Naar Gereformeerd 2.0?
Ds. K. Folkersma
16-04-16
We ontvingen van ds. Folkersma onderstaand ingezonden dat eerder door de redactie van het Nederlands Dagblad werd geweigerd.
Redactie een in waarheid
Wat is Gereformeerd?
Ds. K. Folkersma
Prof. dr. Ad de Bruijne signaleerde in zijn column van 9/4/16 (“Gereformeerd 2.0") een verschuiving naar een andere manier van gereformeerd-zijn. Bij de Nederlands Gereformeerde Kerken al in de jaren '60 de situatie. Zij zijn sindsdien niet echt veranderd. De andere gereformeerden gingen in hun richting bewegen. Dit verklaart ook de bijzondere toenadering tussen verschillende gereformeerde – en zelfs wat minder gereformeerde – kerkgemeenschappen.
Duidelijke constatering
Er is al jaren een verschuiving in de GKv richting de NGK.
De generale synode 2008 van de GKv gaf deputaten nog eens de opdracht met deputaten van de NGK door te spreken over de binding aan de belijdenis. Maar die opdracht is niet uitgevoerd en de volgende synodes hebben dat ondanks bezwaren uit de kerken laten gebeuren. En de zogenaamde ‘hermeneutische overeenstemming' (overeenstemming over uitleg en toepassing van Gods Woord voor vandaag) door GKv en NGK aanvaard, wat stelt die in de praktijk voor? Denk aan de discussie in de NGK over openstelling in het ambt voor leden met een homoseksuele relatie. Het rapport daarover was unaniem: De Bijbel is eenduidig in de veroordeling van een homoseksuele relatie. Maar de meerderheid van de opstellers was toch van mening dat homoseksueel samenlevende gemeenteleden benoembaar moeten kunnen zijn in een kerkelijk ambt. Voor een minderheid was de zaak beslist met het oordeel van de Bijbel over een homoseksuele relatie.
En nu ligt er het voorstel om te komen tot een federatie met o.a. de PKN. Waar blijft de gereformeerde belijdenis over de kerk (art 29 NGB)?
Ontwikkelingen toetsen
De Bruijne stelt terecht: "Volgens mij moeten we ons deze verschuiving meer bewust worden en niet naïef alleen maar laten gebeuren." Hij vindt de gesignaleerde verschuiving niet erg. Dat roept vele vragen op.
Waar blijft de schriftuurlijke taxatie van deze verschuiving? In de jaren '60 betrokken de GKv de wacht bij de trouw aan de belijdenis, trouw aan het gegeven woord. Tegenover predikanten die publiek kritiek op de leer van de belijdenis naar voren brachten, in strijd met hun ondertekening van de belijdenis. En tegenover ambtsdragers die dat wilden tolereren, in strijd met wat zij ondertekend hadden. Velen hielden zich niet aan de Kerkorde.
De Bruijne heeft net als ik (en alle ambtsdragers in de GKv) het gereformeerde ondertekeningsformulier ondertekend. Als hij (en anderen) daar moeite mee hebben, laten ze dat dan op gepaste wijze aan de orde stellen.
De gereformeerde belijdenis is katholiek
De Bruijne wil 'gereformeerd' zien als "een verhaal dat nog niet afgelopen is". We moeten niet blijven staan bij de belijdenisgeschriften van de Reformatie. "De Reformatie vormde slechts een fase in de kerkgeschiedenis en haar producten weerspiegelen onherroepelijk de beperkingen van hun tijd. Met deze insteek ontstaat ruimte voor kritiek en alternatieve visies." Ruimte "om tekorten en eenzijdigheden in de gereformeerde manier van geloven te erkennen en waardevolle elementen uit andere tradities te honoreren."
Dit doet de belijdenis van de Reformatie geen recht. Ze dragen het stempel van hun tijd. Maar naar inhoud zijn ze een samenvatting van de leer van het Evangelie. Niet uitputtend. Aan te vullen. Altijd te hanteren bij een open Bijbel. Als iemand in de kerkelijke weg kan aantonen dat ze op enig punt herzien moeten worden, dan moet dat gebeuren. Maar zolang dat niet het geval is, aanvaarden de GKv de belijdenis als in alle stukken van de leer met Gods Woord overeenkomend. En ze binden daaraan. Dat is geen knellende band, maar trouw aan de waarheid die vrij maakt. En een bescherming voor de gemeente.
De Reformatie kwam niet met iets nieuws. De Reformatoren wezen op hun overeenstemming met de oude kerk. Reformatie is altijd wederkeer geweest. Zo ook in de Afscheiding en de Vrijmaking. Want de inhoud van het ware geloof en van de schriftuurlijke belijdenis verandert niet. De openbaring vond haar voltooiing en bekroning in de komst van Gods Zoon, onze hoogste Profeet en Leraar. De canon van de Schrift is afgesloten. Daar is niets voorlopigs aan.
De benadering van De Bruijne dreigt ons daarvan te vervreemden. Hij stelt dat "wij contextueel en cultureel gevoelig zijn geworden." Waren onze voorgangers dat niet?
Maar dat cultureel en contextueel gevoelig zijn dreigt in de praktijk te betekenen dat context en cultuur gaan bepalen hoe wij de Schrift vandaag moeten toepassen. Echter de Schrift roept ons op het Woord te bewaren en wat daarvan afwijkt of daar bovenuit gaat te weerleggen en te weren. Wij geloven door het Woord van de apostelen! (Joh. 17).
We mogen van De Bruijne verwachten dat hij de kerken duidelijk maakt, dat de binding in de GKv te eng is geweest en 'Gereformeerd 2.0' meer recht doet aan de Schrift. En wat daarvan kerkelijk de consequenties zouden moeten zijn in de confrontatie met de tot nu toe geldende uitspraken en besluiten van weleer.
Dat past ook goed bij de leeropdracht van hem als onze hoogleraar Ethiek en Spiritualiteit.