gaat worden zal de hele basis veranderen. Ik denk niet dat de ICRC het blad wil overnemen.
Deputaten BBK – Ds. Oosterhuis
Er kan heel wat aarzeling zijn bij ICRC. Daarom is punt b wezenlijk.
Een termijn van drie jaar stellen is niet goed. Lux Mundi wordt gewaardeerd als een kostbaar blad. We hopen dat het een verbreding van het draagvlak krijgt.
Dit voorstel was nog niet klaar toen de ICRC vergaderde. En eerst moet deze synode zich er nog over uitspreken.
Deputaten BBK – Ds. Batteau
Het voorstel is niet helemaal onbekend want er is al enig voorbereidend werk gedaan. Maar we wilden verder eerst de synode afwachten.
BESPREKING RONDE 2
Br. Kruse
Het voorstel is Lux Mundi niet in de huidige vorm te continueren. Maar Nieuw Zeeland wil dat wel. En de deputaten ondersteunen dit óók. Wat is nu precies de functie van het blad? Ik ben het spoor bijster.
Ds. Van der Schee
Lux Mundi continueren is als een uithangbord bij de website van BBK. Stop er dus maar mee. Maar een internationale versie is iets nieuws.
Ds. Middelkoop
De deputaten waren bij ons op bezoek vorig najaar. Toen is dit ook al gemeld. We ondersteunen het van harte. Maar niet de eis van binnen drie jaar: in 2017 is er pas weer een ICRC, in Hamilton.
Deputaten BBK – Ds. Oosterhuis
Het voorstel is Lux Mundi niet in de huidige vorm te continueren. Het gaat dus niet over de inhoud maar dat wij niet het licht van de wereld zijn. Het draagvlak moeten we breder maken. Daarom moet er een internationale redactie komen.
Deputaten BBK - Ds. Batteau
De redactie is nu al breder. Hans Maris is bijvoorbeeld lid van de redactie. Maar we willen nog verder gaan. De inhoud is ook al breder wat onderwerpen betreft. We willen meer internationalisering met eigen verantwoordelijkheid. Het gaat dan niet alleen over Nederland want dat is niet de hoofdzaak en doel. Daarvoor vragen steun aan de ICRC en hopen dat die het een goed plan vindt.
STEMMING
Besluit 3: O04T00V30, aangenomen.
Preses
Een aantal kerken in het buitenland groeten ons:
- Free Church of Scotland
- Geraja Geraja di Indonesia
Zij vragen om oorzaken van de breuk met de afgescheidenen na te gaan en te werken aan herstel van de eenheid.
Besluit 4
BESPREKING RONDE 1
Br. H.H. Bouma
In de Nota staat onder 5.2h dat de buitenlandse kerken de Nederlandse wijze van doen behoren te respecteren. Maar zij hebben ook een 'h'. Ik zou er voor willen pleiten dat we hen respecteren in deze zaak.
Br. P.G. Bakker
Het geeft me een dubbel gevoel. Als Nederlander kan ik me er goed in vinden. Maar we hebben geen respect voor het andere standpunt. Op pag. 13 van de Nota staat iets van 'rekening houden met'. Dat zou ik willen terugzien in het besluit.
Ds. Boerma
Waarom willen deputaten dat hier bespreken en een uitspraak hebben?
Ds. W.L. de Graaff
Ik stem in met gedachte van het besluit. In de tekst van het besluit moeten we stellen dat het om mannelijke en vrouwelijke deputaten gaat.
Ds. De Boer
Het besluit vraagt instemming met beleid. Maar wat is dat beleid precies? Gaat het om zo veel of zo weinig mogelijk vrouwen? etc. Het staat mooi in het rapport paragraaf 5.3. Waarom is dat hier niet overgenomen? Dus per situatie kiezen we de juiste personen.
Ds. De Rijke
Ik vind dat onze houding iets royaler mag zijn. Zoiets als: 'Mits het niet op bezwaren stuit bij de zusterkerken' toevoegen. Waarin verschillen eigenlijk de standpunten principieel?
Ds. Van der Schee
Deputaten BBK – Ds. P.K. Meijer
Ik ben niet gespecialiseerd in vrouwelijke afgevaardigden. De reacties er op zijn verschillend.
T.a.v. Bouma 5.2h. Er behoort begrip te zijn voor de eigenaardigheden van andere kerken. Dus een zekere balans in de verhoudingen.
Ds. Van der Schee heeft een belangrijk punt. Waar gaat het precies om? Maar zie 5.1c. Het gaat om een vergadering van ambtsdragers, dus niet maar om wat cultuurverschillen. In de oude Hervormde kerk hadden de vergaderingen ook een ambtelijk karakter. Dat is niet zo bij ons. Ons voorstel is een status quo, dat gaat niet veranderen. Het volgt het oude gereformeerde spoor. Meerdere vergaderingen zijn vergaderingen van afgevaardigden.
BBK is geen synode. Wanneer het BBK beleid botst dan ontstaat er behoefte te horen wat de synode ervan vindt. Het is overigens maar een heel beperkt besluit.
Deputaten BBK – Br. Wezeman
Ik ben teleurgesteld. Al jarenlang hebben we zusters als afgevaardigden. Ze zetten zich volledig in en moeten die nu een kruis op de rug? Als we dat doen krijgen we twee soorten afgevaardigden. Wij kunnen niet vatten, dat je niet kunt luisteren naar een vrouw, naar haar kennis en ervaring. Vervolgens nemen zij niet de besluiten maar de synode zelf. We zullen wel rekening houden met culturele verschillen. Wel personen maar niet andere opvattingen respecteren..
Deputaten BBK – Ds. Meijer
Gisteravond sprak ik na de kerkdienst iemand die wist dat de vrouw van ds. A. Kooy jarenlang deputaat van BBK is geweest.
AMENDEMENTEN
Br. P.G. Bakker
Aanvulling van de tekst van besluit 4 met tekst uit het rapport: 'en daarbij tegelijk dus rekening te houden met de wensen van buitenlandse kerken op dit punt'.
Ds. W.L. de Graaff
Toevoegen 'zowel mannelijke als' aan vrouwelijke afgevaardigden toevoegen.
Ds. De Boer
Na zusterkerken 'per bezoek wordt gekeken naar beschikbaarheid en geschiktheid van deputaten om die af te vaardigen' toevoegen.
BESPREKING RONDE 2
Buitenlandse afgevaardigden - Dr. Anderson
Buitenlandse afgevaardigden - Ds. P.K.A. de Boer
Wij maakten ons zorgen over het zenden van vrouwelijk afgevaardigden. In 2012 hebben we daarom besloten vrouwelijke afgevaardigden geen rechten meer toe te kennen op onze synode. Een synode is vergadering van ambtsdragers en daar is geen plaats voor andere afgevaardigden. Een deputaat doet ambtsdragerwerk.
De eerste regel in een zusterkerkrelatie stelt dat kerken elkaar zoveel mogelijk zullen bijstaan. Dat brengt bijvoorbeeld ook vermaan met zich mee. Dat is typisch een taak van ambtsdragers.
Buitenlandse afgevaardigden - Br. G.J. Nordeman
Br. Wezeman is op synodes in Canada geweest en kent dus het verschil met een Nederlandse synode. De laatste vergadert over een lange tijd en er is veel onderlinge email communicatie. In Canada duurt een synode maar een paar weken. Daarin presenteren commissies uit de synode het werk van de deputaatschappen en bespreken de afgevaardigden dat samen. Zusters mogen bijvoorbeeld appelzaken bijwonen maar hebben geen spreekrecht. Ik hoop dat we elkaars regels respecteren.
Buitenlandse afgevaardigden - Br. ?
Het is een non issue. BBK vrouwen moeten kunnen adviseren. Maar zij nemen geen beslissingen. We moeten de wensen respecteren een geen conflict creëren terwijl dat er niet is.
Buitenlandse afgevaardigden - Br. ?
Er is een verschil tussen een afgevaardigde en een ambtsdrager. Hoe zit het met afgevaardigde die geen ambtsdrager is?
We moeten naar Rom. 14 elkaar niet dwingen maar respecteren.
Br. H.H. Bouma
We moeten oppassen voor verkeerde beeldvorming. Het gaat er niet om dat we een synode 'een vrouw op het dak sturen'. We moeten wel respectvol blijven en elkaars mening respecteren. En dan niet eenzijdig zijn. Naar Mat 5:41 moeten we misschien nog maar een mijl meegaan. De deputaten kwamen wat vijandig over. Diskwalificatie door deputaten is niet goed. Daarom is het amendement Bakker juist in deze situatie.
Ds. Tigelaar
Ik wil het amendement Bakker ontraden want het schept een tegenstelling in het deputaatschap. Alle deputaten zijn dat in volle rechten. Dus geen zin erachter zetten.
Ds. Boerma
Hoe voelen vrouwelijke deputaten dit? Zijn ze al eerder tegen deze dingen aangelopen? Waar ligt nu precies de gevoeligheid?
Ds. Buitendijk
Amendement De Graaff: laat invoeging weg en spreek alleen over 'afgevaardigden'.
Ds. Van der Schee
Ik heb geleerd van Maria die de boodschap van de opstanding aan de apostelen mocht brengen. Als er een delegatie naar Australië gaat ben ik zelfs bereid om daarvoor een jurk bij mijn buurman te lenen.
Ds. Vreugdenhil
Het zinnetje van De Boer te beperkt. Want welke elementen worden als shockerend ervaren en waar moet precies in welke situatie rekening mee gehouden worden? Er zit een zekere spanning in voorstel van BBK.
