Printen

Preken die breken (3) Drachten

D.J. Bolt
10-11-07


Jl. zondagmiddag 2 september hield ds. Tj. Boersma [2] een preek in de gemeente van Drachten-Zuid/West, waar ik lid van ben. De tekst van de preek was Ef. 2:14 [3].
In deze preek kwam ook de volgende passage voor (cursivering van mij).

Passage
-------

?Hij [Jezus Christus] brak die muur af. En voortaan zou het niet meer gaan over varkensvlees, sabbat, besnijdenis, het zou voortaan nog maar gaan over één ding, het geloof in Jezus Christus. Want Hij is onze vrede, zegt Paulus. Hij heeft twee werelden gewoon één gemaakt. En dat kon Hij alleen maar doen door te sterven aan een kruis. Het kruis gaan we ook zondag weer vieren als het kruis hier hoog opgericht staat in brood en wijn. Dat kruis van Golgotha verzoende ons met God en met elkaar. En alleen in dat kruis is eenheid. Dan worden alle barricaden tussen mensen en volken en groepen opgeruimd. In Christus is dus onze eenheid.
Een in waarheid, wordt er dan gezegd. Jawel. Maar vergeet één ding niet, die waarheid is vlees en bloed geworden in Jezus Christus. Hij is de Weg, de Waarheid en het Leven. Als je zegt: wij zijn één in de waarheid en je maakt van die waarheid een dogmatische formule dan is verscheurdheid dichterbij dan eenheid. Betekent dit nou dat wij helemaal niet meer over dingen hoeven te praten, geen discussies meer hoeven te hebben over dingen. Moeten we dan maar doen alsof er helemaal niks aan de hand is? Nee, dat ook niet, want je zou dan elkaar loslaten en dat wil je ook niet, je wilt toch verder met elkaar komen in het geloof? Dus ga discussies dan ook maar niet uit de weg. Maar het gaat er wel om hoe je met elkaar discussieert. Doe je dat in een geest van verbondenheid of heb je die ander al bijna afgeschreven omdat die niet goed gereformeerd is. Of sta je zelf misschien al met één voet buiten de kerk?
Denk erom broeders en zusters, zondag is het weer feest, feest van het avondmaal, feest van de eenheid, feest van de verbondenheid, met Christus en met elkaar. Kom dan tot Hem. Van Hem die stierf voor onze zonden. Hij alleen is jullie eenheid.
?.
--------

Aangesproken

Als eindredacteur van één in waarheid voelde ik me natuurlijk persoonlijk aangesproken. Ook in de gemeente bleek dat men wist of in elk geval dacht te weten over wie en wat het hier ging. Men kwam naar aanleiding ervan met negatieve opmerkingen over mijn werk voor één in waarheid.
Ds. Boersma zette met deze passage ons werk in een bepaald verdacht licht. Wij zouden vergeten, zo hoor ik in deze passage, dat we de eenheid in de waarheid maken tot een dogmatische formule. Daarmee brengen we verscheurdheid dichterbij. Wel moet er over allerlei dingen gepraat en gediscussieerd kunnen worden, zegt Boersma, discussies moet je niet uit de weg gaan. Maar vervolgens suggereert hij dat we al bijna afscheid van elkaar hebben genomen omdat we de ander niet goed gereformeerd vinden. Zelfs zouden we misschien al met één voet buiten de kerk staan.

Gesprek

N.a.v. deze preek heb ik het gesprek gezocht met ds. Boersma en hem gevraagd:

"Graag zou ik van u willen weten of ik terecht deze passage zo heb begrepen. Zo ja, dan vraag ik u deze passage nader met bewijzen uit onze publicaties te onderbouwen.
Maar misschien heb ik u verkeerd begrepen. Ik hoop dat. Ingeval u deze passage nu betreurt of hier niet doelde op het werk van één in waarheid zou ik het op prijsstellen dat u de gemeente daarvan kennisgeeft in ons kerkblad om verdere misverstanden en onbroederlijke bejegening te voorkomen." 

