Verklaring
D.J. Bolt
15-10-16
Wij hebben een rechterbeen en een linkerbeen.
Daarnaast kent men ook het zere been.
Het is eigenlijk een extra been dat
hoewel het onzichtbaar is
buitengewoon gevoelig kan zijn.
Dit fraaie proza kwam ik tegen op de scheurkalender van Toon Hermans (29/09/16, uit 'Overdrijvende wolkenvelden'). De kunstenaar heeft hiermee iets buitengewoon raak getypeerd dat we allemaal herkennen. Niet alleen bij anderen maar ook bij ons zelf.
Ik moest aan bovengenoemde tekst denken toen ik veertien dagen geleden (1 oktober) een gedeelte van de synode van GKN mocht bijwonen. Op de agenda stond o.a. de behandeling van de brief van DGK met een nadere toelichting op het karakter van hun synodebesluiten en met het verzoek het gesprek tussen de kerkverbanden voort te zetten.
De behandeling van dit onderwerp zou echter niet plaatsvinden op deze dag. Wel vond er (in comité) een eerste verkennend gesprek plaats. De verdere bespreking is verschoven naar de volgende zitting van de synode op 17 december a.s. Bovendien meldde preses ds. J.R. Visser dat de behandeling zal plaatsvinden achter gesloten deuren. Als reden gaf hij op dat de zaak gevoelig ligt in zijn kerken. En, voegde hij er aan toe, deze gevoeligheid is nogal vergroot door bepaalde publicaties in de pers. Vandaar dat de synode hiertoe had besloten.
Een zeer been dus. Voor degenen die de kerkelijk pers wat hebben bijgehouden zal het duidelijk zijn in welke richting hier (vooral) werd gekeken: reacties van mijn hand over het besluit van de vorige synode/landelijke vergadering om het gesprek met DGK niet voort te zetten.
Uit gesprekken en correspondentie met broeders en zusters in de GKN blijkt dat er in elk geval drie punten zijn die moeite geven. We maken er enige opmerkingen over en willen waar mogelijk misverstanden proberen weg te nemen.
Willen
Op de synode is expliciet door de preses uitgesproken dat GKN met ieder wil verenigen die op dezelfde grondslag staat, namelijk de Schrift en de gereformeerde belijdenis. De preses vroeg nadrukkelijk instemming van de vergadering daarmee. Niemand maakte enig bezwaar. Dit moment zal zo ook worden vastgelegd in de Acta.
Ds. J.R. Visser, preses synode
Het leidt geen twijfel, GKN wil dus. Als ik meerdere keren daar vraagtekens bij heb gezet doet dat pijn. Want de subjectieve integriteit van de broeders zou door mij in twijfel worden getrokken. En dat bevordert een goede verstandhouding niet.
Laat mij hier openlijk verklaren dat ik de persoonlijke integriteit van broeders en zusters - die aangeven dat zij oprecht streven naar eenheid met DGK - niet in twijfel trek. Als die indruk door mijn schrijven is gewekt, betreur ik dat. Het was en is beslist niet mijn bedoeling enig struikelblok op de weg naar een mogelijke toenadering tussen de kerkverbanden te leggen. Integendeel.
Tegelijk vraag ik ook begrip van de zijde van de GKN-broederschap. Tot nu toe verloopt de gang van zaken rond een mogelijke eenwording van de kerkverbanden nogal teleurstellend in mijn ogen. En daar sta ik bepaald niet alleen in. Ook met de synodevergadering van 1 oktober zijn we nog geen publiek waarneembare stap verder gekomen. Is het dan niet te begrijpen dat er soms diepe teleurstelling is bij hen die vurig verlangen naar een eenheid in Christus die ook in prediking en Avondmaal kerkelijk gestalte moet krijgen?
Voorschrijven
Een tweede zere plek is dat ik precies zou willen voorschrijven hoe en wanneer het tot een kerkelijke vereniging moet komen. En als het niet gaat zoals ik dat voor me zou zien dan is Leiden in last en vloeien er nare artikeltjes uit mijn pen.
Ook deze moeite wil ik graag wegnemen. Er is geen sprake van dat ik zou willen of kunnen bepalen hoe het proces van samenspreken precies zou moeten verlopen. Het is een voluit kerkelijke zaak waarin officiële vertegenwoordigers van de kerken de leiding hebben en niet ik. Zij bepalen hoe en op welke manier toenadering gestalte moet krijgen. Daar moet ik me inderdaad niet mee bemoeien. Als ik die indruk heb gewekt, ben ik tekort geschoten in heldere publiciteit. En dat spijt me.
Wil ik dan niets? Ja, één ding en dat is dat het inhoudelijk gesprek tussen de kerken zo spoedig mogelijk op gang komt! Punt.
Ik kan dat niet anders zien dan een eerlijk en ook christelijk verlangen. Dat zal ik blijven uitdragen tenzij al samensprekend aangetoond wordt dat eenheid tussen de beide verbanden om Christus' wil onverantwoord is.
Opnieuw zeg ik dat het geduld van velen in GKv, GKN en DGK nogal op de proef wordt gesteld. Want zelfs bij een positief besluit in december a.s., zal het eerste inhoudelijke gesprek pas ongeveer twee jaar na het oorspronkelijke verzoek van DGK kunnen plaatsvinden …
In comité
Zoals boven vermeld zal de GKN-synode deze zaak achter gesloten deuren behandelen. Natuurlijk vind ik dat jammer, net als veel andere meelevende broeders en zusters in GKN, DGK en GKv. Maar een synode heeft het volste recht daartoe te besluiten, zoals de DGK-synode Groningen dat ook (voor een deel) heeft gedaan toen samenspreking met GKN aan de orde kwam.