Buitenlandse afgevaardigden – Rev. D. K. Kithongo
Het is meer een zaak van traditie. Bovendien God zond een vrouw naar de apostelen na de opstanding. Mijn zorg gaat over eenheid. Die moet wel blijven.
Deputaten BBK – Ds. Meijer
Een aanvulling uit de Acta van Harderwijk, p141, Besluit 2b: De synode heeft het goedgekeurd dat de deputaten toen geen vrouwelijke deputaat naar de synode van de FRCA hebben gezonden. Maar dat moet geen vast beleid worden.
De reden dat we nu met dit voorstel komen is dat het deputaatschap als een team functioneert. Nu moet de synode zelf een beslissing nemen. Wij blijven bij de besluittekst.
Ds. De Boer
De bedoeling van mijn voorstel is in te stemmen met BBK. Maar daarbij wel precies aangegeven wat het beleid is. Dus verwijzing naar de 'Nota vrouwelijke afgevaardigden op een synode' en deze opnemen in de Acta.
Deputaten BBK – Br. Wezeman
We nemen dit over.
Br. P.G. Bakker
Het voorstel van De Boer is sympathiek. Maar in mijn amendement wordt wel expliciet de notie van respectvol omgaan met elkaar verwoord. En dat is het belangrijkste wat ik beoogde en dat mist nu. Ik handhaaf dus toch mijn amendement.
Ds. W.L. de Graaff
Als het deputatenvoorstel niet wordt overgenomen dan zal ik Bakker steunen.
Br. P.G. Bakker
Amendement: 'en dus tegelijk rekening met de wensen van buitenlandse kerken op dit punt'.
STEMMING
Amendement Bakker: O00T19V15, verworpen
Besluit 4 met amendement De Boer, overgenomen door deputaten: O00T02V32
Toespraken
- Canadian Reformed Churches, br. G.J. Nordeman, zie Bijlage 2
- Free Reformed Churches of Australia, rev. PK.A. de Boer, zie Bijlage 3
- Reformed Presbyterian Church of India, rev. S. Hiralal
- Evangelical Presbyterian Church Ireland, A. Lucas, zie Bijlage 4
- Presbyterian Free Church of Central India (PFC(CI))
Br. H.H. Bouma
Hartelijk dank voor uw woorden. Met sommige kerken hebben we al meer dan 60 jaar een band. In uw woorden klinkt zorg door. Op een later tijdstip komt dit uitgebreid inhoudelijk aan de orde. Maar we zijn trouw aan de Schrift, en de belijdenis wordt door ons onderschreven. We hopen dat we elkaar straks op een broederlijke wijze zullen mogen verstaan. Van al het gehoorde is het slotwoord: Vrees God en onderhoud zijn geboden, want dit geldt voor alle mensen (Pred. 12:13).
BESLUIT 5
Deputaten BBK – Ds. Meijer
Dit is een herziening want we hebben vorige keer over het hoofd gezien dat er geen bepaling over de machtiging, zittingsduur en herkiesbaarheid in stond.
STEMMING
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Brief en toespraak
- Kosin Presbyterian Church in Korea, ondertekend door prof. dr. H. Yoo.
De protestantse kerken in Korea worden langzamerhand overvleugeld door de groeiende room-katholieke kerk.
De Koreaanse kerken zijn bezorgd over de GKv m.n. door het rapport over vrouwelijke ambtsdragers en delen daarin de zorg van de emigrantenkerken. Het onderwerp heeft veel te maken met de contacten met de NGK.
De kerken zijn geshockeerd door de brief van dr. Oosterhuis over gebrek aan trouw in onze kerken, secularisatie, financiële problemen en evangelische invloeden. Zie Acta Harderwijk Acta.
De kerken bidden om eenheid en vrede.
- Evangéliumi Református Egyház, Oekraïne, Rev. Zolthan, zie Bijlage 5
Besluit 6
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Toespraken
- Reformed Church in Japan, rev. T. Ashida
- Reformed Churches of New Zealand – rev. D.J. van Garderen, zie Bijlage 6
- Igreja Presbiteriana do Brasil (IPB) – Rev. F. S. Portela
Br. M. de Jong
We hebben nu te maken met zo verschillende groepen kerken. Maar dat is in de hemel over.
Op de uitgesproken zorg wordt later teruggekomen.
Zaken op deze synode hebben veel te maken met de cultuur in ons land.
Liefde van Christus drijft ons.
Besluit 7
BESPREKING
Br. De Vries
De kerk van Sri Lanka staat ook nog in besluit 8 op het lijstje.
STEMMING
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Brieven en toespraken
- Presbyterian Church van Uganda
Deputaten BBK – Ds. Oosterhuis
Brief van ERCUR zusterkerk.
Preses
Dit kunnen we overlaten aan BBK.
Kerken die een zusterkerkrelatie kregen zullen ons morgen toespreken.
.
- Evangelische Reformierte Kirche Westminster Bekentnisse, Rev. R. Mayer
Er zijn drie gemeenten in Oostenrijk en twee in Zwitserland. We wilden een zesde gemeente stichten maar er is geen predikant en er zijn onvoldoende fondsen. Twee gemeenten groeien, de andere niet.
We doen een studie naar de mogelijkheid van vrouwelijke diakenen. Maar naar onze overtuiging kunnen de andere ambten niet door vrouwen worden vervuld.
Ds. Van Wijnen antwoordt.
[ZATERDAG 29-03-14]
De vergadering wordt op christelijke wijze geopend door ds. M.H. Oosterhuis.
Ds. Zomer
Ik heb een ordevoorstel. Acht kerken hebben ons gisteren indringend aangesproken. Zouden wij daar niet nu al in één ronde op moeten reageren?
Preses
Wij zullen ons daarover beraden.
Brief en toespraken
- Brief Presbyterian Church of Uganda
Wij kunnen niet aanwezig zijn door de politieke onrust in ons land.
We zijn dankbaar voor de band met de GKv en wensen u Gods zegen.
- Christian Reformed Church of Sri Lanka, S. N. Gnanaraj
- Gereja Gereja Reformasi di Indonesia Papua – Y. Wombaki, tolk dr. J.A. Boersema.
Deputaten BBK - Ds. J.P.D. Groen
Op 16 maart 1954 besloot Enschede-Noord zending te drijven in Nieuw-Guinea. Ds. M.K. Drost werd uitgezonden naar een gebied dat nog in het stenen tijdperk verkeerde. Er is een nauwe band met met Nieuw-Guinea/Irian ontstaan. Die ligt in de geschiedenis van Gods kerk en in de rol die wij daarin met andere kerken mochten spelen. Veel ondersteuning aan het werk is gegeven door kerken in vrijwel alle Nederlandse provincies. Ds. Vogel was de drijvende kracht achter het zendingswerk. De prediking heeft veel vrucht gedragen. Er is veel gebeden en gedankt. In 1967/68 werden de eerste Papoea's gedoopt. En nu is er dus een zusterkerkrelatie ontstaan. Iets van die toekomstige Bruiloft van het Lam wordt daarin gevoeld.
DVN is actief op Papua. Maar in 2018 zal de structurele hulp worden beëindigd.
Er is veel moeite. Ook komen er kerkscheuringen voor door geldzucht en honger naar macht. De invloed van het animisme wordt gevoeld. Er is politieke aspiratie en discriminatie.
We bidden dat de kerken standvastig zullen zijn in de kracht van Christus en de stammen in de vrede van Christus zullen samenleven. En de band tussen u en ons en ook met andere kerken in uw land steeds meer wordt versterkt.
De band des vredes, zo heet uw kerkblad. Dat willen we u naar Ef. 4:3 graag meegeven: 'en u te beijveren de eenheid van de Geest te bewaren door de band van de vrede.
Deputaten BBK - Ds. M.H. Oosterhuis
Prachtig moment om u als Sri Lankese zusterkerken (CRCSL) te verwelkomen en ons ook zelf daarmee te feliciteren. De kerken op Sri Lanka zijn al 372 jaar al oud. Het is onze oudste zusterkerk. Dutch Reformed Church heetten ze vroeger. Kees Smallenbroek kan wel de 'founding father' van de relatie met deze kerken worden genoemd.
We hebben in het verleden misplaatste kritiek geoefend op uw kerken. Uw land werd verscheurd door een burgeroorlog en het Boeddhisme. U had daardoor onvoldoende ruimte voor communicatie. De synode van Zwolle-Zuid verbrak zelfs de banden met u. Gelukkig werden de contacten toch weer hersteld. Het is door een wonder van God dat we nu een zusterkerkrelatie met elkaar mogen hebben.
We dragen u op aan de Here. In het bijzonder voor uw missie van verzoening en vredestichting. Wij bidden u veel kracht, moed en doorzettingsvermogen toe om elkaar en het volk van Sri Lanka tot zegen te zijn.
[Ds. Oosterhuis spreekt de zegen over hen uit]
- Brief van Geraja Geraja Reformasi di Indonesia
We hebben gehoord van de kerken van de FRCA en CanRC dat uw kerken zwakker worden in liturgie en trouw. We bidden om een goede oplossing door te luisteren naar wat de Geest tot de gemeenten zegt, Openb. 3:13. Wij wensen u Gods bewaring en zegen in beproeving.
Besluit 8
BESPREKING
STEMMING
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen met applaus.