Na een wat moeizaam begin was hij toch bereid antwoord te geven op sommige vragen aan zijn adres. Helaas kan ik zijn antwoorden niet integraal weergeven omdat hij die als persoonlijk en vertrouwelijk aanmerkte. Dat is wel een beetje vreemd. Want we moesten immers "de discussies dan ook maar niet uit de weg (gaan)", zo zei hij in zijn preek? Daarom had ik gehoopt dat we wel konden doorpraten, om te beginnen met deze predikant. Maar het kan kennelijk toch niet echt. Desalniettemin vereisen publieke aantijgingen wel publieke antwoorden.

Verzoek

Om mijn moeite met zijn handelwijze nader toe te lichten zond ik ds. Boersma 1 oct. jl. de volgende email:

Geachte ds. Boersma,

Hartelijk dank voor uw reactie die ik per brief dd 21 september ontving.
Allereerst van harte gefeliciteerd met uw 50-jarig huwelijks- en ambtsjubileum. We wensen u toe dat u samen met uw vrouw nog lange jaren in gezondheid voor elkaar mag zorgen en de Here dienen in de kerken.

Wat uw brief betreft, die geeft m.i. slechts gedeeltelijk antwoord op mijn vragen. Daarom wend ik mij opnieuw tot u om zo mogelijk moeite tussen ons als broeders uit de weg te ruimen.
U geeft aan dat u in de preek inderdaad doelde op ?een bepaalde website? nl. één in waarheid. Dat geeft in elk geval duidelijkheid. In die preek suggereerde u dat wij van de waarheid ?een dogmatische formule maken? en zo verscheurdheid dichterbij brengen dan de eenheid?. En dat wij de ander al bijna zouden hebben afgeschreven omdat die niet goed gereformeerd is?, ja ?misschien al met één voet buiten de kerk staan?.

U vindt het terecht (?ok?) dat ik me voel aangesproken door de passage in uw preek. Weliswaar ging het niet tegen ?een bepaalde persoon?, zo schrijft u vervolgens maar was het voor de hele gemeente ter voorbereiding van het Heilig Avondmaal bestemd.
Dat maakt het niet minder erg. Want u hebt kennelijk voor het front van de hele gemeente duidelijk willen maken dat het werk van één in waarheid niet deugt (zo is het trouwens ook bij verschillende gemeenteleden overgekomen) en hebt voorts gesuggereerd dat de personen die aan de site werken bijna hun broeders hebben afgeschreven en misschien al met één voet buiten de kerk staan.

Ik voel me gegriefd door uw handelwijze. Ter voorbereiding van het Heilig Avondmaal(nota bene!) stelt u publiek een broeder en zijn werk aan de kaak in een preek voor de hele gemeente. U suggereert zelfs zonde van beginnende scheurmakerij. Zonder van te voren daarover te praten en u bij de broeder(s) ervan te vergewissen of uw opvattingen wel kloppen. Het is toch misbruik van de kansel om het werk van medebroeders in de verkondiging onverhoord te veroordelen en over hen lichtvaardig kwaad te spreken?

En nu ik u hierop aanspreek weert u mij af door te verwijzen naar de gemeente: ?Laat de gemeente, die de preek gehoord heeft, maar oordelen.? Maar zo kunt u toch niet een broeder de mond stoppen? Ik spreek immers u aan op wat u als Gods Woord op de preekstoel meende te moeten verkondigen. Dat is toch onafhankelijk van wat de gemeente er van vindt?

Ik vraag u daarom de gewraakte passage terug te nemen en zou het op prijs stellen als u daarvan de gemeente kennisgeeft.