Maar nu maak ik mijn zere been zichtbaar. Diverse broeders en zusters in verschillende kerkverbanden hebben namelijk aan de synode gevraagd waarom zij de behandeling van deze zaak niet (meer) mogen bijwonen terwijl ze het heel graag zouden willen. Van synodewege wordt hierop geantwoord:
Alhoewel het een zaak is die normaal publiek behandeld wordt, heeft de vergadering toch besloten om dat niet te doen. De preses heeft dit in aanwezigheid van de mensen op de publieke tribune toegelicht. De reden om de brief van deputaten DGK in comité te behandelen heeft alles te maken met de wijze waarop onder redactie van br. D.J. Bolt is gepubliceerd over het verzoek van de GS van de GKN d.d. 12 maart aan de GS van de DGK. De onjuiste weergave van wat op 12 maart is gezegd, geschreven en besloten heeft veel kwaad gedaan. Vooral het blijven ontkennen van de wil en hartelijk begeerte van de GKN om met DGK een open gesprek aan te gaan heeft daaraan bij gedragen. Ondanks herhaald appel en weerlegging is de redactie van EiW tot op dit moment niet bereid geweest de onjuiste weergave terug te nemen en te herzien. De synode betreurt deze gang van zaken en heeft om herhaling te voorkomen moeten besluiten tot behandeling van deze zaak in comité.
Ondertekend door synodedeputaat-scriba J.F. de Leeuw.
Ik herken mij hierin niet. Sterker, ik ontken dat ik een onjuiste weergave van wat gezegd, geschreven en besloten is op 12 maart heb gegeven.
In dit antwoord wordt beweerd dat ik er verantwoordelijk voor ben dat GKN de zaak van samenspreking achter gesloten deuren moet gaan behandelen. Zelfs eigen broeders en zusters kunnen zo voor dit punt hun synode niet meer bijwonen.
Dit is niet correct. Een paar opmerkingen hierover.
De synodepreses sprak op 1 oktober dat de zaak erg gevoelig ligt in GKN, en ja, men vindt dat het nog gevoeliger is gaan worden door 'bepaalde publicaties' (zonder aan te duiden waarom het gaat). Dat kán, maar dan nog blijft als eerste dat het gesprek in de GKN zélf een gevoelig punt is.
Verder zou mijn vermeende verkeerde weergave voortkomen uit het feit dat ik de synode van 12 maart niet heb bijgewoond op de publieke tribune[1].
Nu zou ik inderdaad heel graag met eigen oren 'de hartelijke begeerte' naar een gesprek met DGK hebben willen vernemen. Maar (zo bleek) het reglement van de synode voorziet daarin niet[2]. Maar dan zou het toch heel logisch zijn als er nu juist wél gelegenheid zou zijn de besprekingen op dit punt bij te wonen en te merken 'hoe lief ze elkaar hebben' en 'naar elkaar verlangen'? Zodat er geen enkel gevaar voor misinterpretatie meer is?
Bovendien, de synode (van 1 oktober) nam nóg een besluit. Als er een verslag van de synodebesprekingen wordt gemaakt, moet dat vóór publicatie eerst goedgekeurd worden door het synodemoderamen. Kortom, mogelijke misverstanden in de verslaggeving zijn afgegrendeld[3].
Als dan hierboven wordt gesteld dat de synode om herhaling [van een verkeerde weergave door D.J. Bolt] te voorkomen, heeft moeten besluiten tot behandeling van deze zaak in comité', dan kan ieder aanvoelen dat de zaak hier niet recht wordt gedaan. Graag nodigen we daarom br. De Leeuw uit om op deze site een en ander toe te lichten of recht te zetten.
Tenslotte, ik meen dat een zichzelf respecterende synode haar toelatingsbeleid niet door een verslaggever moet laten bepalen ook al maakt(e) die fouten.
Verder
We wachten opnieuw in spanning af wat de synode op 17 december a.s. zal besluiten. Daar zullen we dus niet bij kunnen zijn. We dringen er ook niet meer op aan maar doen er tot die datum het zwijgen toe.
Tegelijk blijven we hopen en bidden dat de broeders en zusters waaronder velen die elkaar kennen 'als strijders van weleer' een weg vinden naar elkaar toe. Smeken we dat Christus' Geest harten voor elkaar opent. Tot heil van de kerken en een stimulans voor allen 'die nog verre zijn' om 'te gaan met ons en doen als wij'. Maar bovenal tot eer van Jezus Christus als de Heer van zijn kerk. We blijven met gespannen verwachting uitzien naar het kerkvergaderend werk waarin onze Koning ook ons wil inschakelen en aansporen.
Wij wensen de meeste vergadering van de Gereformeerde Kerken Nederland Gods wijsheid en zegen toe bij haar beraadslagingen en besluiten.
GKN kerkgebouw waarin de synode vergadert.
NOTEN
[2] Kennelijk was dat ook bij eigen (synode)leden niet bekend gezien de verwijten in mijn richting op dit punt.
[3] De DGK synode kent een soortgelijke voorwaarde.