Toespraken
- Evangelical Presbyterian Church in England and Whales – rev D. Bergmark
- Free Church of Scotland (Continuing) - rev. J. MacLeod
Ds. Van Wijnen
Dankbaarheid is er voor de contacten. De kerken tonen heel veel inspanning, wijsheid en vertrouwen. Zij zijn zeer betrokken bij het punt vrouw in ambt. Moge God ons bij zijn Woord bewaren en ons tot zegen doen zijn.
Preses
We zijn geraakt door de uitgebreide kritiek van de buitenlandse kerken. Vandaar dat we de vraag van ds. Zomer goed kunnen begrijpen. Maar we denken de zaken nu niet aan de orde te moeten stellen en dat heeft te maken met de planning van de synode. Vandaag en gisteren zijn bestemd voor het overbrengen van groeten en wensen. Half mei bespreken we de zaken na een goede voorbereiding. Kerken die mogelijk om deze zaken de band met ons verbreken maken ook dat we de zorgen zeer serieus nemen. Maar het rapport is nog niet behandeld en niet aangenomen. De status is slechts dat van een deputatenrapport. Dat gaan we dus serieus behandelen.
Een commissie bestaande uit de brs. H.H. Bouma, De Jong en ds. Van den Geest bereidt de behandeling voor. Vanmiddag is er gelegenheid voor de buitenlandse afgevaardigden met haar te spreken, samen met het moderamen en deputaten BBK. Daar moeten we het nu bij laten.
Zomer trekt zijn voorstel terug.
Besluit 9 abc
BESPREKING
Ds. Van Wijnen
De contacten met de Reformed Presbyterian Church in Central en Eastern Europe (RPCCEE) hebben weinig inhoud gekregen. Wel hebben we de afgelopen dagen gemerkt dat broeders van de Oekraïense kerken contact met hen hebben.
Buitenlandse afgevaardigden – Rev. T. Zolthan (Oekraïne)
Er is geen officieel contact met hen maar we benutten wel elk mogelijkheid om hen te ontmoeten. Ze zijn serieus gereformeerd maar te serieus m.b.t. de kerkorde. Deze kerken hebben een Amerikaanse achtergrond.
Preses
Het is positief dat u wel contact met hen kunt krijgen.
Deputaten BBK – ds. A.P. Feijen
Het gaat niet om een kritische houding jegens GKv. Maar het contact krijgt geen inhoud door hen. Daarom zien we geen verdere mogelijkheden voor contact en benadrukken regionalisering.
STEMMING
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Groeten
- Presbyterian Church of Eastern Australia
- Reformed Presbyterian Church of Ireland
- Reformed Presbyterian Church of North East India
Besluit 9def
STEMMING
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Besluit 10
Preses
De bespreking van YACHAD wordt naar juni verschoven.
BESPREKING RONDE 1
Ds. Sytsma
Ik ben erg onder de indruk van de lijsten met kerken. We zien twee bijzondere ontwikkelingen in de wereld. De kerken in de moslimwereld komen onder grote druk te staan. En de kerken in China groeien ongelofelijk snel. Maar uit de lijst blijkt dat er met deze kerken geen contacten zijn. Ligt hier niet een taak voor BBK? Hoe kunnen we daar bij betrokken raken?
Deputaten BBK – Ds. Oosterhuis
Het besluit dat net genomen is t.a.v. de ISA-E Church in Bangladesh betreft een contact in een moslimland. Wat hen onderscheidt is dat zij gewoonten van moslims voor zover deze niet in strijd zijn met het Evangelie, maximaal handhaven. Zo krijgen ze veel contacten . Het is verrassend te zien hoe deze groep van kerken zich ook uitbreidt naar India toe.
China zelf geen kerkelijke steun van ons nodig. Die kerken groeien vanzelf.
Deputaten BBK - Ds. Batteau
Er is wel contact met Taiwan, daar is zelfs een underground seminary. Kosin mensen hebben daar regelmatig contact mee en wij dus indirect ook. Contacten hebben we ook op onderwijsgebied.
Deputaten BBK - Ds. Groen
Indonesia is het grootste moslimland ter wereld.
Ds. Soepenberg
De Drentse zendingsdeputaten ondersteunen zendingsactiviteiten in gesloten gebieden.
Ds. Van der Schee
We moeten even nuchter zijn. Wat wij doen is marginaal. So what. Het is niet groot op wereldschaal, maar dat is niet erg.
STEMMING
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Preses
We hopen en bidden dat de contacten zich verdiepen, uitgroeien en tot zegen zijn.
Er is nog heel veel werk te verzetten.
Besluit 11
BESPREKING RONDE 1
Ds. Vreugdenhil
Wat in de toespraken en brieven opviel is een voortdurende oproep tot gebed. Dat is belangrijk. Daarom zou overwogen kunnen worden op dat punt de instructie a iets uit te breiden met de oproep te bidden voor dit werk.
Deputaten van de CGK waren hier. Maar voorzitter Sinia van de Nederlands Gereformeerde Kerken was hier alleen vanmorgen informeel. Zijn er contacten met NGK op dit punt? Moet dat dan niet in het voorstel? Stel dat de synode verder gaat in de relatie met de NGK dan zou besluit 11 nog weer moeten worden aangepast.
Ds. Van der Schee
Kunnen we op dit moment al wel nieuwe deputaten benoemen als de vorige nog niet zijn gedechargeerd?
Br. Kruse
Ad c: Hoe groot is het BBK bureau? En is dat alleen bestemd voor BBK activiteiten? Ad f: waarom is er contact met de Gereformeerde Hogeschool?
Br. Serier
Ik ben verbaasd over de omvang van het werk en heb daar enorm veel respect voor.
Ad d: Welke faciliteiten van DVN worden gebruikt? Wordt er samengewerkt? Kunnen activiteiten worden geïntegreerd?
Vorig jaar was er een studiedag met DVN, wat zijn daarvan de resultaten?
Ad g: Netwerken. Zou het niet goed zijn ook een 'nota oecumenische netwerken' te maken?
Br. H.H. Bouma
Ik ben onder de indruk wat de deputaten allemaal doen en wens ze de zegen van God toe.
Lux Mundi wordt maar heel beperkt gelezen. Kan dit soort zaken niet als informatie worden aangeboden zodat de synode er niet over hoeft te discussiëren?
Ds. Soepenberg
We kunnen lessen trekken uit contacten met buitenlandse kerken. Er zou meer aandacht aan de website van de BBK kunnen worden geschonken om hun ervaringen breder te delen.
Het gebed voor de kerken zou ik graag onderstrepen. Kerken kunnen worden betrokken bij de voorbede voor bijvoorbeeld buitenlandse gevangenen.
Ook zou er a.s. zondag bijvoorbeeld kunnen worden gedankt voor de nieuwe zusterkerkrelaties met buitenlandse kerken en de opgenomen video's daarbij getoond.
Ds. P.J.C. Colijn
Het is nuttig de banden met de CGK in Apeldoorn aan te halen voor dit werk.
Deputaten BBK – Br. Wezeman
Het gebed is heel belangrijk en we moeten de kerken inderdaad daartoe oproepen.
Er zijn geen contacten met de NGK-commissie. We hebben daar weinig zicht op. We wachten op de besluiten van de synode m.b.t. de relatie met de NGK. Als die positief uitvallen dan zijn we natuurlijk bereid met hen contact op te nemen.
Deputaten BKK - Ds. J.M. van Leeuwen
Er zijn informeel wel contacten met de NGK.
Deputaten BBK – Br. Wezeman
Gereformeerde Hogeschool: het gaat bijvoorbeeld om samenwerkingsverbanden, om stageplaatsen in het buitenland.
DVN werkt projectmatig dat is anders dan BBK doet. Maar regelmatig hebben we personen van DVN in ons midden.
Op de studiedag is gesproken over wat DVN gaat doen, wat hun missie is. En samen hebben we nagedacht over de strategie en het beleid dat daarvoor nodig is. Het is te vroeg om daar uitgebreid al op in te gaan en het over integratie hebben. We moeten eerst de doelstellingen verifiëren.
Ad g. Geen enkel bezwaar tegen. Men mag verwachten dat de voorstellen consistent en consequent zijn.
We geven veel geld uit en willen dat verantwoorden.
Meer promotie van de informatie op de website is een prima voorstel. Er zijn al aanpassingen gedaan. Voor het vullen met content zijn nog meters te maken. Maar soms worden we met onszelf geconfronteerd. Afspraken nakomen, bijvoorbeeld t.a.v. verslagen maken, blijkt lastig te zijn.
Het is een goed punt in de kerken aan Irian aandacht te geven. Het moderamen kan dit oppakken hoe het is te verwezenlijken.
Het is goed contact te onderhouden met de CGK deputaten in Apeldoorn. Beleidspunten stemmen we af, maar het kan nog beter nog. Het krijgt aandacht.
Preses
De formele volgorde van decharge en benoeming is misschien niet gevolgd maar er is zoveel waardering voor BBK, dat komt wel goed.
We zullen een mailing over onze nieuwe en bestaande zusterkerken sturen.
AMENDEMENTEN
Ds. Vreugdenhil
We geven DKE opdracht op te roepen tot gebed voor binnenlandse eenheid. Vreemd dat we dat niet doen voor de buitenlandse kerken. Toevoegen: 'en roepen hen op (ook in concrete situaties) tot gebed en dankzegging.
Deputaten BBK – Br. Wezeman
We nemen dit amendement over.
