Signalen 90
R. Sollie-Sleijster
19-10-19
Kerkenraad vrijgemaakt Ten Boer treedt terug
ND 11-10-2019
De voltallige kerkenraad van de GKv Ten Boer is 7 oktober per direct afgetreden. De kerkenraad laat in een schriftelijke verklaring weten:
‘Een intense worsteling is aan deze stap voorafgegaan. De kerkenraad heeft zich jarenlang ingezet om de gemeente in een principieel-gereformeerd spoor voor te gaan, maar deze inzet stuitte bij een groot aantal gemeenteleden op weerstand. Het is niet gelukt binnen de gemeente op één lijn te komen.’
(Zie voor de volledige verklaring: Persbericht Ten Boer.)
De kerkenraad van Ten Boer heeft de door de synode Meppel 2017 geboden ruimte voor vrouwelijke ouderlingen en predikanten afgewezen, evenals het toewerken naar eenheid met de NGK.
Twee oud-predikanten, de emeriti Hilbert Gunnink en Henk van Egmond, hebben zich begin 2018 aangesloten bij de hersteld-gereformeerde kerken (DGK).
De gemeente telt ongeveer 500 zielen en is sinds 2015 vacant. De classis Appingedam heeft voorlopig de leiding over de gemeente, terwijl ds. Kees van Dusseldorp uit Schildwolde visitator is.
GKV verliezen buitenlandse zusterkerken door vrouw in ambt
RD 12-10-2019
Het besluit alle ambten open te stellen voor vrouwen in de GKv heeft grote en trieste gevolgen gehad. Deputaten Betrekkingen Buitenlandse Kerken (BBK) melden in hun rapport aan de GS 2020:
“We zijn bezig het grootste deel van onze buitenlandse zusterkerken als zusterkerken te verliezen. Alleen een koerswijziging van onze kerken kan daarin nog verandering brengen. Op dit moment hebben we geen reden om van dat laatste uit te gaan.”
9 van de 32 zusterkerken hebben de contacten al opgeschort of beëindigd. Anderen overwegen dat alsnog te doen. Na het besluit tot openstelling van de ambten voor vrouwen verbraken vier zusterkerken de relatie:
de Canadian Reformed Churches (CanRC), de Free Reformed Churches of Australia (FRCA), de Reformed Churches in the United States (RCUS) en de Reformed Presbyterian Church in Ireland (RPCI).
Daarnaast schortten vijf kerkverbanden de relatie met de GKv op:
de Evangelical Presbyterian Church Ireland, de Evangelical Presbyterian Church in England and Wales, de Free Church of Scotland (continuing), de Reformed Churches of New Zealand en de Vrije Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika (VGKSA).
Ook de International Council of Reformed Churches (ICRC), waar de GKv destijds medeoprichter van was, heeft de relatie opgeschort.
Hoge Raad zet streep door ‘domineesarrest’
ND 5-10-2019
De Hoge Raad heeft het ‘domineesarrest’ (2018) van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden vernietigd. Tegen het arrest was beroep ingesteld door ds. Peter Gort (NGK Hattem) op grond van de scheiding van kerk en staat. Volgens de Hoge Raad was de maatstaf van het hof verkeerd, omdat er tussen de in 2010 op basis van een vertrouwensbreuk ontslagen predikant en de kerkenraad geen arbeidsovereenkomst bestond. Daarom moest het ontslag niet getoetst worden aan het arbeidsrecht.
Wettelijk is vastgelegd dat kerkgenootschappen worden geregeerd door hun eigen statuut ‘voor zover dit niet in strijd is met de wet’. Deze rechtsregels mogen niet te veel afwijken van het Nederlandse arbeidsrecht. Dit voorbehoud betreft alleen zaken ‘van fundamentele aard of sterk dwingend recht’ en daar was in deze zaak geen sprake van, zo oordeelde de Hoge Raad.
CGK-classis dubt over Nieuwegein
ND 5-10-2019
Drie vrouwelijke ouderlingen en een vrouwelijke diaken werden in september door de Ankergemeente in Nieuwegein in het ambt bevestigd. De lastbrieven van de afgevaardigden van deze samenwerkingsgemeente (CGK en NGK) werden op de classis van de CGK regio Utrecht aanvaard. Dit roept vragen op. De rechterflank van de landelijke CGK houdt afstand en geeft aan dat vanwege de landelijke uitspraak er op Bijbelse gronden geen ruimte is voor vrouwelijke ambtsdragers. Daarom moeten deze lastbrieven worden afgewezen door meerdere vergaderingen. Hier dreigt dan een acute breuk met het landelijk verband.
Ook in IJsselmuiden, Arnhem en Hilversum hebben samenwerkingsgemeenten besloten vrouwen te bevestigen. Later dit jaar keert dit onderwerp op de agenda van de CGK synode terug.
