Christelijke Gereformeerde Kerken - Troje 1

D.J. Bolt
04-04-15

Het is altijd weer boeiend om een blik te slaan in het kerkblad Bewaar het Pand dat de mond is van de zgn. rechtervleugel van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Niet alleen gunt het blad ons een kijkje in hun kerkelijke keuken maar ook wordt lucht gegeven aan de manier waarop men tegen de vrijgemaakten aankijkt. En dat is over het algemeen niet mals!

Voor verontruste vrijgemaakt-gereformeerden is het ook goed om er kennis van te nemen. Broeders en zusters die over willen stappen naar de CGK zouden er goed aan doen om te overwegen of ze niet van de regen in de drup komen. Want het gereformeerde gras bij christelijke gereformeerden lijkt hier en daar nog aanzienlijk groener maar daar kunnen echter wel kanttekeningen bij worden geplaatst. En dat willen met een korte beschouwing dan ook doen.

Als basis gebruiken we een artikel uit Bewaar het Pand van 2 december 2014 dat al te lang heeft moeten wachten op aandacht.

Troje

Onder deze 24-punts kop schrijft ds. P. Roos over het vertrek van prof. dr. J. Douma uit de GKv en hij knoopt er een korte beschouwing aan over de relatie tussen zijn en onze kerken. Het blijkt dat de predikant in zijn rubriek Kerkelijk actueel de vrijgemaakte kerken nauwlettend in het oog houdt. We laten nu het artikel in zijn geheel volgen.

"Voor een hechte gemeenschap als de GKV moet het een slag zijn dat iemand als Prof. Douma de kerk verlaat. Hier moet wel heel veel strijd aan voorafgegaan zijn. Welke gevolgen kan dit heengaan hebben voor deze kerken? Die vraag kan ook voor ons nog belangrijk zijn.

Ik vrees dat de karavaan verder zal trekken. Men sloeg reeds het appel van de overzeese kerken van zich af.

En .... hoe zullen onze gemeenten hier nu mee omgaan? Vooral die gemeenten, waar men al jarenlang kanselruil heeft en waar men elkaar volkomen geaccepteerd heeft? Veel gemeenten in de CGK zitten dus met hetzelfde dilemma. Want waarom ging de professor heen? Als ik het goed begrepen heb, ging het om het besluit tot eenwording met de NGK. Al spreekt dan de Synode uit niet over te gaan tot openstelling van de ambten voor de vrouw, als men dan tegelijkertijd de NGK accepteert, vaart men een ongeloofwaardige koers. Dat is de conclusie van Douma. Want de NGK hebben principieel de vrouw als ambtsdraagster erkend. Ik moet wel stellen dat dit bezwaar tegen een tweeslachtige koers ook onze kerken treft.

Conclusie: een groot deel van onze gemeenten heeft in principe de GKV aanvaard, dus heeft men ook daarmee de NGK aanvaard en dus, eerlijk is eerlijk, ook de vrouw in het ambt, of liever gezegd, men heeft onbedoeld de moderne hermeneutiek (bijbeluitleg) binnen gehaald. Dat is het paard van Troje, zoals dat verleden week in de pers genoemd werd. In de oudheid wilden de Grieken de stad Troje binnen zien te komen. Toen het paard als goedaardig schouwspel de stad in mocht, waren ook de soldaten binnen en zo werd de stad toch ingenomen. De GKV zijn ook voor ons het paard van Troje. De GKV hebben een gevaarlijke lading.

Het zal blijken dat onze gemeenten, inclusief de GS, te ver zijn gegaan. We kunnen niet meer terug. Er zijn al meer Trojaanse paarden. De Synode van de PKN (!) spreekt vrijmoedig over toenadering tot onze kerken. Dus niet de Gereformeerde Bond, maar de PKN, als geheel. Er tekent zich een saamklontering af van al die kerken en gemeenten, die een vrijere opvatting van de Gereformeerde religie voorstaan. Er zou op termijn een kerk kunnen ontstaan waarin deze eigentijds gekleurde gemeenten in elkaar opgaan. Dus kerkelijke eenheid van de GKV, de NGK en ..... ? En verder? Een deel van onze kerken. En misschien worden deze groeperingen dan wel opgenomen in het geheel van de PKN. Want men heeft dan geen grond voor afscheiding meer over.

De toekomst zal het beeld te zien geven van de bestaande kerken, zoals deze er nu zijn, maar tussen deze genoemde kerken zullen er verbindingen ontstaan, die informeel getint zijn. Het accent wordt meer verlegd van de kerkverbanden naar de plaatselijke gemeenten die zelf bepalen waar hun voorkeuren liggen. In zo'n breed palet kan alles; kan iedereen overal preken. Hooguit zou er een soort federatie kunnen ontstaan, waarin afspraken worden vastgelegd. Maar in plaats van vaste kerkordelijke bepalingen kunnen er daarvoor in de plaats verkenningen en probeersels komen. Kortom, het independentisme trekt verder en heeft de toekomst.