STEMMING
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Besluit 12
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Besluit 1
Zonder hoofdelijke stemming en met applaus aangenomen
Preses
Br. Wezeman heeft 12 jaar BBK als voorzitter gediend. Daarvoor was hij al 9 jaar lid van dit deputaatschap. Hij gaat nu BBK verlaten. We zeggen hem hartelijk dank voor zijn werk. Ook br. Bronsema, ds. Groen, ds. Meijer en nog twee zusters nemen afscheid. We zijn met de buitenlandse kerken blij met al het gedane werk.
[De Geloofsbelijdenis wordt gezongen].
Groeten
- United Reformed Church.
Zij zijn bezonder geïnteresseerd in het document M/V en de bespreking daarvan en besluiten daarover. Zij bidden de genade en wijsheid van de Here toe.
Buitenlandse afgevaardigden
Verschillende afgevaardigden geven een bijdrage in de vorm van een lied in hun taal.
[Zie voor de bijdrage vanuit Irian JaYa/Papua GS Ede – Impressie 01 in deze rubriek (Synodeverslagen).]
Sluiting
Deputaten BBK - Br. Wezeman
Leest uit Jer. 31, Hebr. 8, Matth. 26
Het is vaak moeilijk van hart tot hart te spreken. Dat geldt in persoonlijke verhoudingen maar ook van kerk tot kerk. Er liggen vermaningen op de synodetafel. De vraag is of we elkaar vertrouwen. Is er sprake van vervreemding?
Maar het gaat om de eenheid in Christus. Die eenheid wordt gewerkt door Christus' kracht in ons. De beker der dankzegging is het nieuwe verbond in mijn bloed, zegt Hij. En: Het offer van Mijzelf is een gave aan u. We moeten willen luisteren. Het nieuwe leven vraagt om met Christus te leven. Door Hem wordt elke beleden zonde verzoend. We hebben een nieuwe schat in het nieuwe verbond. Zijn wet is in ons verstand en in ons hart geschreven. Die toont ons onze zonden en tekortkomingen. Maar Christus ondersteunt ons en geeft ons kracht. Wat we echt nodig hebben is geloof, ook in de contacten die we hebben. We zijn verbonden in Christus.
Nu gaan we weer terug naar onze gezinnen, kerken en landen. Sommige waarin haat heerst, gebrek aan voedsel is. Maar Christus leidt ons, geeft ons een overvloed aan gaven en bovenál zijn vrede. Wij zijn met onze relaties gezegend met deze Heer.
[Ps 121 wordt gezongen]
Bijlagen
Bijlage 1
Voorgestelde besluiten BBK (voorstel moderamen) met voorgestelde amendementen door de synodevergadering.
Materiaal:
Besluit 1:
deputaten BBK decharge te verlenen.
Besluit 2: O-T-V34
Met betrekking tot regels voor relaties en netwerken
Amendement Beiboer/Kruse O-T18V16
d. het geheel van onze contacten met buitenlandse kerken opnieuw te (J.B. de Rijke: laten) doordenken met betrekking tot de doelstellingen, criteria en de diverse mogelijke vormgevingen van die contacten
Besluit 3: O4T-V30
Met betrekking tot het blad Lux Mundi
de uitgave van het blad Lux Mundi in de huidige vorm en opzet niet te continueren en deputaten BBK op te dragen in de komende termijn:
Amendement JBdeRijke (onvoldoende ondersteund)
1. De uitgave van het blad Lux Mundi in de huidige vorm en opzet binnen een termijn van 3 jaar te stoppen
2. deputaten BBK op te dragen binnen die termijn van drie jaar:
a.b.c.
Amendement P.G. Bakker: b. laten vervallen (ingetrokken)
Besluit 4:
Met betrekking tot vrouwelijke afgevaardigden
in te stemmen met het beleid van deputaten , inzake het zenden van (WLdeGraaff) zowel mannelijke als vrouwelijke afgevaardigden naar de meeste vergaderingen van buitenlandse zusterkerken., en daarbij tegelijk/dus rekening te houden met de wensen van buitenlandse kerken op dit punt. (P.G. Bakker) (O-T19V15
(SWdeBoer; overgenomen door deputaten) in te stemmen met het beleid van deputaten, zoals verwoord in de “nota vrouwelijke afgevaardigden op een synode” (Materiaal 1). OV32T2
Amendement PGB: aanvullende zin toevoegen aan gewijzigd voorstel deputaten.
(Buitendijk): …zenden van /-/afgevaardigden….(amendement op De Graaff)
(SWde Boer)……..zusterkerken; per bezoek wordt gekeken naar beschikbaarheid en geschiktheid van deputaten om die af te vaardigen.
Grond:
deputaten bezoeken vergaderingen van buitenlandse kerken niet als ambtsdrager. Ze mogen informeren en adviseren, maar hebben geen mandaat om in die vergaderingen besluiten te nemen. Daarom is er geen belemmering om ook zusters af te vaardigen om voluit te functioneren bij vergaderingen van buitenlandse kerken.
Door respectvol om te gaan met elkaars standpunten wordt onnodige irritatie voorkomen. (PGBakker)
Besluit 5: unaniem
Met betrekking tot de herziene ‘constitution and regulations’ van de ICRC
Besluit 6: unaniem
a - Met betrekking tot de URCNA
het aanbod van een zusterkerkrelatie aan the United Reformed Church of North America niet langer te handhaven en de URCNA toe te voegen aan de lijst van kerken waarmee we contact onderhouden.
Gronden:
Toelichting:
GS Amersfoort C 2005 heeft besloten een zusterkerkrelatie aan te gaan met de URCNA (art. 149)
GS Zwolle Z 2008 heeft besloten aan het tot stand komen van deze relatie te blijven werken (art. 126)
GS Harderwijk 2011 heeft de URCNA in de lijst van zusterkerken ondergebracht onder toevoeging ‘status aanbod’.
b - Met betrekking tot GGRM
Gronden:
Besluit 7: unaniem
a - Met betrekking tot de PCU
met dank aan de Heer van de kerk een zusterkerkrelatie aan te gaan met de Presbyterian Church of Uganda (PCU).
Gronden:
b - Met betrekking tot de zusterkerkrelatie met GGRI
Gronden:
c - Met betrekking tot Sri Lanka
met dank aan de Heer van de kerk een zusterkerkrelatie aan te gaan met de Christian Reformed Church of Sri Lanka (CRCSL).
Gronden:
d - Met betrekking tot de ERC of Moscow
het verzoek van de ERC of Moscow in handen te geven van deputaten BBK.
Besluit 8: unaniem
Met betrekking tot het onderhouden van zusterkerkrelaties
de relatie met de hieronder genoemde zusterkerken te onderhouden overeenkomstig de daartoe aangenomen regels (GS Ommen 1993, art. 68.1-2), volgens de met elk van deze kerken afzonderlijk gemaakte afspraken, teneinde van elkaar te leren, elkaar te ondersteunen en samen Christus’ naam te prijzen:
Besluit 9:
Met betrekking tot de contacten in de Filippijnen
Gronden:
Met betrekking tot de RPCCEE
c . de Reformed Presbyterian Church in Central and Eastern Europe (RPCCEE) af te voeren van de lijst van kerken waarmee we contact onderhouden.
Grond:
er is de laatste jaren geen enkele vorm van contact tussen de GKv en de RPCCEE. Bezoeken in de jaren 2009 – 2010 maakten duidelijk dat er van de kant van de RPCCEE ook geen interesse is voor contact met de GKv. Ook stichting Fundament heeft geen contact met de RPCCEE.
Met betrekking tot de contacten in Bangladesh
d. de Isa-E Church in Bangladesh (ICB) op te nemen in de lijst van contactkerken.
Gronden:
het past in ons beleid om contact te leggen met die kerken waar DVN hulp aan verleent;
BBK kan helpen bij het leggen van contacten van de ICB met andere kerken in de regio, zoals de RPCNEI en met de PTS.
Met betrekking tot de contacten in Singapore
Gronden:
Besluit 10:
Met betrekking tot kerkelijke contacten
contact te onderhouden met de volgende kerken en instellingen, alsmede verdere lidkerken van de ICRC, teneinde van elkaar te leren, elkaar te ondersteunen en samen Christus’ naam te prijzen waar we elkaar ontmoeten:
Toelichting
Yachad staat in de lijst van kerken en instellingen waarmee de kerken contact onderhouden. Wellicht besluit de synode naar aanleiding van het voorstel van Ommen-West (Materiaal 4) tot een andere vorm van contact. De uitkomst van die bespreking zal worden verwerkt in het definitieve besluit BBK.
Besluit 11: unaniem
Met betrekking tot instructie
opnieuw deputaten te benoemen met de volgende instructie:
Besluit 12: unaniem
Met betrekking tot het budget
deputaten betrekkingen buitenlandse kerken een budget toe te kennen van € 118.650,-- voor 2015, € 105.650,-- voor 2016 en € 112.250 voor 2017 (in totaal € 336.550,--).
Bijlage 2 – Canadian Reformed Churches
Canadese toespraak tot de Generale Synode te Ede (maart 2014)
Geachte leden van de Synode Ede,
Dee Canadese Gereformeerde Kerken (Canadian Reformed Churches - CanRC) groeten u in de naam van onze Here Jezus Christus, het Hoofd van de Kerk. Wij zijn dankbaar dat wij nogmaals een uitnodiging van u mochten ontvangen om een paar dagen samen met andere buitenlandse afgevaardigden op deze synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland bij u te zijn.