Met vriendelijke broedergroet,

D.J. Bolt

In een korte reactie geeft ds. Boersma aan dat hij bij zijn standpunt blijft omdat hij het als zijn plicht ziet de gemeente te waarschuwen tegen het gevaar van één in waarheid. Terugnemen van dit preekonderdeel is er niet bij. Noch nadere onderbouwing van zijn verdachtmakerij. Eigenlijk vond ds. Boersma dat hij met zijn summiere reactie mij al heel ver tegemoet was gekomen. De gemeente moet hier zelf maar over oordelen. Die is voldoende gegroeid in de liefde zodat ze dat kan.
Nu, dat proces moeten we dan maar in. Goed geïnformeerd en in liefde beoordelen waarop het aankomt. Laten we dat inderdaad samen gaan doen!

Bungelen

Ds. Boersma sluit de preekpassage af, zoals we hebben gezien, met de opmerking: "Of sta je zelf misschien al met één voet buiten de kerk?" Proef het suggestieve daarin ook m.b.t. de viering van het Heilig Avondmaal.
Hoe kan het dat ds. Boersma tot deze 'fijngevoelige' opmerking komt? Wij hebben als medewerkers van één in waarheid toch meerdere malen expliciet aangegeven midden in de gereformeerde kerken te staan en daar ook bewust te willen staan? En we menen ook oprecht dát we daar staan. Verschillende van ons zitten in een kerkenraad of bekleden een andere functie in het kerkverband. We hebben tot nu toe in een vloed van artikelen het gereformeerde geloof verdedigd waar en wanneer we het konden. Men kan ons niet beschuldigen van nieuwlichterij of ketterij. Niemand heeft dat althans gedaan of daar binnen de kerken zelfs een poging toe ondernomen. Hoe komt het dan dat deze predikant een van onze voeten al over de rand van de gereformeerde kerk ziet bungelen?

Verandering

Het antwoord kan gevonden worden door een spade dieper te graven dan ds. Boersma doet in zijn angst voor groepsvorming. Want het fijne puntje is dat deze predikant de kerk anders is gaan gezien. Ik ken ds. Boersma van de tijd dat hij predikant was in Apeldoorn en daar met hem in de kerkenraad zat. Aan die tijd hebben wij beslist goede persoonlijke en kerkelijke herinneringen. Hij was een gereformeerde predikant die je eerder soms wat moest afremmen dan stimuleren om te werken aan de opbouw van de gemeente in alle opzichten. Maar ds. Boersma is zelf veranderd. Dat geeft hij ook openlijk toe. Hij is niet meer de 'Apeldoornse' gereformeerde predikant die bijvoorbeeld ernstig waarschuwde tegen de gevaren van de EO. Het probleem dat hij signaleert komt doordat hij is veranderd in zijn opvattingen. Stonden hij en ik vroeger schouder aan schouder in het kerkenwerk, nu ziet hij mij als een 'randfiguur'. Terwijl ik (in één in waarheid) niets anders doe dan verdedigen hetgeen hij mij toen heeft geleerd, om zo te zeggen.

Icoon

Boersma wil het gebrek aan eensgezindheid bestrijden door te wijzen op onze eenheid in Christus als Persoon, zo blijkt uit zijn preek en latere reactie.
Inderdaad we vinden onze eenheid in Christus. Hij is immers de Weg, de Waarheid en het Leven. Buiten Hem hebben we geen leven. Nu niet en straks helemaal niet.
Maar in onze tijd worden naar mijn waarneming accenten gelegd die eenzijdig zijn. Je hoort het steeds meer: het zou gaan om Jezus centraal, Christus als Persoon, niet de leer maar de Heer, Christus heelt, de leer verdeelt, etc. In onze kerken is gereformeerde leer en elkaar daarop aanspreken en eraan houden bepaald niet populair. Het gesprek daarover verloopt uiterst moeizaam, als het al op gang komt. Verdraagzaamheid is het buzzword [4]. Ware leer, daar kan men niet zoveel mee. Als je maar van Jezus houdt. Eenheid in Christus boven geloofsverdeeldheid. "Samen in naam van Jezus" zwevend boven menselijke kerkmuren. Jezus als icoon, zo lijkt het.