De vraag blijft bezig houden hoe het gaan zal met al die gemeenten die zich niet kunnen voegen in deze kluwen van modernistische gedachten. Het zou een voorrecht zijn als de wegen werden gebaand voor een vereniging van kerken en gemeenten die gewoon de lijnen willen doortrekken van Schrift en Belijdenis, zoals deze onder ons steeds gefunctioneerd hebben. Een convenant, waarin die gemeenten, die willen blijven bij Schrift en Belijdenis, samen hun handtekening zetten voor het fundament van het belijden en tevens voor aanvaarding van allen die een even dierbaar geloof belijden. Geen losse en open grenzen, maar een afgebakende en strikt bepaalde grondslag van de schriftuurlijk bevindelijke prediking. Het is niet moeilijk om de kerken te noemen die hier bedoeld zijn. Met name denk ik ook aan gemeenten uit de PKN (en ook uit andere kerken) die zich als gemeente op die grondslag willen stellen. Maar hoe moet het dan met de bestaande kerkelijke structuren, zoals we die nu kennen? Denk dan eens

aan een open hartoperatie. Als de bestaande ader verstopt is, ontstaan er soms spontaan of chirurgisch gevormde bypasses; als die er zijn is de oude doorgang overbodig geworden. Als u uw hart op de operatietafel zou leggen om te leven, zouden we toch zeker wel de ziel van de kerk moeten overgeven aan de grote Zielearts, Die een weg baande door de Rode Zee? En de ziel van de Kerk is het heilig Evangelie, met het handschrift van Gods Geest."

Tot zover ds. Roos.

Kanttekeningen

We maken puntsgewijs wat kanttekeningen.

1. Ds. Roos lijkt ons een scherp waarnemer. We delen zijn oordeel over de besluiten m.b.t.  de eenwording met de NGK. Inderdaad, de hermeneutische inhoud van het Paard van Troje is met de NGK de GKv binnen gesmokkeld. Daar is zo langzamerhand iedereen het wel over eens.  
    
2. Wonderlijk, nog niet zo lang geleden bedachten deputaten kerkelijke eenheid van GKv en CGK een federatief groeimodel: geen fusie maar een langzaam-aan-dan-breekt-het-lijntje-niet-groei-naar-eenheid. Maar dat ging de CGK-synode onder druk van de Bewaar het Pand vleugel nog (veel) te ver en dus ging het niet door.
   Echter inderdaad, inmiddels is in de praktijk het model volop geïmplementeerd en zijn de kerken zo verstrengeld geraakt dat ontwarren breken betekent. En zo ziet ds. Roos met vreze en beving het Trojaanse Paard ook op zijn kerken af galopperen. Sterker, het gevaar(te) is allang door de christelijke gereformeerde poorten binnengereden!
    
3. Hier is ook een stevige waarschuwing op zijn plaats voor verontruste vrijgemaakten die hun heil willen zoeken binnen de CGK-kerkmuren. Zeker, we erkennen het, dat voorlopig op synodaal niveau daar schriftuurlijker besluiten worden genomen dan op de vrijgemaakte synodes van de laatste jaren. Maar de grote vraag is: kun je het Paard daar nog wel ontlopen? We horen van orthodoxe CGK-gemeenten waar het goed toeven is, maar ook van andere gemeenten die niets onderdoen voor de meest progressieve gemeenten in de GKv. Is er niet slechts een faseverschil in de ontwikkeling van beide kerkverbanden dat zienderogen ingelopen wordt?
    
4. Daarbij komt, ds. Roos signaleert het ook, het lonken naar de PKN. Overal ontstaan 'informele verbanden'. Men zoekt zich predikers naar eigen snit, toch ook een typische karaktertrek van de christelijke gereformeerden.
   Naar we inschatten zullen de krachten in GKv en CGK op dit punt elkaar wederzijds versterken. De kerkelijke chaos wordt steeds groter, hoewel sommigen het willen duiden als de werking van de Geest…
    
5. Ds. Roos ziet dus de GKv als het vehikel waarmee het Trojaanse NGK-paard naar binnen wordt gereden. Tegelijk zeggen we maar eerlijk dat we het beeld ook niet zelden van toepassing vinden op de CGK zelf. Want het moet dan maar eens gezegd worden: de grootste problemen in de GKv worden mede veroorzaakt door vooraanstaande christelijke gereformeerden. We noemen enkele voorbeelden.
   
   Aan onze theologische universiteit werkt de christelijke gereformeerde professor dr. S. Paas. Wij, en ook onze buitenlandse zusterkerken, hebben al jarenlang bezwaren tegen zijn duidelijk schriftkritische opvattingen. We gaan dat hier niet herhalen, ieder kan daarover informatie vinden op deze site.
   Om nog iets typerends te noemen, dr. Paas sprak lovende woorden over de zgn. Jezus glossy:
   
   ‘Hij is respectvol gemaakt, ziet er mooi uit en wat er staat is meestal geen geleuter. Het is de makers gelukt Jezus ter sprake te brengen in de taal van een wereld die van het geloof niets af weet.’
   