Het geeft ons gelegenheid uitdrukking en inhoud te geven aan de band die we als zusterkerken hebben. Het is heel duidelijk, ook hier in dit gebouw, dat de HERE voortgaat Zijn kerk vanuit de vier hoeken van de wereld te vergaderen. U ziet, ik spreek metaforisch.
Sinds we elkaar drie jaar geleden in Harderwijk ontmoetten hebben de CanRC voortdurend de rijke zegeningen van onze HERE en Heiland mogen ervaren. Op 31 december 2013 is het aantal gemeenten gegroeid tot 55, waarvan 4 in de Verenigde Staten. Het totaal aantal leden overstijgt momenteel de 18.000.
De kerken zijn gezegend met 62 predikanten in actieve dienst, waarvan 9 predikanten als zendeling of evangelist dienen en 5 professor zijn op het Canadese Gereformeerde Theologische Seminarie (CRTS). Een behoorlijk aantal geëmeriteerde predikanten en professoren dient de kerken nog steeds door te preken, te schrijven en spreekbeurten te vervullen.
De kerken zetten actief hun ondersteuningswerk van het zendingswerk in Brazilië, Indonesië, Papua Nieuw Guinea en Azië voort. Zendelingen en evangelisten zijn eveneens actief in drie stedelijke centra in Canada met een speciale focus op de Canadese oorspronkelijke bevolking, op mensen van Chinese afkomst en op minder bedeelden of armen?. De kerken verlenen ook hun volle medewerking aan een predikant in de 'Eglise Réformée du Québec' (ERQ) bij zijn werk van evangelisatie en vertalen van Gereformeerde lectuur.
We zijn zeer gezegend dat we in een land te wonen waar het voor Gods volk nog mogelijk is om samen te komen en elke week in vrijheid erediensten te houden en waar we nog steeds openlijk vanuit ons geloof kunnen leven. Net als in Nederland zien we evenwel ook in Canada een snelle toename van secularisatie in een postmoderne cultuur. Het Christelijk geloof wordt bedreigd en Christelijk leven wordt steeds meer gemarginaliseerd.
Het eenwordingsproces met de Verenigde Gereformeerde Kerken in Noord-Amerika (United Reformed Churches – URC) gaat door, al is het heel langzaam. Desondanks zijn gezamenlijke activiteiten van de CanRC en de URC op lokaal niveau toegenomen en de kerken profiteren van regelmatige kanselruil. Wij zien uit naar een paar synodebesluiten van de URC (2014) die een verlangen zouden tonen om verder te gaan in het proces naar organisatorisch vereniging. Een groot probleem vormt het feit dat de twee kerkgenootschappen moeilijk tot overeenstemming kunnen komen over hoe het beste theologisch onderwijs gegeven kan worden.
Vorig jaar werden de kerken in een Generale Synode te Carman, Manitoba, samengeroepen. Zij nam een paar belangrijke besluiten die ons kerkelijk leven en onze kerkdiensten zullen beïnvloeden. Sinds 1995 hebben de meeste kerken de 1984 editie van de New International Version (NIV) gebruikt. Maar de Synode van Carman heeft de Engelse Standard Version (ESV) voor gebruik in de kerken aanbevolen. En de Synode kon ook een definitieve versie van het Book of Praise aannemen, die de kerken geruime tijd goed moet kunnen dienen.
Een andere zaak van belang is het besluit van de Synode om het besluit van een vorige synode om vrouwelijke deelname aan de stemming voor ambtsdragers in de vrijheid van plaatselijke kerken over te laten, terug te nemen. De Synode van Carman vindt stemming voor ambtsdragers een zaak van de kerken in het algemeen en heeft besloten dat de kerken moeten terugkeren naar de stempraktijk zoals die vóór 2010 was, namelijk dat alleen belijdende mannelijke leden stemmen.
Wat het Canadese Gereformeerde Seminarie betreft heeft de Synode de aanbeveling van de Raad van Bestuur gevolgd om een vijfde voltijds professor aan te stellen. Dit heeft geresulteerd in de benoeming van de predikant Dr. T.G. van Raalte als professor Ecclesiologie.
Onze relatie met u, onze Nederlandse zusterkerken, heeft ook behoorlijk wat aandacht ontvangen.
Het was goed dat twee deputaten BBK, ds. Kim Batteau en broeder Klaas Wezeman, de synode als officiële afgevaardigen bijwoonden. Zij konden deelnemen aan de discussies binnen de adviserende commissies en met de synode spreken over onze relatie en over zaken die wederzijds zorgen baren.
Wij zijn zeer teleurgesteld door het commentaar in het rapport van de Deputaten BBK op het werk van de CanRC Sub-committee voor contact met de Nederlandse kerken. In hun rapport melden deputaten BBK aan uw vergadering dat de CanRC deputaten in hun rapport aan de Synode Carman 2013 bezwaren hebben geuit over de ontwikkelingen in de RCN (GKv) en dat “veel van deze bezwaren gebaseerd zijn op persoonlijke indrukken binnen onze kerken, en niet op documentenwaarvan de kerken hebben besloten er gemeenschappelijk verantwoordelijk voor te zijn.” Broeders, dit is niet waar.
Zoals door onze vorige Synode was opgedragen is ieder afzonderlijk onderwerp , zorgvuldig onderzocht en werd de rapportage gebaseerd op officiële documenten, gepubliceerd door de GKv, zoals Acta van meerdere vergaderingen, documenten van de TUK en van personen die in dienst zijn genomen door de TUK. In alle gevallen hebben wij de bronnen vermeld. Toen aan uw afgevaardigden door de voorzitter van de Synode Carman 2013 werd gevraagd of de informatie die in het rapport staat feitelijk en correct en op officiële documenten gebaseerd is, hebben zij dat bevestigd.
In hun rapport stellen de Deputaten BBK verder dat de Synode van Carman zijn standpunt heeft bepaald op basis van “de analyse die door hun eigen deputaten was gegeven en op de oordelen die daaruit voortvloeiden. Zelfstandig onderzoek door de synodes (van deze analyses en beoordelingen) blijft op de achtergrond. Dit leidt tot een gebrek aan helderheid of we te maken hebben met persoonlijke meningen van de deputaten, of met oordelen van de synodes.”
U moet begrijpen broeders dat de Canadese deputaten zes maanden voor de Synode van Carman hun rapport aan de kerken hebben gezonden en dat alle 55 kerken gelegenheid hebben gekregen eventuele bezwaren ertegen kenbaar te maken of aan te geven het er niet mee eens te zijn. Van deze kerken hebben 21 gereageerd op het rapport, maar geen enkele kerk heeft ook maar aangegeven op enig punt het oneens te zijn met het rapport. Daarom moet het u duidelijk zijn dat het besluit van de Synode van Carman niet op persoonlijke meningen van deputaten is gebaseerd, maar op het oprechte en breed gedragen gevoelen van de Canadese kerken en van de Synode van Carman zelf. De specifieke bezwaren en zorgen behoeven we hier niet te verwoorden. Deze kunt u lezen in de Acts of CanRC Synod Carman 2013 Art. 148.4.3, en deze acta staan op de website van de CanRC.
Tenslotte, de Synode van Carman had de christenplicht u een officiële vermaanbrief te schrijven. Dit is in overeenstemming met de Regels voor Zusterkerkrelaties, die vermelden dat de kerken elkaar zullen bijstaan in de handhaving, verdediging en bevordering van het Gereformeerde geloof in leer, kerkregering, tucht en liturgie en dat zij zullen waken tegen afwijkingen.
Wij hadden gehoopt op een gelegenheid om deze zaken meer in detail met de deputaten BBK te kunnen bespreken. Ons werd echter duidelijk gemaakt dat deputaten BBK het niet als hun opdracht beschouwen om zulke discussies te voeren, waarvan zij menen dat die betekenen dat zij synodebesluiten verdedigen. Helaas heeft de Synode van Harderwijk dit idee van de BBK bevestigd. We hopen dat dit niet betekent dat contact en dialoog tussen onze twee kerkverbanden nu via brieven van synode tot synode moeten plaats vinden en dat de rol van deputaten BBK gereduceerd is tot het overbrengen van groeten en beste wensen.
Het past ons in dit jaar van onze Here 2014 een paar historische gebeurtenissen te herdenken.
Pas onlangs kwam ik een boek tegen, uitgegeven ter herdenking van 50 jaar vrijmaking, getiteld Vrijmaking – Wederkeer, samengesteld door D. Deddens en M. te Velde.
Het is boeiend om te lezen hoe in de jaren voorafgaand aan de Vrijmaking van 1944 onenigheid over verschillende theologische opvattingen ontstond en het kerkelijk leven verzwakte en achteruit ging. . Opmerkelijk zijn de woorden van de voorzitter van de Synode van Rotterdam 1917, ds. J.H. Landwehr. In zijn openingstoespraak merkte hij op dat het kerkelijk besef bij velen opvallend achteruit was gegaan. “En” zei hij,
“er is iets anders dat er in meekomt. Natuurlijk moet de kerk letten op de tijd (cultuur) waarin God haar plaatst. Maar nu, de laatste paar jaren, is er met een zekere pathos (ophef) gepreekt, dat de kerk zich moet aanpassen aan de tijd waarin zij leeft. Ongetwijfeld is dit goed bedoeld, maar op een ongelukkige manier uitgedrukt. Omdat de roeping van Gods kerk niet ligt in het aanpassen, maar in het geven van leiding, in het de goede richting aanwijzen, in getuigen. En, indien ik me niet vergis, kan het hier en daar gezien worden, dat onder de slogan: de kerk moet zich aanpassen aan de tijd, de tijd steeds meer invloed uitoefent op de kerk, meer dan de kerk invloed op de tijd uitoefent”. (bl.13).