De classis heeft nog geen besluit genomen over Nieuwegein. Vanwege de verschillende nog te bespreken voorstellen kan het nog maanden duren voordat de classis tot een uitspraak komt onder meer in verband met de inhoud van de lastbrieven.
Over kerkmuren
ND 12-10-2019
Ontroering trof prof. Ad de Bruijne toen hij meeliep in de rij kerkgangers die al zingend brood en wijn uitgereikt kregen bij een interkerkelijke viering in de Bovenkerk Kampen. De verschillende protestantse kerken herdachten op deze wijze Hervormingsdag in 2018. Helaas waren er meest 50 plussers, de jongeren ontbraken grotendeels. Die hebben niet zoveel met de Reformatie en al helemaal niet met kerkgrenzen, zo concludeert de hoogleraar in deze column. Dragen deze herdenkingen nog bij aan de toekomst van de kerk of is het een nostalgische continuatie van het verleden?
Iedere christen blijft bepaald door zijn eigen subtraditie: rooms-katholiek, gereformeerd, luthers. Elke traditie heeft waardevolle elementen en beperkingen. Pretendeer vooral niet dat je het christelijke in zijn volheid en zuiverheid al bezit, zo beantwoordt de hoogleraar zijn eigen vraag.
Het geldt voor alle christenen die zich vandaag van hun traditie losmaken en uit alle christelijkheid een persoonlijk boeketje bij elkaar shoppen. Elk resultaat blijft beperkt.
Zo groeien we toe naar de christelijke volheid, die pas zichtbaar wordt in de nieuwe wereld. Je erkent bescheiden dat de christelijke kerk breder is dan jouw traditie. Theorie? De Bruijne denkt dat in de praktijk christenen hun eigen traditie verabsoluteerden en de betrekkelijkheid ervan vergaten.
Ze hebben grote woorden gesproken over de Reformatie (of over kleinere scheuringen als de Vrijmaking). Zo hebben protestanten Gods werk in de kerken van Rome en het Oosten vaak vergeten, genegeerd of zelfs in diskrediet gebracht. Ook in de wereldkerk van Rome blijkt Christus sinds de Reformatie aanwezig gebleven. Misschien niet langer speciale herdenkingen dus? De echte oecumenische uitdaging lijkt De Bruijne vandaag de hernieuwde toenadering tot Rome en dan via eigentijdse vormen, waarin jongeren ons voorgaan.
Theologenblog: Avondmaal is bron oecumenische activiteiten
RD 1-10-2019
Mogen partners in gemengde huwelijken van protestanten en katholieken in elkaars kerken avondmaal vieren? Op deze vraag is het antwoord ja. Tenminste, zo is de conclusie van een Duits oecumenisch werkgezelschap van protestantse en katholieke theologen in een studie over viering van het avondmaal over kerkgrenzen heen.
We moeten het wel theologisch eens zijn dat we het geloof in Jezus Christus delen en over wat we doen bij het HA. Maar overgebleven theologische of liturgische verschillen mogen gezamenlijke viering niet meer verhinderen. Vanuit rooms perspectief is deze studie baanbrekend. Maar ook onder gereformeerden wordt gezamenlijke viering nu gezien als uitdrukking van institutionele eenheid. NGK en GKv vierden onlangs op landelijk niveau het HA, nadat tot eenwording was besloten.
Wat doen we als we avondmaal vieren? Het betekent volgens de schrijver van dit blog, Hans Burger, hoofddocent systematische theologie aan de TUK, o.a. dat we daar herstel en vernieuwing van onze gebroken relaties ontvangen. We hebben Christus nodig om onze institutionele verdeeldheid te genezen. Voorafgaand aan gezamenlijke viering, zo vervolgt Burger, dienen we wel iets te bespreken, namelijk of we het eens zijn dat we het geloof in Jezus Christus delen en of we het eens zijn over wat we doen als we het HA vieren. Alleen in Christus ontvangen we herstel en vernieuwing van eenheid. Daarom is het goed om gesprekken over eenheid te laten wortelen in de gezamenlijk gevierde liturgie. Aan de tafel ontvangen we de verlossing van onze verdeeldheid, een in Christus herstelde eenheid. Het avondmaal zou dus juist de bron van onze oecumenische activiteiten moeten zijn. Hiermee sluit Burger naadloos aan bij de conclusies van het Duitse oecumenische werkgezelschap en gaat zelfs nog een stap verder.
Kort commentaar bij de laatste twee signalen:
Hoe trekken we samen op naar de RK-kerk aan de TUK?! Hebben we ooit gehoord van een valse oecumene? Waarbij de eenheid ten koste gaat van de waarheid? Voor welke waarheid onze voorouders lijf en goed hebben gegeven!