Christus en de Waarheid

Onze eenheid hebben wij in Christus. Maar je moet wel altijd met twee woorden spreken. Dat maakt de apostel Johannes ons zo zonneklaar:

"Wanneer u Mij liefhebt, zult u mijn geboden bewaren" [5], en "Wie mijn geboden heeft en ze bewaart, die is het, die Mij liefheeft, en wie Mij liefheeft, zal geliefd worden door mijn Vader en Ik zal hem liefhebben en Mijzelf aan hem openbaren" [6], zegt Johannes.

Zo ook omgekeerd:

"Wie zegt: Ik ken Hem, en zijn geboden niet bewaart, is een leugenaar en in die is de waarheid niet; maar wie zijn woord bewaart, in die is waarlijk de liefde Gods volmaakt. Hieraan onderkennen wij, dat wij in Hem zijn. Wie zegt, dat hij in Hem blijft, behoort ook zelf zó te wandelen als Hij gewandeld heeft"[7].

Dat lezen we trouwens ook even verder in dezelfde brief waaruit ds. Boersma zijn tekst koos. Want als wij de eenheid van het geloof en de volle kennis van Jezus Christus bereikt hebben en zo gegroeid zijn tot een volwassenheid in Hem dan

zijn we niet meer onmondig, op en neer, heen en weer geslingerd onder invloed van allerlei wind van leer, door het valse spel van mensen, in hun sluwheid, die tot dwaling verleidt, maar dan groeien wij, ons aan de waarheid houdend, in liefde in elk opzicht naar hem , die het hoofd is: Christus.

Er is geen tegenstelling dus tussen geborgen zijn in onze Heiland en opkomen voor zijn leer! Jezus Christus vraagt gehoorzaam wandelen op de geopenbaarde ware Woordweg. Het is ongehoorzaam als we zelf wegwijzers gaan plaatsen en zo wegen wijzen die van het smalle pad achter Christus afvoeren. Daarvan is m.i. sprake in onze kerken. En dat roepen we maar niet zo, we hebben het in veel artikelen proberen aan te tonen. Maar daar lijkt ds. Boersma aan voorbij te gaan. Hij lijkt liever mee te zingen met de bassen in het toonkoor.

Self-fulfilling prophesy

"Met één voet misschien [sic,djb] al buiten de kerk?"...
Deze profetie kan zich natuurlijk ook gemakkelijk 'vanzelf' vervullen. Want zulke 'profetieën' zijn preken die breken. Ze zetten de gemeente op tegen broeders en zusters wier 'zonde' is dat zij niets liever willen dan midden in de kerk het gereformeerde kerkfundament verdedigen [8]. Zulke uitingen zetten hen ook in een vals-profetisch licht waarin velen zich maar al te gemakkelijk koesteren. Zelfs erediensten zijn zo niet meer een veilige plek in deze kerkgemeenschap [9] en worden deze 'zondaren' de kerk uitgejaagd.
Maar ds. Boersma kan dan zijn handen in onschuld wassen: Zie je wel, ik profeteerde het al in een preek op 2 september 2007 in Drachten.
Maar het is profetie van de koude grond.
Want liefde voor de Waarheid en de broeders mist er in.

Quo vadis?

Noten:

 

 

  1. Zie rubriek Liturgie en Eredienst voor de andere gebeurtenissen.
  2. Emerituspredikant van de GKv van Drachten-Oost
  3. Lezen: Ef. 2:11-22.
  4. Zie bijvoorbeeld het indringende commentaar van ds. P.L. Storm op een artikel van ds. W.L. de Graaff in Nader Bekeken van 10 oktober 2007: Verdraagzaamheid, een nieuw kenmerk van de Kerk?
  5. Joh. 14:15.
  6. Joh. 14:21.
  7. 1Joh. 2:4ev
  8. Zoals Paulus de Corinthiërs toespreekt (1Cor. 1:10): "Doch ik vermaan u, broeders, bij de naam van onze Here Jezus Christus: weest allen eenstemmig en laten er geen scheuringen onder u zijn; weest vast aaneengesloten, een van zin en een van gevoelen..
  9. Tenzij de kerkenraad hier alsnog wil optreden.