Deze woorden werden 100 jaar geleden gesproken. Dit roept de woorden van de Prediker in herinnering: “Wat geweest is, dat zal er zijn, en wat gedaan is, dat zal gedaan worden; er is niets nieuws onder de zon.”
Zoals in onze brief aan de Synode van Harderwijk 3 jaar geleden al werd gezegd, wensen wij uw vergadering dezelfde ernst toe als waarmee wij de ontwikkelingen in uw midden bezien. Het doet ons verdriet deze dingen te moeten zeggen, maar uit naam van uw Canadese zusterkerken vermanen en smeken wij u om vast te houden aan de alles beheersende plaats die de Schrift altijd heeft ingenomen bij het komen tot besluiten. De Schrift moet altijd onze norm zijn, niet de huidige culturele manifestaties van de tijd waarin we leven. Ook het vasthouden aan de confessies moet een hoge prioriteit behouden, ook wanneer we met anderen in oecumenische verbanden spreken.
We hebben elkaar nodig broeders. De druk vanuit het ongeloof groeit voortdurend, ook in Canada. Laten we voortgaan te strijden als medestanders “voor het geloof dat eenmaal de heiligen is overgeleverd” (Judas:3) en zo een zegen voor elkaar zijn. Geve de HERE onze God uw vergadering alles wat nodig is om trouw te blijven aan zijn Woord.
Dank u.
Gerard Nordeman,
afgevaardigde van de Canadese Gereformeerde Kerken.
Vertaling: R. Sollie-Sleijster
Bijlage 3 – Free Reformed Churches of Australia
Groeten aan de GKv Synode te Ede
Maart 2014.
Geachte afgevaardigden van deze Synode en geëerde gasten,
Namens de Vrije Gereformeerde Kerken van Australië mogen wij u groeten in de Naam van onze HEER en Redder. We zijn dankbaar dat we uw Synode mogen bezoeken en deze groeten kunnen overbrengen. We stellen uw gastvrijheid op prijs. Velen van onze kerkleden hebben historische familiebanden met u en hebben rijke vruchten van die erfenis mogen plukken. Dat is ook de reden dat u ons na aan het hart blijft liggen.
En juist omdat u ons zo na aan het hart ligt, brengen wij onze vermaning met bezwaard gemoed en met droefheid. Zoals uw afgevaardigden van onze laatstgehouden Synode kunnen getuigen, heeft onze relatie met u de meeste tijd in beslag genomen. Ja, het was zo'n moeilijke zaak geworden dat de Synode heeft besloten dat zij deze zaak in haar eerste zittingen van juni 2012 niet kon afronden. Een speciale commissie werd benoemd om de Synode te adviseren hoe verdere stappen te nemen. In april 2013 is de Synode opnieuw bijeengekomen. We nemen aan dat uw kerken inmiddels van onze vermaning hebben gehoord. U, afgevaardigden, zult die inmiddels hebben gelezen.
Laat ons u eraan herinneren dat al in 2006 onze Synode besloten had onze zorgen met betrekking tot de richting die u was ingeslagen, naar voren te brengen, met name voor wat betreft de manier waarop de Schrift en de geboden worden geïnterpreteerd en toegepast in hedendaagse omstandigheden. (Acta Synode 2006, Art.94). Onze synode van 2009 besloot om de GKv liefdevol en zorgvuldig te vermanen om trouw in haar hermeneutiek te zijn...(Acta Synode 2009, Art.71).
Tot die tijd hebben wij zo veel mogelijk in algemene termen gesproken. We wilden niemand persoonlijk beschuldigen. Wij achten het niet onze taak persoonlijk beschuldigiingen te uiten , maar wel om te waken en waar nodig u alsonze zusterkerken, te waarschuwen, waar wij u zien afwijken van de historisch gereformeerde praktijk van vasthouden aan de duidelijke en eenvoudige bedoeling van Gods Woord.
Opnieuw hebben wij in onze laatste vermaning zo veel mogelijk geprobeerd om u aan te spreken op verschillende kerkelijke praktijken. We begrijpen dat u ons vraagt om aan te geven “waarin concreet blijkt dat u afwijkt”. Om dat te doen voelden wij ons gedwongen om niet alleen maar Synodebesluiten aan te halen, maar ook Classisbesluiten, en geschriften van uw voorgangers. Uw afgevaardigde op onze laatste Synode heeft sterk benadrukt dat wij uitsluitend aan uw Synodebesluiten moesten refereren. Hij stelde dat opmerkingen die ergens zijn gemaakt niet noodzakelijk een beeld van uw hele kerkverband geven. Een kerkenraad of classis kan een besluit nemen dat niet nauwkeurig toetsing van het hele kerkverband kan doorstaan. Wij kregen de waarschuwing om niet de mening van slechts één of twee personen als het standpunt van de GKv als geheel op te vatten. We begrijpen wat u zegt. Wanneer echter artikelen geschreven worden, boeken gepubliceerd en lezingen gegeven die lijken af te wijken van wat de HERE duidelijk in Zijn Woord leert en zoals we dat in onze confessies belijden, dan schieten we tekort als we zouden zwijgen. Het probleem is dat deze zaken niet zonder meer onder de aandacht van uw kerkelijke vergaderingen komen. En we merken ook nietdat de kerken valse leer proberen te weerstaan. Daarom vragen wij ons af of het derde kenmerk van de ware kerk werkelijk onder u functioneert.
Door te verwijzen naar wat sommigen van uw voorgangers hebben gezegd en geschreven, hebben wij geprobeerd om zo eerlijk en ronduit mogelijk te zijn. Mochten wij verkeerd zijn geïnformeerd of verkeerd hebben aangehaald, wilt u ons dat dan laten weten? We weten zeker dat onze Synodes in staat en bereid zullen zijn om zo nodig correcties aan te brengen.
Tegelijkertijd gaan wij ervan uit dat u onze waarschuwing en vermaning zult aannemen op de wijze waarop die is bedoeld. Zoals nadrukkelijk door onze Synode 2009 naar voren werd gebracht, werd onze waarschuwing met liefde en zorg gegeven.
Uw deputaten suggereren in hun rapport dat onze laatste vermaning niet algemeen wordt gedragen of is gebaseerd op een besluit van onze Synode. Maar u moet wel beseffen dat, ook al was niet iedereen het volledig eens met de formulering van elke paragraaf, niettemin de vermaning uit naam van alle Vrije Gereformeerde Kerken van Australië is als een wettig besluit van hun synode.
We waren dankbaar dat uw afgevaardigde onze Synode liet weten dat er niet zoiets is als een nieuwe hermeneutiek in de GKv of op de TUK. (ds. P.K. Meijer, toespraak tot Synode Armadale 2012, Acta bl.125). Dit klopt evenwel niet met wat onze afgevaardigden naar de recent gehouden conferentie over hermeneutiek, in Hamilton, Ontario, gehouden in januari van dit jaar, hebben gehoord, namelijk dat u als kerken de Schrift op een nieuwe wijze interpreteert. Deze nieuwe manier van Schriftinterpretatie, zo werd beweerd, was nodig geworden met het oog op recente culturele ontwikkelingen. Het werd ook geplaatst in de context van voortschrijdend wetenschappelijk inzicht en het voortgaande werk van de Heilige Geest onder Gods volk.Hoewel het etiket 'nieuw' voor deze hermeneutiek wordt gebruikt, vragen we ons toch af of uw benadering wel zo nieuw is. Op de hermeneutiek conferentie hoorden we de suggestie dat wat in de Schrift staat geschreven beperkt zou zijn tot het brengen van een godsdienstige en theologische boodschap. Vervolgens werd in twijfel getrokken of de eerste hoofdstukken van Genesis moeten worden gebruikt om de geologische oorsprong van de aarde te begrijpen. Deze wijze van redeneren herinnert ons aan het welbekende rapport van de Synodalen, God met Ons. Bovendien het argument dat gebruikt werd over de culturele achtergrond van de Apostel Paulus om te concluderen dat zijn woorden over vrouwen die geen gezag in de kerken hebben, niet langer geldig is, is ook niet nieuw Argumenten die hier heel veel op lijken werden al door de Synodalen in de zestiger jaren gebruikt. Dezelfde argumenten komen we tegen bij de NGK. Het deputatenrapport over de relatie met de NGK stelt simpelweg uw besluit over het man/vrouw rapport te willen afwachten, en dat is begrijpelijk.
. De parallellen die uw deputatenrapport man/vrouw laten zien ten aanzien van de NGK zijn duidelijk. Maar in het verleden werden de aangevoerde argumenten wel door u verworpen.
Wat betreft de zaak van de vrouw in het ambt nog het volgende.
Uw afgevaardigde naar onze Synode verzekerde ons in zijn toespraak dat dat de GKv zich volstrekt niet beweegt in de richting van het aanstellen van vrouwelijke ouderlingen of predikanten. (ds. P.K. Meijer, toespraak tot Synode Armadale 2012, Acta. bl.126). Zou het niet eerlijk zijn vandaag tegen ons te zeggen, gezien het rapport van uw deputaten, dat onze zorgen werkelijk terecht waren? Niet alleen maar onze zorgen over vrouwen in de ambten, maar meer in het bijzonder onze zorgen over uw hermeneutiek?