   En dan te bedenken dat in dit blad verondersteld wordt dat Jezus wel een seksuele relatie zal hebben gehad, met Maria Magdalena bijvoorbeeld. En als Hij nu in onze wereld zou verkeren ongetwijfeld vóór het homo'huwelijk' zou zijn geweest …
   Paas hoopt dat het blad
   
   "niet door theologen en kerkleiders gemillimeterd wordt. ‘Daar is dit blad niet voor bedoeld. Dit is gewoon een handvol zaad, zo de samenleving in.’"[1]
   
   We staan perplex, is dit ook christelijk gereformeerd?
   
   Ander voorbeeld uit onze eigen plaatselijke situatie.
   In Drachten is een megagrote vrije baptistengemeente, zoiets van 3000 zielen groot. Vanuit de vrijgemaakte kerken vertrekken regelmatig leden en zelfs ambtsdragers, om zich te laten overdopen in 'de kerk van ds. Bottenbley'. Dat geeft veel treurnis bij achterblijvende orthodox-gereformeerde broeders en zusters.
   Maar ondertussen gaat in deze baptistenkerk wel de christelijke gereformeerde en EO-Bekende Nederlander Andries Knevel af en toe voor[2]! Wat een voorbeeld! Hoe is dit gedrag toch te rijmen met 'het christelijke gereformeerde beginsel', zo vragen wij ons af.
   
   Nog iets.
   Vorige week brak de christelijke gereformeerde predikant dr. B. Loonstra (Gouda) in een ND-column een lans voor het aanvaarden van homoseksuele relaties[3] omdat celibatair leven lang niet altijd haalbaar is. Zijn verhaal stond tegen de achtergrond van twee homoseksuele broeders die eerder in het dagblad hadden aangegeven ervan overtuigd te zijn dat de Schrift een leven in onthouding vraagt, hoe moeilijk dat ook kan zijn …
   Hoe verzwaart Loonstra de last die zulke broeders te dragen hebben. En ondermijnt hij de strijd van christelijk levens in een barre versekste wereld.
   Een CGK synode kan dan wel uitspreken dat zulke relaties niet Bijbels te verantwoorden zijn maar kennelijk is het ook christelijk gereformeerd iets anders uit te dragen.
   
   Een laatste voorbeeld.
   Een van de ons meest treffende gebeurtenissen in dit kader is het oprichten kortgeleden van een Drs. H. de Jong leerstoel aan de christelijke gereformeerde theologische universiteit in Apeldoorn. De Nederlands gereformeerde H. de Jong waar we, ondanks zijn Bijbelgeleerdheid als orthodox-gereformeerden toch altijd grote moeite mee zijn blijven houden. Bijvoorbeeld met zijn afwijkingen van de gereformeerde belijdenis en pleidooi voor meer vrijzinnigheid[4].    

Conclusie: Er lijken dus meerdere Trojaanse paarden rond te draven. Ook uit de CGK-stal.

Kerkelijke eenheid

In ds. Roos' artikel is het verlangen merkbaar naar een kerkelijke eenheid van allen die bij elkaar horen:

"Het zou een voorrecht zijn als de wegen werden gebaand voor een vereniging van kerken en gemeenten die gewoon de lijnen willen doortrekken van Schrift en Belijdenis, zoals deze onder ons steeds gefunctioneerd hebben. Een convenant, waarin die gemeenten, die willen blijven bij Schrift en Belijdenis, samen hun handtekening zetten voor het fundament van het belijden en tevens voor aanvaarding van allen die een even dierbaar geloof belijden. Geen losse en open grenzen, maar een afgebakende en strikt bepaalde grondslag van de schriftuurlijk bevindelijke prediking."

We delen het verlangen van de predikant. Wat zou het goed zijn (eindelijk) gereformeerden uit allerlei kerkgemeenschappen elkaar zouden vinden bij het Woord, de belijdenis en aan de Avondmaalstafel! 
Maar we willen wel graag van ds. Roos weten of wij wel horen bij de eenheid die hij voorstaat. Of onze handtekening onder 'het covenant' zou worden geaccepteerd. Want is een eerlijk en loyale handtekening onder de Schrift en belijdenis niet voldoende? Of moet daar ook nog een onderschrijven bij van een bepaalde bevindelijke prediking? En wat houdt die dan in? Als ds. Roos dit leest zou hij dat dan eens wat meer willen verduidelijken?

Tenslotte, we geloven vast dat het wel losloopt met die 'kerkelijke structuren' als we elkaar vinden bij de Schrift en de belijdenis. Maar dan moeten we misschien wel een zeker kerkisme overwinnen. Ook in de christelijke gereformeerde kerken.