Kortom broeders, wij zien inderdaad iets nieuw onder u, waarin u zich afkeert van het pad dat u in het verleden heeft bewandeld. Het is niet echt een nieuw pad, want het lijkt ons dat u dezelfde weg volgt als de Synodalen, de NGK en andere vrijzinnigen. Aanvankelijk herkende u met ons dat deze kerken afweken van de waarheid van Gods Woord. Samen met ons heeft u hen toegesproken. Wij denken dat u begrijpt hoe wij zien dat u nu dezelfde weg volgt. Het is met tranen in onze ogen dat we ons gedwongen voelen u op deze manier aan te spreken. Ons verdriet nam alleen maar toe en werd bevestigd toen we deze nieuwe standpunten verdedigd hoorden worden op de hermeneutiek conferentie. Verder bewijs ervan vinden wij in uw deputatenrapporten. Het bewijs dat deze denkwijze binnen uw kerken leeft, is overvloedig aan het worden. Daarom pleiten wij er bij u voor om de punten die in onze vermaning naar voren zijn gebracht, te overwegen en er Schriftuurlijk en Confessioneel op te antwoorden. Onze kerken bidden voor uw kerken en voor deze Synode. In antwoord op een paar verzoeken en voorstellen van onze kerken heeft onze laatste Synode in één van zijn gronden geconcludeerd dat we nu niet kunnen besluiten de zusterkerkrelatie met de GKv te beëindigen, daar we eerst moeten weten wat het antwoord van de GKv zal zijn...(Acta Synode Armadale Art. 142,Grond 8b, bl.110).
Wij wachten nu op uw antwoord.
Tenslotte begrijpen wij uit het rapport man/vrouw dat uw deputaten nog wat aarzelen om hun conclusie dat alle kerkelijke ambten voor vrouwen moeten worden geopend, te implementeren. De reden voor deze aarzeling, zo begrijpen we, is dat sommigen van uw eigen leden er nog mee worstelen en datenige van uw zusterkerken het onacceptabel vinden. Wij hebben moeite met deze benadering. Denkt u alstublieft niet dat uitstel van implementatie van deze besluiten ons tot andere gedachten zou brengen. Dit soort aarzeling vergroot juist onze zorg. Want ambtsdragers met de taak om voor de kudde te zorgen moeten juist voorkomen dat dit soort opvattingen als een zuurdesem de kerken doortrekt en wortel schiet.
Broeders, begrijpt u alstublieft onze toenemende zorg om u. Wij bidden dat de HERE uw ogen en harten zal openen voor de vermaning die we u hebben aangeboden en dat u werkelijk terug zult keren tot de duidelijke bedoeling van Zijn Woord. Wij bepleiten dat u deze vermaning serieus aandacht geeft, zodat onze eenheid als kerken hersteld mag worden en deze mag blijven bestaan.
Vertaling: R. Sollie-Sleijster
Bijlage 4 – Evangelical Presbyterian Church of Ireland
Toespraak tot de Synode van Ede GKv – 2014
Voorzitter, Leden van de Synode en geachte Buitenlandse Afgevaardigden,
het is mij een eer u de warme broederlijke groeten van de Evangelische Presbyteriaanse Kerk van Ierland over te brengen.
De EPCI ontstond 87 jaar geleden tijdens een theologische controverse. Meer dan twintig jaar hadden de stichters van de Presbyteriaanse Kerk van Ierland strijd geleverd tegen degenen die de fundamenten van het geloof binnen de kerk loochenden. Maar de tijd kwam dat zij, onze voorvaders, moesten vertrekken en sinds haar instituering heeft de EPCI geprobeerd trouw te blijven aan het Gereformeerde geloof, zoals dat in de Westminster Confessie wordt beleden.
Tegenwoordig zijn we een kleine kerk met maar tien gemeenten (waarvan één nog maar net als kerk is geplant) en ons ledental is alles bij elkaar minder dan 600 zielen.
Wij hebben zeven dienstdoende predikanten en twee studenten met preekconsent, die de komende maanden in het ambt zullen worden bevestigd. We hebben onze eigen boekwinkel in Belfast en ons tweemaandelijkse kerkelijke tijdschrift The Evangelical Presbyterian. Iedere zomer houden we drie zomerkampen om onze verbondsjeugd geestelijk te voeden. En de laatste twee jaar hebben we een evangelisatiegroep uitgezonden om een gemeente binnen de Gereformeerde Kerken van Spanje bij te staan. Momenteel hebben wij twee leden die actief zijn op het gebied van evangelisatie.
Voorzitter, de situatie in Ierland, zowel aan de noord- als aan de zuidzijde, is snel aan het veranderen door een groeiende secularisatie en door ontmanteling van onze Christelijke erfenis. Maar terwijl de situatie moeilijk is, blijft de HERE trouw en begint een aantal van onze gemeenten bemoedigende tekenen van groei te vertonen.
Voorzitter, gedurende veel jaren heeft de EPCI grote waarde gehecht aan onze relatie met u. In het verleden hebben een paar van onze gemeenten financiële steun vanuit uw kring mogen ontvangen. Ons seniorenkamp heeft Nederland met uw hulp verscheidene keren bezocht en een aantal gemeenten voelde zich gezegend doordat GKv-leden met hen de erediensten mee konden maken. Persoonlijk, Voorzitter, mochten wij in onze vorige gemeente voortdurend Nederlandse gezelschappen ontvangen en de jonge mensen die bij ons verbleven, waren een enorme zegen en bemoediging.
Voorzitter, juist omdat we zoveel waarde hechten aan onze relatie met u, hebben wij de noodzaak gevoeld om een zaak van diepe zorg naar voren te brengen. Ik refereer aan het rapport over Mannen en Vrouwen in dienst van het Evangelie. Toen we de eerste keer een samenvatting van dit rapport lazen, waren we zo geschokt door wat het bevatte, dat we de noodzaak voelden aan deze Synode te schrijven. Vervolgens hebben we het gehele rapport kunnen lezen en ik moet u wel zeggen Voorzitter, dat ons standpunt niet veranderd is. Het is een feit dat we des te meer ervan overtuigd zijn dat 'beide argumentatielijnen die gebruikt zijn en de conclusies die getrokken worden, een radicaal afscheid aangeven van de eenvoudige en duidelijke leer van de Schrift en de Confessionele Waarheden van de Gereformeerde gemeenschap. Dit rapport aannemen zou betekenen dat u het gezag van Gods Woord door culturele normen van een gevallen wereld vervangt.'
Ik realiseer me Voorzitter, dat wij die zo klein zijn, weinig recht van spreken hebben. Als wij u zeggen wat u moet doen, lijkt dat op een muis die instructies geeft aan een leeuw. Maar wij zijn uw broeders in Christus en wij hebben u lief in de HERE. Daarom dringen wij er met diepe broederlijke liefde bij u op aan om dit rapport te verwerpen, zodat de eenheid in de Kerk van Christus mag worden bewaard.
Voorzitter, wij bidden voor u en het is onze oprechte wens dat de relatie tussen onze twee kerken ook in de toekomst voorspoedig moge zijn. Moge de HERE u rijk zegenen de komende dagen.
Amen.
Afgevaardigde Andrew Lucas
Vertaling: R. Sollie-Sleijster
Bijlage 5 – Evangéliumi Református Egyház
Evangelisch Gereformeerde Kerk, Transcarpathia, Oekraïne.
Allereerst wil ik u graag danken dat u het voor ons mogelijk hebt gemaakt om hier aanwezig te zijn. Ook brengen we graag de groeten over van onze kerken, de Hongaarse minderheden in het Westen van de Oekraïne.
In de Oekraïne hebben we twee Evangelisch Gereformeerde kerken, namelijk een Oekraïnse en een Hongaarse. De Oekraïnse kerk is geplant door de Vrijgemaakten, zeg maar een soort 'Jos Colijn zending'. Deze kerk werkt samen met de Oekraïners.
De andere kerk heeft een andere achtergrond. Dat zijn wij. Wij werken met Hongaren.
Wie zijn wij?
Wij zijn een nieuwe, in 2006 ontstane, Belijdende Evangelische Kerk in Transcarpathia - Oekraïne. Onze belijdenisgeschriften zijn de Heidelbergse Catechismus, de Zwitserse Geloofsbelijdenis en de Westminster Geloofsbelijdenis. We aanvaarden deze confessies. Wij geloven de vijf Solas. Ook komen we bijeen in een Generale Synode.
We hebben vier predikanten, 110 volwassen leden, samen met hun kinderen 200 leden. Maar veel anderen wonen onze diensten als bezoekers bij. Wij preken het Woord van God in 11 dorpen.
We hebben een gereformeerde kerkregering met een Synode en met plaatselijke presbyteriaanse kerkenraden. Regelmatig houden we eendaagse conferenties voor de jeugd, voor volwassenen, en ook voor mannen en voor kleine kinderen. Wij geven bijbelles aan kinderen van 6-13 jaar en catechisatie aan jongeren vanaf ongeveer 14 jaar.
We doen werk van barmhartigheid (diaconie), niet alleen voor leden, maar ook voor andere bijvoorbeeld zieke mensen in onze woonplaatsen. Ook evangeliseren onder kinderen en jonge mensen.
We houden elk jaar 5 kinderconferenties, 5 jeugdconferenties, 5 conferenties voor volwassenen, 4 mannenconferenties. En nog bijbelkampen: 2 vijfdaagse en één 3-daags bijbelkamp. We kunnen deze bijbelkampen houden in het plaatselijke Presbyteriaanse Conferentiecentrum bij Beregovo.
Onze geschiedenis in het kort.
In 2006 hebben we als predikanten, ouderlingen en actieve voorgangers afscheid genomen van de vrijzinnige Gereformeerde Kerk. . Vele jaren hebben we intensief gereformeerd onderwijs gegeven, omdat de Kerk zijn Belijdenis verliet en daarmee Gods Woord. Het lesgeven was op zichzelf geen probleem, maar wel afzonderlijk kerkelijk leven dat we volgens de Gereformeerde Confessies begonnen. Toen kwamen we in een vreemde situatie terecht. De Kerk, inclusief de Synode, de predikanten, ouderlingen en leden, begonnen ons te bestrijden en gingen tegen Gods Woord in. In een Kerk waar geen behoefte is aan Gods Woord is ook geen plaats voor een gelovige. Dus hebben we ons afgescheiden en zijn een nieuwe Gereformeerde Kerk begonnen om zo te leven naar de Bijbel en de Gereformeerde Belijdenisgeschriften. Wij waren de eersten die dit in 500 jaar Hongaarse geschiedenis konden doen. We denken dat het een historisch moment is. Sindsdien heeft God ons besluit gezegend met nieuwe leden en met nieuw leven door bekering van mensen in de omgeving van onze gemeenten. .
We doen ook evangelisatiewerk, hoewel er een sterke oppositie vanuit onze vroegere vrijzinnige Kerk bestaat.
Onze missie is in de eerste plaats gericht op kennis van onze leden van de belijdenisgeschriften en een leven daarnaar en zodat daarvan een getuigenis uitgaat.
In de tweede plaats is het gericht op lectuur, zoals kerkbladen, brochures, geschreven preken die onder onze leden worden verspreid. Verder richten we ons op kinderevangelisatie in onze woonplaats, waar zo'n 20 kinderen komen. In de eerste jaren hielden we onze diensten bij de mensen thuis. Later slaagden we erin om kerkgebouwen of ontmoetingsplaatsen te kopen of te bouwen.
Onze zes gemeenten houden 's zondags morgendiensten en bijbelklassen in 11 dorpen. Voor de zondagse erediensten komen mensen samen vanuit verschillende dorpen in de omgeving.
Wat onze status betreft zijn we sinds 2007 formele door de Oekraïnse Staat geregistreerde kerken en dragen de naam: Evangelical Reformed Church. We zijn een niet-episcopale, niet-independentistische en niet-hiërarchische kerk maar wél zijn we presbyteriaanse, gereformeerde, belijdende evangelische christenen.
Iedere gemeente stuurt twee afgevaardigden naar de Synode.
Onze noden en doelen: Wij hebben pastorieën nodig, plaatsen waar de gezinnen van de predikanten kunnen wonen. We hebben vier predikantsgezinnen, maar slechts één woont in een pastorie. De drie andere gezinnen wonen bij ouders of familie in en zij moeten dus ver reizen om de gemeenten te bereiken. We hebben ook een Conferentiecentrum nodig.
We zijn net begonnen met de planning van een reconstructie van een potentieel gebouw en de vergunningen van de staat, zie foto's op: http://www.enevrefberegujfalu. Wordpress.com. Dat ervaren we als Gods genade over ons.
Het evangeliseren gaat door. Er is grote noodzaak toe. Wij zijn maar met weinigen en onze financiële mogelijkheden zijn beperkt. Maar we zijn een levende en zelfstandige kerk zonder enige vorm van hulp van buitenaf.
Glorie aan God voor dat alles.
Afgevaardigde Toth Zoltan
Vertaling: R. Sollie-Sleijster
Bijlage 6 – Reformed Church of New Zealand
Gereformeerde Kerken van Nieuw Zeeland
Boodschap aan de Gereformeerde Kerken van Nederland (GKv)
Geachte broeders en zusters in Christus,
Het is een bijzonder voorrecht om u de groeten van de Gereformeerde Kerken van Nieuw Zeeland over te brengen. Geografisch gezien liggen wij op de grootst mogelijke afstand van u en vormen wij echt uw tegenvoeters. Maar gezien vanuit onze eenheid in Christus zijn we ook hecht verbonden, ja zo hecht als zusters dat ook behoren te zijn.
Wij hebben als Gereformeerde Kerken van Nieuw Zeeland het afgelopen jaar onze 60ste verjaardag herdacht en met goede reden gevierd. De Gereformeerde Kerken werden in 1953 door pas aangekomen Nederlandse immigranten in de belangrijkste bevolkingscentra van Nieuw Zeeland gevestigd. De meesten van deze immigranten waren vrijgezel en begin twintig. De reden hiervoor was niet zozeer dat de nieuwe immigranten een gemeenschappelijke culturele en etnische achtergrond hadden, maar dat zij het gereformeerde geloof van onze vaderen wilden verdedigen in een land waar destijds nog geen confessioneel gebonden kerken bestonden.
Onze eerste predikanten kwamen uit Nederland (GKv) en binnen enkele jaren ook uit de USA, voornamelijk uit de Orthodox Presbyteriaanse Kerk daar, evenals uit de Christelijke Gereformeerde Kerken van Noord-Amerika. Met een mix van (continentaal) gereformeerde en (vooral Schotse) presbyterianen probeerden we een kerkgemeenschap te zijn die trouw was aan vier in plaats van aan drie confessies. De vierde, samen met de Nederlandse Geloofsbelijdenis, de Dordtse Leerregels en de Heidelberger Catechismus was natuurlijk de Westminster Geloofsbelijdenis. Het huwelijk was niet altijd gemakkelijk – vooral niet tijdens die eerste jaren. In de zeventiger jaren werd dat opgelost door de invoering van een Ondertekeningsformulier. Dat vraagt van ambtsdragers het 'hele systeem van de leer' zoals vervat in deze belijdenisgeschriften, te onderschrijven zonder zelf te mogen bepalen wat belangrijke en wat minder belangrijke leerstukken zijn. Dit heeft goed gewerkt en door de bank genomen, de twee Calvinistische tradities in staat gesteld om harmonieus samen te werken.
Onze kerkgemeenschap met 20 gemeenten en ongeveer evenveel predikanten (ja, we hebben verscheidene vacatures), bestaat uit ongeveer 3.000 leden (belijdende en doopleden). 'Vergrijzende' kerken kennen we niet. Echt, veel gemeenten zijn gevuld met veel luidruchtige en enthousiaste kinderen! Ledengroei en de invloed van evangelisatie blijft echter wel beperkt binnen onze kerken. Of: Echter groei door evangelisatie is beperkt in onze kerken.
Met hart en ziel geven we ons aan zending en evangelisatie, zowel in binnen- als buitenland. We ondersteunen het werk in Papua Nieuw Guinea (samen met de FRCA en CanRC), de Salomon Eilanden, Uganda (met OPC) en India (voornamelijk diaconale woord-en-daad gemeenschappen in Tamil Nadu). Ook zijn we lid van de ICRC – een belangrijk en vitaal platform voor gesprek en het onderhouden van gezamenlijke missionaire en diaconale projecten.
De zusterkerkrelatie van de Gereformeerde Kerken van Nieuw Zeeland met uw kerken is vrij recent en is tot stand gekomen en aangemoedigd door ons gezamenlijk lidmaatschap van de ICRC.
Wij vinden deze relatie belangrijk, zowel wat betreft de voorrechten die er in meekomen, als wat de verantwoordelijkheden aangaat.
Voorrechten, want uw hulpbronnen, contacten en theologische erfenis zijn en blijven voor ons van veel waarde.
Samen met u is het onze hartelijke overtuiging dat krachtig levende en bijbels gezonde leer en praktijk, zoals die in onze confessies beleden en in het gemeenteleven worden gehandhaafd, per definitie 'gereformeerd' is.
Voor u evenals voor ons betekent 'gereformeerd' een echt bijbels gezonde leer in overeenstemming met de belijdenissen en handhaving daarvan in het leven van de gemeente. Uw voorbeeld om dit uit te werken voor de huidige tijd is belangrijk, en helpt en bemoedigt ons.
Maar ik spreek ook over verantwoordelijkheden. Als zusters zijn we verplicht om zusterlijke (of broederlijke) liefde te laten blijken en zo nodig elkaar te blijven vermanen. Dat gaat hand in hand. Juist om deze reden wenste ik in uw midden te zijn, met name vanwege een paar onderwerpen die u onder ogen moet zien en waarvoor u echt bijbelse oplossingen moet vinden, tot Gods eer. Wij in Nieuw Zeeland willen ook voor een klein deel , maar wel oprecht en zonodig kritisch deze weg met u gaan. Wij wensen van harte dat mijn aanwezigheid hier als vertegenwoordiger van de Gereformeerde Kerken van Nieuw Zeeland dit doel mag dienen.
Broeders en zusters, we bidden ook van harte voor u en de zaken, waarmee u in het Nederland van de 21ste eeuw wordt geconfronteerd – inderdaad, in dit zogenaamde werelddorp van ons. Laten we samen en voor de lof van Zijn glorie ernaar blijven streven om alle heerlijkheid, eer en kracht aan dat ene eeuwige Hoofd van de Kerk te geven, onze HERE en Heiland Jezus Christus.
“Tenslotte broeders, al wat waar, al wat waardig, al wat rechtvaardig is, al wat rein, al wat beminnelijk, al wat welluidend is, al wat deugd heet en lof verdient, bedenkt dat...en de God des vredes zal met u zijn”. (Phil.4:8,9b).
Dirk J. van Garderen
(Reformed Churches of New Zealand)
Vertaling: R. Sollie-Sleijster